جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پرداختن به اهداف کلی برنامه‌ی فلسفه برای کودکان است. این پژوهش بااستفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. برای تجزیه و‌ تحلیل داده‌های پژوهش از روش آنتروپی شانون استفاده شد. نمونه پژوهش شامل کتاب‌های مطالعات اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی سال 1401-1400 بود. ابزار پژوهش، فهرست وارسی مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان بوده‌است. نتایج نشان داد، توجه به مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان در کتاب مطالعات ششم ابتدایی با %53 بیشتر از توجه به مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم با %47 است. بیشترین توجه به «رشد فردی و میان‌فردی» با %37 درصد و کمترین توجه به «پرورش خلاقیت» %7 درصد شده است. همچنین درصد توجه به اهداف مختلف فلسفه‌برای‌کودکان در محتوای کتاب مطالعات پنجم و ششم، توزیع یکسانی ندارد. «بهبود توانایی استدلال» %30، «پرورش درک اخلاقی» %11، «پرورش توانایی مفهوم‌یابی در تجربه» %15 را به خود اختصاص داده‌اند. به‌طورکلی کتاب مطالعات ششم، توجه بیشتری به اهداف فلسفه برای کودکان داشته است. از بین اهداف، بیشترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش درک اخلاقی» و کمترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش خلاقیت» است. از سوی دیگر، دو هدف «بهبود توانایی استدلال» و «پرورش توانایی مفهوم‌یابی در تجربه» ضریب اهمیت یکسانی دارند.

هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثر‌بخشی درمان توان‌بخشی شناختی بر عملکرد خواندن، مشکلات خواندن و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش‌آموزان مبتلا به اختلال یادگیری اختصاصی همراه با نقص در خواندن دختر پایه چهارم ابتدایی دبستان‌های شهر همدان در سال 99-1398 بود که 30 نفر از آنها با نمونه‌گیری در دسترس انتخاب‌ و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. برای گروه آزمایش به مدت یک ماه (در هفته 2 جلسه 45 دقیقه‌‌ای) برنامه توانبخشی شناختی اجرا گردید. گروه کنترل در این مدت، آموزشی دریافت نکرد. عملکرد خواندن با آزمون خواندن و نارساخوانی (نما)، مشکلات خواندن توسط جدول سنجش مشکل و نوع آن (سمن) و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی توسط پرسشنامه تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی فریستون و همکاران(1994) سنجیده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین متغیرهای عملکرد خواندن، مشکلات خواندن و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (0.05 P <). لذا، درمان توان‌بخشی شناختی می‌تواند ابزار مفیدی برای افزایش عملکرد خواندن و کاهش مشکلات خواندن و عدم بلاتکلیفی در دانش‌آموزان دارای اختلال یادگیری اختصاصی همراه با نقص در خواندن باشد.

هدف از انجام پژوهش حاضر مطالعه اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر صلاحیت های اخلاقی دانش آموزان دختر متوسطه شهرگرگان می باشد. روش پژوهش نیمه آزمایشی می باشد که از طرح پیش آزمون-پس آزمون با دو گروه کنترل و آزمایش استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان دختر مشغول به تحصیل در دوره متوسطه شهرگرگان در سال تحصیلی 1399-1398 است که 30 نفر در گروه آزمایش و 30 نفر در گروه کنترل به صورت تصادفی قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 5/1 ساعته هفتگی (90 دقیقه) آموزش دیدند. به منظور جمع آوری داده ها، از پرسشنامه سنجش صلاحیت های اخلاقی مارتین و آستین (Martin & Austin 2010) استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با استناد به نظرات کارشناسان و ضریب آلفای کرونباخ (0/879) تأیید شد. تحلیل داده ها با استفاده از روش کوواریانس (ANCOVA) در نرم افزار SPSS (ویرایش 21) انجام شد. یافته های این پژوهش نشان داد که اجرای برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر صلاحیت اخلاقی دانش آموزان با اندازه اثر 911/0 تأثیر مثبت و معنی دار دارد (763/585=F؛ 05/0>p). یافته های پژوهش همچنین حاکی از تأثیر مثبت و معنی دار اجرای این برنامه بر هشت مؤلّفه صلاحیت اخلاقی در بین دانش آموزان می باشد.در نتیجه می توان بیان کرد که استفاده از برنامه های غیرمستقیم از قبیل فلسفه برای کودکان باعث ارتقاء صلاحیت های اخلاقی در بین دانش آموزان می گردد.

هدف از پژوهش حاضر تحلیل محتوای هستی­شناسانه داستان­های مثنوی مبتنی بر رویکرد محتوایی آموزش تفکر و مناسبت آن با تربیت دینی مقطع ابتدایی بود. بدین منظور با روش تحلیل محتوای کیفی نخست مبانی نظری آموزش تفکر و تربیت دینی مطرح و ضمن اشاره به انتقادهای صورت گرفته از حافظه پروری از میان رویکردهای موجود، رویکرد محتوایی تبیین و در ادامه مضامین هستی­شناسانه در این رویکرد معرفی و نهایتاً داستان هایی از مثنوی که مرتبط با ساحت های هستی­شناسانه فلسفی (خداشناسی، جهان­شناسی و انسان­شناسی) بود معرفی و نشان داده شد که هر داستان کدامیک از ساحت­ها یا چند ساحت فلسفی را در درون خود دارد و مناسب استفاده در برنامه تربیت دینی دوره ابتدایی است. همچنین بیان گردید، حکایت­های موجود در مثنوی مبتنی بر رویکرد محتوایی نیازمند بازنویسی است، به گونه­ای که این داستان­ها که دارای غنای ادبی بالایی است باید ساده­سازی شوند تا بتوانند ضمن فراهم نمودن زمینه تأمل و تفکر در کلاس، اهداف تربیت دینی مقطع ابتدایی که عمدتاً آشنایی با مضامین خداشناسی، جهان­شناسی و انسان­شناسی است را به شکل مناسب­تری فراهم نمایند.

رویکرد یادگیری تلفیقی اشاره به ترکیب روش های تدریس معمول سنتی در قالب چهره به چهره با تجهیزات مبتنی بر کاربرد فناوری دارد.هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی برنامه فلسفه برای کودکان مبتنی بر رویکرد یادگیری تلفیقی بر تفکر انتقادی دانش آموزان دختر دوره دوم ابتدایی بود. روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل مورد استفاده قرار گرفت. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم ابتدایی بود که در سال تحصیلی 1401-1400 در یکی از مدارس دولتی شهر تهران مشغول به تحصیل بودند. با استفاده از نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای منطقه 14 انتخاب سپس مدرسه ابتدایی دخترانه ابوذرغفاری انتخاب شد و از جامعه آماری 40 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در گروه آزمایش (20 نفر) و کنترل (2 نفر) جایگماری شدند. ابزار گردآوری داده‌ها پرسشنامه تفکر انتقادی واتسون و گلاسر (1994) بود. گروه آزمایش طی 11 جلسه مورد مداخله آموزشی قرار گرفت و گروه کنترل این مداخله را دریافت نکرد. در بخش آنلاین از پلتفرم مودل و در بخش آفلاین از چندرسانه‌ای ها و پویانمایی‌های آموزشی استفاده شد. به‌منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آماری در دو سطح توصیفی (شاخص‌های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی (تحلیل کوواریانس) استفاده شد. یافته‌ها حاکی از آن بود که پس از تعدیل نمرات پیش آزمون، بین گروه آزمایش و کنترل در متغیرهای تفکر انتقادی تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0P<). یافته‌ها نشان داد اجرای برنامه فلسفه برای کودکان مبتنی بر رویکرد یادگیری تلفیقی بیشترین تأثیر را بر مؤلفه شناسایی مفروضات سپس مؤلفه استنتاج و پس‌ازآن مؤلفه ارزشیابی دلایل و مؤلفه استنباط و کمترین تأثیر را بر مؤلفه تعبیرو تفسیر داشته است.اجرای برنامه فلسفه برای کودکان مبتنی بر رویکرد یادگیری تلفیقی، می‌تواند به عنوان ابزار مداخله‌ای مناسب جهت بهبود مؤلفه‌های تفکر انتقادی دانش آموزان دوره دوم ابتدایی مورد استفاده قرار گیرد.

هدف از این مطالعه، اثربخشی آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت های زندگی دانش آموزان بود. روش پژوهش نیمه آزمایشی با استفاده از پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی مدارس دولتی شهر بهبهان به تعداد 1409 نفر در سال تحصیلی 1401-1400 بودند. با استفاده از روش نمونه‏ گیری دردسترس، ۶۰ نفر از دانش‏ آموزانی که نمره پایین‏ تری در مهارت‏ های زندگی کسب نمودند انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (30 نفر) و کنترل (30 نفر) قرار گرفتند. در مرحله بعد گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 45 دقیقه ‏ای در معرض آموزش فلسفه قرار گرفت. ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه مهارت‏ های زندگی ساعتچی و همکاران (1389) بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیری و چند متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد که آموزش فلسفه به کودکان بر رشد مهارت های زندگی (001/0P<، 073/74F=)، رشد مهارت های خودآگاهی (001/0P<، 792/49F=)، همدلی (001/0P<، 996/27F=)، مهارت مدیریت رابطه (001/0P<، 163/84F=)، مهارت ارتباطی (001/0P<، 082/45F=)، مهارت مدیریت استرس و احساسات (001/0P<، 441/46F=)، مهارت داشتن هدف (001/0P<، 492/40F=)، مهارت حل مسئله (001/0P<، 400/60F=)، مهارت تصمیم گیری (001/0P<، 571/35F=)، مهارت تفکر خلاقانه (001/0P<، 805/24F=) و مهارت تفکر نقادانه (001/0P<، 750/65F=) دانش آموزان تأثیر مثبت و معناداری داشته است.

افزایش مهارت تفکر و فراخ‌اندیشی به همراه بالا بردن سطوح تفکر انتقادی، باید در همان نخستین سال‌های زندگی کودکان که شالودة نگرش آنها در آینده شکل می‌گیرد، آغاز شود. در نظام‌های آموزشی متمرکز، کتاب‌های درسی می‌تواند نقش مهمی در ارائة این نوع تفکر برای دانش‌آموزان ایفا کند. پژوهش حاضر، بر آن است بر اساس مؤلفه‌های تفکر فلسفی لیپمن، جایگاه تفکر انتقادی را در کتاب‌های فارسی ابتدایی مورد بررسی و تحلیل قراردهد. جامعۀ آماری در این پژوهش کتاب‌های فارسی دورۀ دوم ابتدایی سال تحصیلی 99-1400 و نمونة آماری «بخوان و بیندیش»های موجود در این کتاب‌ها است. پژوهش حاضر به روش تحلیل محتوا نگاشته‌شده‌است و با کدگذاری قیاسی، میزان توجه کتاب‌های نامبرده را به 19 گویة تفکر انتقادی مد نظر لیپمن مورد تحلیل قرارداده‌است. برای رسیدن به پایایی کدها، بخش‌هایی از محتوا توسط دو کدگذار، کدگذاری شد و روایی آن از روش کثرت‌گرایی و اعتماد‌سازی صورت گرفت. تحلیل یافته‌ها بر اساس نرم افزار SPSS انجام شد و نتایج حاصل نشان داد: مقدار سطرهای درگیر مؤلفه‌های تفکر انتقادی لیپمن در بخوان و بیندیش‌های پایۀ چهارم بیشتر و در پایة ششم کمتر بوده‌است. مؤلفۀ توجه به شرایط استثنایی و نامتعارف در تمام پایه‌ها بالاترین سطح را داشته و مؤلفۀ تفسیر صحیح کلام و توجه به اهداف گوینده در ترجمه و تفسیر کلام، در تمام پایه‌ها مغفول مانده‌است. توزیع نامتوازن این مؤلفه‌ها در بخوان و بیندیش‌های فارسی دورة دوم ابتدایی و مغفول ماندن برخی از مؤلفه‌ها، نشان دهندة نیاز به توجه بیشتر مولفان کتاب‌های درسی به ابعاد تفکر فلسفی – انتقادی- لیپمن در بخش‌هایی از کتاب است که دقیقا به این منظور در کتاب‌های درسی گنجانده‌شده‌است.

پژوهش حاضر به بررسی مفهوم مرگ در کتاب‌های ترجمه شده ادبیات کودک در ایران می‌پردازد. داستان‏های مورد بررسی در این پژوهش شامل شش کتاب داستانی-‏تصویری مناسب برای گروه سنی ب و ج (دوره دبستان) است که با مشورت تعدادی از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است که به تحلیل متن داستان می‏پردازد و سپس با بهره‏گیری از تحلیل تأملی، تصاویر و درونمایه داستان‏ها مورد تحلیل و بررسی قرار می‏گیرند. براساس یافته‌های پژوهش، می‌توان گفت مفهوم مرگ در این داستان‏های منتخب را می‌توان در سه مقوله‏ بعد زیست‌شناختی مرگ، بعدعاطفی مرگ و بعد متافیزیکی مرگ، بازشناسی‌کرد. این مقوله‌های اصلی، از تقلیل و ترکیب 13 مقوله فرعی یافت‌شده از متن داستان‌ها و تصاویر آنها به دست آمده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد بیشتر داستان‏ها، به ابعاد زیست شناختی و عاطفی ناظر به مرگ پرداخته‌اند و کمتر به مقوله متافیزیکی ناظر به مفهوم مرگ توجه داشته‌اند.

هدف از پژوهش حاضر طراحی و اعتباربخشی الگوی آموزشی و پرورشی صبر بر اساس آموزه‌های اسلامی در دوره ابتدایی است. در این مطالعه از روش آمیخته (کیفی و کمی) استفاده شده است. در بخش کیفی از تحلیل اسنادی و روش دلفی و در بخش کمی از روش پیمایشی استفاده شد. جامعه‌آماری در بخش کیفی شامل کلیه اسناد و منابع مرتبط با صبر از جمله قرآن، نهج البلاغه و احادیث است. جامعه آماری در بخش کمی شامل متخصصان آموزه‌های اسلامی و برنامه درسی بودند، نمونه آماری تحقیق براساس فرمول کوکران 384 نفر از متخصصان می‌باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تعیین اعتبار از راهبرد بازبینی مشارکت کنندگان و بازبینی متخصصان استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان داد که 45 شاخص حاصل از تحلیل محتوی با روش دلفی 42 شاخص و در 4 مؤلفه باقی ماندند. 4 مؤلفه شامل؛ مؤلفه هدف 21 شاخص، محتوی 8 شاخص، روش7 شاخص و ارزشیابی 6 شاخص می‌باشد، نتایج حاکی از برازش خوب مدل دارد. براساس یافته‌های تحقیق می‌توان نتیجه گرفت که توجه به مؤلفه‌های شناسایی شده صبر براساس آموزه‌های اسلامی می‌تواند راهنمای عمل برنامه ریزان درسی و معلمان در آموزش و پرورش دانش‌آموزان دوره ابتدایی باشد.

پژوهش حاضر آموزش تفکر مراقبتی واثربخشی آن بر به‌زیستی دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی را بررسی کرده است. این پژوهش از نوع نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری (دو ماه بعد) با گروه کنترل بین 120 نفر از دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی در سال تحصیلی 99-1398 در شهرهای تهران، ورامین انجام شد. دانش‌آموزان با روش نمونه‌گیری تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه 60نفره مداخله و کنترل قرار گرفتند. ابزار پژوهش، نسخه کوتاه پرسش‌نامه توانمندی‌ها و فضیلت‌های منش نوجوان و پرسش‌نامه تفکر مراقبتی هدایتی بود. آموزش تفکر مراقبتی در 15 جلسه 90دقیقه‌ای به‌صورت آنلاین برای گروه مداخله برگزار شد.گروه کنترل آموزشی دریافت نکردند. تحلیل داده‌ها با آزمون تحلیل کوواریانس چند‌متغیره و آزمون تعقیبی بونفرونی صورت گرفت. آموزش تفکر مراقبتی باعث افزایش معنی‌دار میانگین نمرات متغیرهای تفکر مراقبتی و به‌زیستی و مولفه‌های آن‌ها در گروه مداخله شد (001/0p<) در مقایسه زوجی، بین مراحل پیش‌آزمون-پس‌آزمون و پیش‌آزمون-پیگیری تفاوت معنی‌داری وجود داشت (001/0p<)، در حالی که بین مراحل پس‌آزمون- پیگیری تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (05/0p>). آموزش تفکر مراقبتی باعث ارتقای بهزیستی و تمام مؤلفه‌های آن در دانش‌آموزان پایه ششم ابتدایی می‌شود.