جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزه تثلیث و الوهیت حضرت عیسی(ع) از جمله اعتقادات چالش برانگیز مسیحیت است، که مستنداتی بر پذیرش آن در اناجیل اربعه وجود ندارد. از این رو مسیحیان در طول تاریخ در این امر به تشتت آراء مبتلا شده‌ و نتوانسته‌اند بنیان محکمی برای آن ارائه نمایند. مسیحیان در مورد کیفیت الهی یا جسمانی عیسی(ع)، و مراتب اقانیم و ازلیت یا حادث بودن آنها اختلاف نظر دارند و هر طائفه خود را برحق و دیگری را باطل می‌داند. حال سوال این است که تطور آموزه تثلیث در اناجیل چگونه بوده، و روایات اسلامی با مسئله تثلیث به چه شیوه‌ای برخورد کرده‌اند. بررسی توصیفی تحلیلی این مسئله نشان می دهد اقانیم سه گانه بر پایه های متزلزلی استوار است و در اناجیل اربعه نیز قابل رد هستند. معصومین(ع) نیز ساحت مسیح(ع) را از شرک مبرا دانسته، و در مواجه با عقیده تثلیث با رویکرد و سیره روایی، به استدلال عقلی و برهانی بر عبودیت مسیح(ع) و تبیین ماهیت روح‌القدس، و اثبات توحید و نفی شریک برای خدا پرداخته‌ و هرگونه این آموزه را صراحتا کفر و کذب دانسته‌اند.

هدف: این نوشتار بر آن است ضمن تحلیل تعریف انسان از دیدگاه ژان پل سارتر و استاد مطهری به مقایسه اندیشه‌های دو متفکّر بپردازد. روش: اطلاعات این پژوهشِ بنیادی به روش کتابخانه‌ای گردآوری و به شیوه توصیفی- تحلیلی پردازش شده است. یافته‌ها: ژان پل سارتر ضمن مخالفت با تعریف سنتی از انسان، با نگرشی متمایز به هستیِ انسان نسبت به موجودات دیگر با بنیان نهادن اصل تقدم وجود بر ماهیت، طبیعت کلی و ازلی برای انسان را نفی و آن را موجودی «در حال شدن» معرّفی می‌کند. استاد مطهری انسان را موجودی دو بعدی و واجد سرشت و فطرت الهی تعریف می‌کند که قانون خلقت در پرتو آزادی و اختیار، قلم ترسیم سرنوشت را به دست خودِ او داده است. موجودی بالقوه که حضیض حیوانیت و تعالی انسانیت دو سوی ماهیت بالفعل او را تشکیل می دهد و دسترسی به هر یک مرهون تصمیماتی است که فرد اتخاذ می‌کند. در اثنای تحلیل دو رویکرد به نظر می‌رسد با وجود اشتراکاتی بین دو دیدگاه وجوه تمایز عدیده‌ای مشهود است. نتیجه: تعریف اگزیستانسیالیسمی سارتر به اومانیسم و در بعد دنیوی می‌انجامد، لیکن آنچه استاد مطهری با تکیه بر آموزه‌های وحیانی ارائه می‌دهد، دربردارنده تمام ابعاد وجودی انسان است.

رشته‌های تحصیلی با عنوان هنر اسلامی در دانشگاههای ایران، پس از انقلاب اسلامی ایجاد شد. لذا تلاش پیرامون درک هنر اسلامی و اختصاص واحدهای درسی در مقاطع مختلف تحصیلی، سالهاست مورد توجه، نقد و تحلیل قرار گرفته است. هدف این پژوهش، ارائة روندی به‌روزتر برای گسترش آموزش هنر اسلامی در فضاهای دانشگاهی و هنری کشور است، با این پرسش که دروس رشته هنر اسلامی، حول کدام موضوعات است و برای توسعة آن چه رویکردی فراگیرتر است؟ روش تحقیق توصیفی-تحلیلی با رویکرد کیفی‌نگر است. از یافته‌های این پژوهش، درک تعاریف دوگانة هنر اسلامی (تاریخی و تاریخی-مفهومی) است که سرفصل‌های درسی آن، بیشتر حول نگرش تاریخی و احیای هنرهای سنتی می‌چرخد. نتیجه اینکه بر اساس تعاریف مضمونی، نباید هنر اسلامی، صرفاً تغییر نامی برای هنرهای سنتی باشد، بلکه گروههای آموزشیِ هنر اسلامی، در کنار هنرهای سنتی، باید بتوانند هنرهای مدرن امروزی را پوشش دهند و ظرفیتی فراتر از هنرهای سنتی بیابند.

زمینه و هدف: رویارویی و مواجهه مسلمانان با علوم‌جدید که منشأ آن در غرب می‌باشد در دیدگاه اندیشمندان‌اسلامی اشکال متفاوتی به خود گرفته است. زیرا بعضی از مسلمانان بر این باورند که یکی از راه‌های ترقی و بالندگی جوامع‌اسلامی سازگاری با علوم‌جدید می‌باشد. در این میان رویکرد سیدجمال در مواجهه اسلام با علوم‌ به معنای ساینس حائز اهمیت بوده و نشان‌دهنده سابقه‌ و پیامد علم‌خواهی و رونق علمی دوباره مسلمانان می‌باشد. در این نوشتار با شیوه ی تحقیق، توصیفی - تحلیلی و جمع آوری داده ها واسناد و نمونه های پژوهشی که نوشته های موجود سیدجمال و مطالب پیرامون ایشان بوده است، تلاش شده تا ابتدا به ابعاد فلسفی و نقدی اجمالی از منظر عقلی و در ادامه فلسفه علم، این رویکرد مورد واکاوی قرار گیرد . نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از نظر سیدجمال علوم غربی پیراسته شده ا‌ی که فرهنگ، باور و سلطه بیگانه را همراه خود نداشته باشد، هیچ تضادی با دین‌اسلام ندارد. همچنین می توان مواجهه جهان‌اسلام با علوم جدیده را به در سه عنوان تقسیم کرد : سنتی نگری و علم گریزی ، تقلید مظاهر و علوم غربی و سازگاری دین و دانش.

با توجه به تحولات کارکردی نظام های حقوقی مدرن، امروزه پاره ای احکام اسلامی نظیر خمس و زکات و مسأله مالیات یا مباحث مربوط به برابری حقوقی و حقوق زنان، مجادلاتی را خصوصاً در مبانی معرفتی حقوق موجب شده اند. هدف از پژوهش حاضر طرح پیشنهادی است که بر اساس آن شاید بتوان از طریق بازسازی نگرش عقلانی در امور شرعی با رویکرد اعتزالی، سازگاری با استلزامات حقوقیِ در جوامع سیاسی معاصر را بیش از پیش فراهم آورد. نگارندگان در همین راستا با رویکردی توصیفی- تحلیلی به موضوعات «عقلانیت» و «اراده انسان» که در نظریه‌ی عدالت متکلم برجسته‌ی معتزلی، قاضی عبدالجبار نقش اساسی دارند، خواهند پرداخت. به نظر می رسد ازاین مدخل با تفسیری حقوقی از عناصر نظریه‌ی عدالت قاضی، راه برای زیستِ همساز احکام فقهی با قواعد عرفیِ نظام های حقوقی معاصر هموارتر خواهد شد.

تحول علوم انسانی و دست‌یابی به علوم انسانی اسلامی، یکی از دغدغه‌های اصلی نظام جمهوی اسلامی بوده و هست. در چهل سال ابتدایی پس از پیروزی انقلاب اسلامی، برای دست‌یابی به این هدف، مراکز آموزشی، پژوهشی، فرهنگی، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری متعددی شکل گرفت، مراکزی که در ادبیات فلسفه فناوری از آنها با عنوان فناوری‌های نرم و انسانی یاد می‌شود. در این مقاله تلاش گردیده با توجه به بیانیه آیت الله خامنه‌ای در ارتباط با گام دوم انقلاب اسلامی ایران، و با بهره‌گیری از رویکرد عقلانیت نقاد در ارتباط با رشد و توسعه فناوری‌ها، پس از بررسی آسیب‌شناسانه یکی از اقدامات انجام شده در گام اول (تأسیس مراکز فرهنگی، آموزشی، پژوهشی، برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری) راهکارهایی برای کارآمدی هر چه بیشتر این فناوری‌های نرم و انسانی مرتبط با تحول علوم انسانی و علوم انسانی اسلامی ارائه گردد تا دست‌یابی به فهم بهتر واقعیت‌های جامعه ایران اسلامی و رفع مشکلات آن تسریع و تسهیل گردد.

هدف: پژوهش حاضر با هدف « تأملی در نظام معرفت‌شناسی دانشجویان در باب خدا» انجام گردیده است. روش: این پژوهش در چارچوب روش تحقیق کیفی و از نوع پدیدارشناسانه است. جامعه آماری کل دانشجویان دانشگاه شهید باهنر بود که 17 دانشجو با روش نمونه‌گیری داوطلب-هدفمند انتخاب شد. ابزار پژوهش مصاحبه نمیه‌ساختاریافته بود. روش تجزیه و تحلیل داده‌ها کلایزی بود. یافته‌ها: یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که می‌توان در نظام معرفت‌شناسی دانشجویان در باب خدا به چهار مضمون اصلی بعد اعتقادی، بعد شناختی، بعد ارتباطی و معنابخشی با 8 زیرمضمون و 161 کد دست یافت. در این ابعاد می‌توان دانشجویان را در دو طیف قرار داد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاکی از آن است که هر چند حداکثری از دانشجویان شناخت خوبی نسبت به خدا و عمل خدا در رابطه با انسان و همچنین ارتباط معنوی خوبی هم با خدا داشتند اما در باب دانشجویانی که دچار ضعف در مبانی شناختی نسبت به خدا و ارتباط معنوی با خدا هستند نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد و به طور حتم این گروه از توجه ویژه و یاری بیشتری در این عرصه نیازمندند.

هدف این پژوهش پیش بینی پرخاشگری دانشجویان بر اساس عزت نفس با واسطه گری صبر بود. روش تحقیق از نوع همبستگی و مبتنی بر مدل معادلات ساختاری می‌باشد. در این پژوهش با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای نمونه‌ای به حجم 386 نفر از بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال انتخاب گردید. ابزارهای مورداستفاده در این پژوهش مقیاس صبر(خرمائی،فرمانی و سلطانی)، مقیاس پرخاشگری(باس و پری) و مقیاس عزت نفس(کوپر و اسمیت) بود. شواهد مؤید پایایی و روایی مطلوب مقیاس‌ها بود. به منظور بررسی مدل پژوهش از روش مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد که عزت نفس پیش‌بین منفی پرخاشگری بوده و عزت نفس و صبر پرخاشگری را به صورت منفی و معنی‌دار پیش‌بینی نموده است همچنین نتایج روشن ساخت که صبر در رابطه‌ی عزت نفس با پرخاشگری نقش واسطه‌ای دارد. در مجموع، یافته‌های پژوهش بیانگر آن است که عزت نفس به واسطه‌ی افزایش صبر موجب کاهش پرخاشگری در افراد می‌شود.

مساله شناخت یکی از بنیادی ترین مسایل فلسفه است. نوع شناخت و دامنه شناخت است که مفهوم انسان را تعریف میکند و دامنه عمل انسان را تشریح می کند. دو نظام فلسفی حکمت متعالیه و منظومه فلسفی کانت را می توان قله های رفیع فلسفه اسلامی و فلسفه غرب به شمار آورد. تعریف این دو نظام از ادراک و عقل و فاهمه و تاثیر آن بر دیگر دانش ها می تواند برای ساخت نظامات اجتماعی شناختی و اندیشه ای بسیار راهگشا باشد. تعریف کانت از فاهمه با تکیه بر مقولات و محدود کردن ادراک به معبر فاهمه راه را بر بسیاری ار نوآوری ها در زمینه درک جهان بما هوهو بسته است در صورتی که در نظام صدرایی با عنایت به تعریف ملاصدرا از عقل و ادراک افق های پیش رو برای ادراک و نظام سازیها بر مبنای این ادراک بسیار گسترده و فراخ است. به نظر می رسد زمان ساخت نظامات به خصوص نظام شناختی ادراکی بر مبنای اندیشه صدرایی رسیده است.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل مفهومی آموزش عالی الهی محیط‌ زیست است. اساس الگوی آموزش عالی الهی محیط زیست ایجاد دانشگاهی است که ماموریت اصلی آن تربیت انسان‌های حکیم برای خلق، نشر و تعالی فرهنگ علم و فناوری است که با بهره‌گیری از فلسفه توحیدمحور و انتساب عالم به خداوند، در خصوص چگونگی تحقق جهانی پایدار، ظهور دوران جدیدی از اخلاق فردی و اجتماعی را پیش‌بینی می‌کند که لاجرم بر رابطه انسان با محیط زیست نیز اثرخواهد گذارد. مصاحبه هدفمند نیمه ساختارمند با 31‌‌‌ خبره حوزوی، دانشگاهی و اجرایی انجام گرفت و تحلیل کدها و مفاهیم پیرامون آموزش عالی الهی محیط زیست در مضامین"فراگیر"، "سازمان‌دهنده" و "پایه" دسته‌بندی شدند و با تحلیل این مضامین، "چیستی"، "چرایی" و "چگونگی" آموزش عالی الهی محیط زیست تبیین گردید. به اعتقاد خبرگان، وجود تعارض‌ رویکرد اثبات‌گرایی با شاکله جامعه اسلامی در حوزه آموزش عالی محیط زیست، ضرورت نقد آن را به منظور احصاء فلسفه اسلامی، پارادایم متعالی و نظریه آمایش دانش برای نظام آموزشی عالی الهی محیط زیست به منظور تحقق پایداری، اعلام نمودند زیرا بر کمال‌گرایی و غایت‌مداری انسان در روابط با محیط زیست پرتوافشانی می‌کنند. برای گذار از رویکرد اثبات‌گرایانه، دستگاه‌واره احصاء فلسفه آموزش عالی الهی محیط زیست تبیین شده است.