جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن آیاتی بیانگر این مطلب هستند که مرحلۀ اول معاد با ظهور نشانه‌های رستاخیز یا به تعبیر قرآن و به تبعِ آن کتاب‌های تفسیری،«اشراط الساعة»آغاز می‌گرددموضوع این مقاله آرای مفسران دربارۀ آیات اشراط الساعه: تحلیل ومقایسه آراء است.این نوشتار روند تاریخی آراء مفسران از تفسیرهای بسیط قبل از قرن دوم هجری که در قلمرو برداشت‌های اثری و نقلی اکتفا ورزیده‌اند و مطالب سنتی و سمبلیک را باور نموده‌اند،‌تا آثار مدوّن دوران‌های معاصر که مبنای تطبیق قرآن با علم روز را داشتنددرخصوص آیات مرتبط با نفخ صور و دابة الأرض و برخی تحول های آسمان را گزارش می‌دهد. سپس نشان می‌دهد که پیشرفت علوم ونجوم و بالا رفتن آگاهی مفسران در تفسیر واژگان قرآن درزمان‌های مختلف تأثیرگذار است و سبب گردیده است که در قرون اخیر مفسران از منظر دیگری به صور و دابّة و برخی تحول‌های کرات آسمانی بنگرند و سعی نمایند به ‌‌گونه‌ای عقلانی و منطقی، مطالب دینی را با رویکردی اثباتی روشن کنندمهم‌ترین یافته‌های این پژوهش مقایسه و تطبیق آراء متفاوت مفسران با توجه به مبانی مختلف آنان در قرون متمادی در مواجهه با تعبیر نفخ صور و دابةا‌لأرض و برخی تحول‌های آسمان به ویژه در عصر حاضر است که فهمی کاملا مادی و طبیعی ارائه می‌کنند

ریشه" ف ت ن" 60 بار و واژه "فتنه" 34 بار در قرآن آمده‌است. گستردگیِ کاربرد قرآنی و روائیِ این واژه، و نیز سخنان متفاوت و گاه متناقضِ عالمان واژه‌شناس و مفسران، موجب تشتّت و اختلاف آراء شدید گشته، که گاه معنای ریشه با مقدمات یا لوازم آن اختلاط یافته‌است. این نگارش به دنبال مشخص کردن مفهوم فتنه و ابعاد آن در قرآن و نهج البلاغه و سخنان امیرالمومنین است نتیجه آن شد که فتنه در بسامد قرآنی خود، به معانیِ "امتحان" "عذاب" "هلاکت" و نیز "ایجاد فضای اِضلال و شبهه‌افکنی" آمده‌است. امتحان شامل نعمت و نقمت می‌شود که هر دو برای تمیز انسان‌های صالح و طالح لازم بوده و با هدف تربیتی انجام می‌شود. در نهج‌البلاغه نیز فتنه در همه معانی فوق استعمال شده و به معنای اِضلال و اختلاف افکنی و ایجاد فضای گمراه کننده، بسیار گسترده تر بکار رفته‌است. از همین رو امیرالمومنین(ع) در بیان نشانه‌های فتنه، خاستگاه‌های فتنه، و نیز راه‌های مبارزه با فتنه همت فراوان گماشته‌اند. اگر چه همه این امور چنانچه دأب قرآن است، در کلام‌الهی بصورت کلّی ذکر شده‌اند، ولی در نهج‌البلاغه، حضرت علی(ع) مصادیق فتنه را از عصر جاهلیت تا نسل معاصر خود به طورمفصّل تحلیل نموده، و جریان‌شناسی و آسیب‌شناسی فرموده‌است.

تحقیق حاضر به سنجش و ارزیابی آیین خطبه خوانی شب شهادت امام رضا(ع) در حرم مطهر رضوی می پردازد. جامعه آماری تحقیق در سه بخش خادمان شرکت کننده در مراسم خطبه خوانی، مردم حاضر در حرم مطهر رضوی و مخاطبان تلویزیونی برنامه خطبه خوانی شب شهادت امام رضا(ع) می باشند. نمونه گیری به شکل تصادفی و حجم کلی نمونه 577 نفر می باشد. متغیرهای اصلی ارزیابی آیینی شامل شاخص شناخت آیین و شاخص ارزیابی آیین خطبه خوانی می باشد. تحلیل رگرسیون در هر بخش بهترین مدل از تاثیر همزمان ابعاد را برای تبیین کنندگی شاخص بدست آوردند. پدیده ها و مدلهای تحقیق شامل پدیده یکنواختی به دلیل مشارکت زیاد در مراسم، محتواشناسی و معناشناسی به دلیل اهمیت درک هویت خود به عنوان یک مشاهده کننده یا مشارکت کننده آیین، تعمیم دهی آیینی توسط مشاهده کنندگان برای ارتباط معنوی و محتوایی بیشتر با مراسم، جذابیت رفتاری آیینی مثل شمع گردانی برای مشاهده کنندگان و مخاطبان رسانه ای، مدل جذابیت رفتاری، محتواشناسی و معنویت گرایی آیینی برای مشاهده کنندگان(مردم) آیین و مدل تفسیری شناختی ناشی از شناخت مناسب آیین در دو گروه مشاهده کننده و مخاطبان رسانه می باشد.

هدف این مقاله تبیین تاثیر مبانی انسان شناختی مکتب انسان‌گرایی بر تعریف خودپنداره و مقایسه با خودپنداره مبتنی بر مبانی انسان شناسی جوادی آملی و به روش تحلیل محتواست. نظریه پردازان، معتقدند باورهای ایدئولوژیک که بر اساس شناخت انسان از ماهیت خود است، نقش اساسی در شکل گیری خودپنداره دارند. مکاتب رایج روان شناسی که عمدتا مبتنی بر مبانی انسان‌گرایی هستند برای خودپنداره صرفا سه بعد جسمانی، اجتماعی و روان شناختی را در نظر می گیرند که ادراکی مادی از انسان است. این نوع خودپنداره وابسته به محیط تغییر می‌کند. عدم ثبات خودپنداره عدم سلامت روان را دنبال دارد. در انسان شناسی جوادی آملی، خودپنداره در چهار بعد ارتباط با خود، خدا، دیگران و طبیعت و در دو سطح تحولی متعالی و نازل تعریف می شود. سطح نازل ادراک خود وجه تشابه این دو رویکرد است اما وجه ممیزه آن، ادراک خود در سطح متعالی است که مبتنی بر فطرت شکل می گیرد و خودپنداره ای الهی، درونی و پایدار را ایجاد می کند و سلامت روان فرد را حفظ می کند.

تربیت دوجنسیتی به عنوان روش تربیتی نوین در برخی جوامع در حال گسترش است. این شیوه تربیتی که به لحاظ جنسی بین دختران و پسران تمایزی قائل نیست، به دنبال پرورش افرادی است که صرف نظر از جنس، متناسب با موقعیت، زنانه و یا مردانه رفتار کنند. این دیدگاه جدید در رویارویی با برخی علوم دچار چالش است. چالش‌های زیستی، روانشناسی و اخلاقی از جمله این چالش هاست. تبیین ابعاد مختلف چالش اخلاقی از نکاتی است که باید به آن پراخت تا تقابل این رویکرد با آموزه های اخلاق اسلامی روشن شود. در این پژوهش با روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از منابع اسلامی ، به بررسی چالش‌های تربیت دوجنسیتی از منظر اخلاق اسلام می‌پردازیم. برای رسیدن به این منظور استدلال‌های مدافعان تربیت دوجنسیتی از جمله استدلال تقابلهای قطبی، برتری فضای عمومی و عامل ستم مورد توجه قرار گرفته و بعد از نقد و بررسی آنها، استدلال‌ مبتنی بر تفاوتها، حکیمانه بودن ویژگیهای اختصاصی و چالش‌ تشبه زنان و مردان، در ردّ تربیت دوجنسیتی تبیین شده است. آنچه از این پژوهش به دست آمد نشان می‌دهد که از نظر اخلاق اسلامی تربیت باید متناسب با جنس هر فرد و در راستای شکوفایی استعدادهای طبیعی و فطری آنها باشد.

برخی واقع‌گرایان، احکام اخلاقی را استدلال‌پذیر می‌دانند. طبق این دیدگاه، استدلال‌های اخلاقی در تعین مسیر تصمیمات اخلاقی و تشخیص خوب و بد نقش مهمی دارند؛ از این رو، میزان اتقان و باورپذیری آنها در پذیرش فاعل اخلاقی تأثیر مستقیم خواهد داشت. برای تعیین میزان درستی و اتقان استدلال‌هایی که برای احکام اخلاقی ارائه می‌شود لازم است استدلال‌ها هم از جهت ماده و هم از جهت صورت بررسی شوند. هر اندازه استدلال‌ها به قیاس برهانی نزدیک‌تر باشند میزان یقین‌آوری آنها بیشتر است. به این ترتیب، با روش‌شناسی استدلال‌های اخلاقی دیدگاه‌ها و اندیشمندان مختلف می‌توان اعتبار احکام اخلاقی آنها را ارزیابی کرد. در این پژوهش، برآنیم جهت شناسایی میزان اعتبار احکام اخلاقی شهید مطهری و آیت‌الله مصباح، به عنوان دو اندیشمند واقع‌گرای مسلمان، به روش‌شناسی استدلال‌های اخلاقی ایشان بپردازیم. در این راستا از روش تحلیل تطبیقی استفاده شد. نتایج به‌دست آمده نشان می‌دهد استدلال اخلاقی هر دو استاد به لحاظ صورت، از نوع قیاس اقترانی و به لحاظ ماده، از گزاره‌های غیراخلاقی بدیهی است. با وجود این، کبرای استدلال استاد مصباح از نظر شفافیت و حصول نتایج متقن، نسبت به استدلال اخلاقی استاد مطهری برتری دارد.