جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف: این پژوهش با هدف ارائۀ تحلیل کلامی از هستی‌شناسی سلفیان با تمرکز بر دیدگاه ابن تیمیه انجام شد. هستی‌شناسی به عنوان شاخه‌ای از متافیزیک در پاسخ به این سؤالات بنیادین شکل گرفته است که: چه چیز را می‌توان گفت که وجود دارد؟ آنچه وجود دارد چیست و چه ماهیتی دارد؟ معنای وجود چیست؟ چه حالات مختلفی از بودن اشیا وجود دارد؟ در پاسخ به این سؤالات، سلفیان به عنوان یکی از فرقه‌های زنده معاصر، دیدگاهی متفاوت از سایر فرق اسلامی دارند. روش: پژوهش پیش رو بر اساس این سؤالات شکل گرفته است که: سلفیان چه روشها و سازوکارهایی را برای شناخت هستی به کار می‌برند؟ و پیامدهای معرفت‌شناسی آنها چه نوع هستی‌شناسی را اثبات می‌کند؟ به منظور پاسخ به این سؤالات، برخی از مؤلفه‌های هستی‌شناسی، نظیر هستی خدا، هستی عالم غیب، هستی فرشتگان، هستی وحی، هستی برزخ و ... از نگاه سلفیان تحلیل شده است. یافته‌ها و نتایج: سلفیان با وجود اینکه یک فرقۀ مذهبی‌اند و انتظار می‌رود رویکردی معناگرایانه و متافیزیکی از هستی داشته باشند؛ ولی در عمل، تحلیلی شبیه و نزدیک به ماتریالیستها و مادی‌گرایان از هستی دارند.

هدف: هدف از نگارش این مقاله، تبیین ماهیت «جریان تحریف» در قرآن کریم بود. روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی انجام شد. یافته‌ها: تحریف و وارونه جلوه دادن واقعیتها به عنوان یکی از ابزارهای جنگ نرم، کُنشی فرهنگی-‌ رسانه‌ای و دارای ماهیت نرم‌افزارانه است. رهبر انقلاب در بیانیۀ گام دوم انقلاب، به امید و نگاه خوشبینانه به آینده، سیاست دشمن در برابر امیدآفرینی را تولید خبرهای دروغ، تحلیلهای مغرضانه و وارونه‌ نشان‌دادن واقعیتها دانسته‌اند. تحریف نه به‌عنوان یک واقعیت، بلکه به عنوان یک جریان، جورچین جریان تحریم است؛ به طوری که شکست جریان تحریف، مستلزم شکست قطعی جریان تحریم است. نتیجه‌گیری: قرآن کریم از واژگون‌سازی واقعیتها به مثابه یک فتنه سخن گفته است و اهداف جریان تحریم را اختلال در دستگاه محاسباتی مخاطب، تضعیف روحیۀ خودباوری و تغییر الگوی کُنش جامعه ‌دانسته است. تمسخر، ترور شخصیت رهبر جامعه، شایعه‌پراکنی، شخصیت‌سازی و تحریف با شیوۀ خیرخواهی، به عنوان ابزارها و شیوه‌های تحریف واقعیات در قرآن کریم مطرح شده‌اند. همچنین تنظیم زاویۀ نگاه با نگاه رهبر جامعه، روشنگری، مقابله به مثل، نمایش قدرت در مقابل دشمن و حصر و تبعید تحریف‌کنندگان، به عنوان پنج راهکار مبارزه با جریان تحریف در آیات قرآن کریم مطرح شده است.

صفات خداوند و از جمله صفات سلبی او، از مسائل چالش‌برانگیز از گذشته تا حال بوده است؛ چنانکه برخی، تنها صفات خداوند را صفات صلبی او دانسته و علم ایجابی به صفات را نفی کرده‌اند؛ عده‌ای برای شناخت باری‌تعالی، او را به انسان یا سایر مخلوقات تشبیه کرده و برخی به جسمیت او قائل شده‌اند و در قبال آنها برخی دیگر برای فرار از تشبیه دچار تنزیه مطلق شده‌اند. آنگونه که در نهج‌البلاغه در میان خطبه‌های مختلف موجود است امام علی(ع) با ادلّه متعدد، تشبیه و تجسیم را رده کرده‌اند، متکلمین مسلمان (اعم از شیعه و سنی) با تکیه بر نظرات خود، بیانات امام علی(ع) را در این مورد شرح و توضیح داده‌اند. در این میان ابن ابی‌الحدید معتزلی، از شارحان نهج‌البلاغه، مهم‌ترین صفات سلبی باری‌تعالی را با توجه به خطبه‌های نهج‌البلاغه توضیح داده است. هدف: هدف از انجام این پژوهش، تبیین نظرات ابن ابی‌الحدید و اثبات قرابت دیدگاه وی با متکلمین امامیه بود. روش: پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است. یافته‌ها و نتیجه: ابن ابی‌الحدید در توضیح صفات سلبی، از جمله نفی تشبیه و اعضا و جوارح و نفی جهت از خداوند و همچنین نفی حلول و عرض و... از باری‌تعالی، از نظرات متکلمین شیعه متأثر بوده است.

هدف: امروزه مشکلات اقتصادی و تحریم‌های اعمال شده نسبت به جوامع اسلامی، شکاف‌های عمیق اقتصادی را میان جوامع به ویژه در نهاد خانواده ایجاد کرده است. از سوی دیگر، برنامه جامع سعادتمندانه زندگی را می‌توان از قرآن کریم و گفتار و سیره معصومان(ع) دریافت کرد. توجه به سیره حضرت زهرا(س) از منظر اقتصادی نقش اساسی در بهبود روابط اقتصادی در نهاد خانواده‌ها دارد؛ چراکه ایشان به عنوان زن در خانواده در سازماندهی و مدیریت اقتصادی بهترین نقش را ایفا کرده است. روش: این پژوهش با روش تحلیل محتوا به بازاندیشی سیره عملی حضرت زهرا(س) از جنبه اقتصادی توجه دارد. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که در سیره عملی حضرت نقش منابع غیرمادی از منابع مادی برجسته‌تر است و ساده‌زیستی و ارائه الگوی همسان با سایر مردم عصر خویش در زندگی ایشان فراوان مشاهده می‌شود. نتیجه‌گیری: به کارگیری تدابیر اقتصادی، مدارا در برابر مشکلات اقتصادی، حاکمیّت خداوند در زندگی، اعتدال در تأمین نیازهای طبیعی، انفاق در راه خدا و توجه به محرومان، تناسب درخواست‌ها با توانایی‌های همسر، شکرگزاری و تقسیم کار از دیگر مؤلفه‌های سیره اقتصادی حضرت زهرا(س) است.

هدف: هدف این نوشتار، تحلیل و مقایسه جایگاه عقل و نقل در دیدگاه ابن رشد و خواجه طوسی در تفکر دینانی بود. این نوشتار در صدد پاسخگویی به این مهم بوده است، آیا اندیشمندانی که قائل به برتری عقل بوده‌اند، مفهومی واحد از عقل ارائه کرده‌اند؟ روش: اطلاعات این پژوهش بنیادی به روش کتابخانه‌ای گردآوری و به شیوة توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. یافته‌ها: ابن رشد، با طرح مسئلة اتصال میان دین و حکمت همان چیزی را مطرح می‌کرد که در نظر فلاسفه یونان رابطة فلسفه و سیاست خوانده می‌شد. خواجه طوسی اصول عقلی را بر نقل حاکم می‌شناخت. ایشان با تلاش فراوان از طریق نقل به احیای عقل می‌پرداخت. وی اصول عقاید دینی را بر پایة یقین استوار می‌دانست و یقین از روی استدلال عقلی و برهان محکم منطقی تحقق می‌پذیرفت. وی عقاید دینی را معتبر می‌دانست که بر اساس استدلال دقیق و برهان منطقی باشد در غیر اینصورت یقینی نیست و از اعتبار خارج است. نتیجه: در اثنای تحلیل این دو رویکرد در تفکر دینانی، محرز شد وقتی اندیشمندان از عقل صحبت به میان می‌آوردند، با توجه به مقتضیات زمان خویش بر اساس اصول و مبادی اندیشة فلسفی خود به اظهار نظر پرداخته‌اند.

هدف: این مقاله با هدف استخراج نیازها و انتظارات دانشجویان از وضعیت تدریس و تعلیم و تربیت اجتماعی انجام شد که در کنار آن ارزیابی دانشجویان را نیز در خود داشت. روش: روش این تحقیق از نوع پیمایشی بود که در آن از ابزار پرسشنامه استفاده شد و 400 نفر از دانشجویان دانشگاه آزاد واحد مشهد به عنوان نمونه انتخاب شدند. یافته‌ها: در بین نیازهای دانشجویان، بیشترین میانگین(3.77) متعلق به نیاز به آموزشهای شغلی بود. پس از آن، نیاز به آموزش مهارتهای عملی با میانگین 3.63، بالاترین نیاز و سپس نیاز به آموزش مهارتهای اجتماعی با میانگین 3.62 در مرتبۀ بعدی قرار گرفتند؛ یعنی بیشترین نیازها، مرتبط با نیازهای شغلی بود که بیانگر نگرانی از آینده بود. همچنین مهارتهای اجتماعی و نیاز به داشتن استادان با خصوصیات مرتبط با این نیازها در مرحلۀ بعدی قرار داشتند. نتیجه‌گیری: نتایج، نیازهایی را نشان داد که مرتبط با تدریس استادان و نحوۀ تربیت اجتماعی استاد در کلاس درس بود. در ارزیابی‌ها نیز دانشجویان به همین مؤلفه‌ها نمرۀ کمتری دادند که نشان می‌دهد استادان نیاز به آموزش بیشتری دارند.

هدف: هدف از نگارش این مقاله، بررسی، تحلیل و نقد تعلیقات امام خمینی(ره) بر مبنای ذوق عرفانی، بر فصول اسما و اعیان ثابتة مقدمۀ قیصری بود. روش: روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و بر اساس داده‌های کتابخانه‌ای بود. یافته‌ها: همان‌طور که کثرت معانی معقول در نگاه فلسفی صدرالدین شیرازی، بر حسب تعقّل ذات الهی در عقل حاصل می‌شود؛ همین کثرت در ذوق عرفانی امام، بر حسب شهود صاحبان مشاهده و اصحاب معرفت حاصل می‌شود. معیار ابن عربی در تمایز اسما از هم نیز به مذاق عرفانی امام خوش نمی‌آید. معیار امام بر حسب تجلّیاتی است که به قلب سالک می‌شود. امام معتقد است تجلّی در عوالم غیب و شهادت، بر حسب اسما و در حجاب آنهاست و از این نظر، ذات مقدس در جلوۀ اسما و صفات، تجلّیاتی در حضرت علمی دارد که اهل معرفت، تعیّنات این تجلّیات را اعیان ثابته می‌گویند. از منظر امام، عالم اعیان ثابته مانع ذاتی بودن ظهور نیست؛ بنابر این، حقایق این اعیان ثابته هم مانع ظهور ذاتی و تجلّی اسمایی و صفاتی نیستند؛ لذا حق تعالی بدون هیچ پرده‌ای، برای مخلوقاتش ظاهر و آشکار است. از منظر ذوق عرفانی امام، جعل هم متعلق به وجود نیست؛ زیرا حق تعالی وجود است و لذا جعل متعلق به ماهیت است. نتیجه‌گیری: تعلیقات امام خمینی بر فصول اسما و اعیان ثابتة مقدمۀ قیصری، نشان می‌دهد که امام به وجود معانی متعدد در تعریف ذوق عرفانی معتقد بود؛ یعنی ذوق عرفانی را در معانی و کاربست‌های مختلفی به کار می‌برد.

هدف: هدف از نگارش این مقاله بیان راهکار مقابله با مشکلات، مصیبت‌ها و آسیب‌های کرونا و تبیین رمز تاب‌آوری مؤمنانه در منطق دین اسلام با تأکید بر نهج‌البلاغه بود. روش: پژوهش حاضر مبتنی بر داده‌های کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی بود. یافته‌ها: امام علی(ع) در نهج‌البلاغه از مقوله «صبر» به عنوان یکی از مهم‌ترین فضایل اخلاقی نام می‌برد که می‌تواند انسان را در برابر بیماری‌ها، مصیبت‌ها و مشکلات یاری کند. از دیدگاه امام علی(ع) صبوری در مشکلات و گرفتاری‌ها و بیماری‌هایی مثل کرونا از نشانه‌های افراد با ایمان، شجاع، باتقوا و سبب بزرگی و درک فضایل آخرت است. همچنین می‌تواند انسان را به پیروزی و اجر الهی و حکمت برساند و برعکس اگر انسان بی‌تابی کند، باعث از دست رفتن اجر و پاداش و نابودی انسان خواهد شد. نتیجه‌گیری: در منطق اسلام برای غلبه بر مشکلات به چهار الگو و مؤلفة مهم «تفسیر عقلانی، صحیح و سنجیده از مشکلات و بلاها»، «حالت توانمندی و نشکستن درون»، «همبستگی و همدردی با دردمندان و مصیب‌دیدگان»، «ناسپاسی و پرخاشگری نکردن در مواجهه با بلاها، بیماری‌ها و مشکلات» توصیه شده است.

هدف: یکی از مهم‌ترین اهداف این تحقیق، توجه به معضلات اخلاقی پنهان، اما رایج در نظام آموزش عالی و ارائۀ راهکار برای دفع و رفع چنین مشکلاتی است. روش: این مقاله به روش توصیفی تحلیلی، ضمن تبیین اخلاقی مفهوم استثمار آموزشی، برخی از چالشها و شبهات اخلاقی ناظر به این مسئله را مطرح کرده و در نهایت، با بیان پیشنهادهایی سعی در ارائۀ راهکار برای برون‌رفت از این معضل اخلاقی داشته است. یافته‌ها: استثمار علمی یا همان بهره‌کشی از دسترنج علمی دیگران، معضلی اخلاقی است که عوامل مختلفی مثل روحیۀ زیاده‌خواهی، راحت‌طلبی، فشارهای سازمانی و ضیق وقتی که استادان از آن سخن می‌گویند، زمینه‌های شکل‌گیری آن را فراهم می‌سازد. لازمۀ استثمار، ظلم و بی‌عدالتی و ثمرۀ آن، حق‌کشی و نارضایتی است. نتیجه‌گیری: با وجود این معضلات اخلاقی، سلامت نظام آموزشی، به خصوص آموزش عالی، بیش از بیش در خطر است؛ لذا لازم است برای برون‌رفت از این مشکلات، راهکارهایی کاربردی پیشنهاد شود؛ این پیشنهادها را می‌توان در خودمراقبتی استادان، خودآگاهی دانشجویان و مراقبت سازمانی دنبال کرد.

هدف از این پژوهش، ارائه ی نظریه ی "سفرهای چهارگانه ی تربیتی" با توجه به الگوی سفرهای تربیتیِ شخصیِ ملاصدرا است. در این پژوهش از رویکرد ویژه ی نظریه ی داده بنیاد ، از نوع فراترکیب نظریه سازاستفاده شده است. در گام اول، سوالات پژوهش برای استخراج مدل داده‌ بنیادِ سفرهای چهارگانه ی تربیتی، تنظیم و معیارهای انتخاب و گزینش اسنادِ مورد مطالعه مشخص شدند. در گام دوم، به جستجوی نظام‌مند منابع در پایگاه‌های اطلاعاتی پرداخته شد. در گام سوم ارزیابی کیفیت اسنادِ مورد مطالعه انجام و درنهایت با توجه به معیار، متونِ اصیل انتخاب شدند. در گام چهارم با تکنیک دسته‌بندی یافته ها، کدهای باز استخراج شدند. در گام پنجم نیز ابتدا 8کد باز(جهت خلقی سفرها، جهت حقی سفرها، همسفری مربی و متربی به مثابه روش ، تناظر رشد مربی و متربی ، محتوای آموزشی سفر اول، دوم، سوم و سفر چهارم) استخراج گردیدند و سپس داده‌ها، مفهوم‌پردازی، مقوله‌بندی و سپس براساس مشابهت‌ها ارتباط مفهومی و خصوصیات مشترک بین کدهای باز، 3 کد محوری (ساختار کلی سفرهای چهارگانه تربیتی، روش کلی سفرهای چهارگانه تربیتی و محتوای آموزشی سفرهای چهارگانه تربیتی) مشخص شدند