جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفهوم عصیان با توجه به واژه مقابلش ، اطاعت ، سرپیچی و نافرمانی معنا می شود. قرآن کریم عوامل پیدایش آن را اعم از: دنیازدگی،ضعف ایمانی ، تعصب کورکورانه ، انکار معاد ،تکبر و خودبینی ، و دوستی با دشمنان خدا معرفی میکند و مهم ترین عواقب آن را محرومیت از موهبت الهی ، مبتلا شدن به قهر و غضب الهی و هبوط مکانی و شانی بیان می فرماید. . راز موفقیت انسان برای رهایی از عصیان پیروی از آموزه های وحیانی، ایمان به جهان آخرت، تسلیم در برابر خداوند، توجه به خلقت و آفرینش، امر به معروف و نهی از منکر، توبه، درک حضور خدا، تقوی، صبر، تزکیه و اعتصام به حبل الله است. عصیان با واژگانی همچون طغیان، تولی، اعراض، تعدی را با عتو در یک حوزه معنایی قرار دارند. «عصیان» تمامی معاصی کبیره، صغیره، فردی و اجتماعی و حتی ترک اولی را نیز شامل می شود اما «طغیان» ایستادن در مقابل پروردگار با تکبرورزیست. «تولی» روی گرداندن از آیات الهیست. «اعراض» روی برگرداندن از آیات الهی بطور قلبی و زبانی است. «عتو» نیز سرپیچی از فرامین و ارتکاب محرمات و پروا نداشتن از عذاب الهیست. «ابی» برای نافرمانی شیطان و فرعون بکار رفته است. «صد عن سبیل الله» ممانعت دیگران از پیمودن راه راست و از جمله مصادیق آن خیانت در امانت از سوی علمای اهل کتاب می باشد. در آخر واژه «تعدی» که زیر پا گذاشتن حقوق افراد و احکام وضع شده الهی است.

زنان بزرگی در طول اسلام بودند که با عملکرد خود باعث حفظ و گسترش اسلام شده و سنت پیامبر(ص) را حفظ نموده اند؛ از جمله این زنان، بانوانی هستند که در جاوید ماندن حادثه کربلا نقش آفریند و می توانند الگوی سایر زنان مسلمان باشند. قیام عاشورا و نهضت مقاومت زنان در عاشورا انقلاب عظیمی در زنده نگاهداشتن دین اسلام به همراه داشت. این بانوان با نهضت مقاومت، علم و تقوا، تربیت فرزندانی مجاهد و متقی، اعتلای خانواده و حضور در صحنه کربلا در کنار همسر ، فرزندان و برادرانشان سهم چشم گیری در جاوید ماندن قیام کربلا داشتند. ایشان به عنوان الگو و اسوه و راهنمای سایر زنان و دختران مسلمان در جامعه اسلامی قلمداد می شوند. حضور زنان و کودکان همراهی امام حسین(ع) که به گواهی تاریخ ایشان پاکترین زنان مسلمان بودند که در صحنه عاشورا در مصاف حق علیه باطل با تحمل مصیبت ها و رنج های بسیار، اسارت، با بیان علت قیام امام حسین(ع) شجاعانه گام برداشتند و ایستادگی نمودند .

مفاهیم مسیح و مسیح شناسی در الهیات مسیحی و اسلامی دارای محوریتی هستند که چگونگی تفسیر آنها، بر دیگر ارکان الهیات نیز اثر می­گذارد. این تحقیق که با روش توصیفی-مقایسه­ای به انجام رسیده، می­کوشد تا نظرات اوریگنس اسکندرانی و فیض کاشانی را در این خصوص بیان نماید. از یافته­ها نمایان است که ایشان براساس زمینه­های فلسفی خویش، در پی تجهیز الهیات به عقلانیت بودند و برمبنای بسترهای عرفانی، به نظامی از مراتب تجلیات الوهی اعتقاد داشتند. اوریگنس اسکندرانی و فیض کاشانی هر دو مفسر کتب مقدس بودند و همانندی­ تفاسیر ایشان بیانگر آن است که فهم عرفانی شیعه از جایگاه عیسی مسیح که بر مبنای روایات معصومین علیهم السلام قرار دارد، با گونه­ای از «مسیح­شناسی» که در فضای فکریِ پیش از شوراها در تاریخ مسیحیت وجود داشته، همخوانی دارد.

یکی از طرق سقوط تعهدات، ایفاء است. در فقه و حقوق مباحث مختلفی در خصوص ایفاء مطرح شده است، ولی مساله ای که به ذهن می رسد این است که اگر مدیون یک دین از دیون متعدد خود را به دائن پرداخت نماید، ولی مشخصا تعیین نکند تادیه مربوط به کدام دین است، طلب پرداختی بابت کدام دین لحاظ می گردد؟ ماده ۲۸۲ قانون مدنی اجمالا به این سؤال پاسخ داده و اختیار انتساب پرداخت را به مدیون داده است. اما این ماده از این جهت اجمال دارد که اگر مدیون از چنین اختیاری استفاده نکند، تکلیف چیست؟ اجمال ماده مزبور باعث اختلاف نظر حقوق دانان شده است. ماده مذکور از قوانین حقوق فرانسه اقتباس شده و این اختلاف در فقه نیز دیده می شود و هر کدام از فقها نیز دیدگاه متفاوتی در این خصوص دارند. مشهور فقهای امامیه در مساله قائل به اطلاق اختیار انتخاب انتساب مدیون حتی در صورتی که حین ادا تادیه را انتخاب نکند، هستند و ظاهرا ماده 282 قانون مدنی هم بر همین اساس تصویب شده است. به نظر می رسد نمی توان معیار جامعی در این خصوص ارائه نمود و در خصوص هر قضیه باید به امارات و قرائن حاکم توجه کرد. ما در این پژوهش برآنیم تا به بررسی این موضوع در فقه امامیه و حقوق بپردازیم.

دغدغۀ اصلی ابن‌خلدون هم در مقدمه و هم در العبر شرح چگونگی تشکیل و زوال دولت در شرق و غرب جهان اسلام بوده که تلاش کرده است آن را براساس نبرد دوری میان دو جامعۀ بدوی و حضری تبیین کند. فرید العطاس به منظور بسط نظریۀ ابن‌خلدون، آن را به‌مثابۀ نظریۀ اصلاح دینی مسلمانان معرفی کرده است. از نظر او مراکش، یک مورد تاریخی است که اصلاح دینی را تجربه کرده است. نظریۀ ابن‌خلدون فاقد نظام اقتصادی است؛ از این‌رو، فرید العطاس تلاش کرده شیوه‌های تولید را از کارل مارکس اخذ و در نظریۀ ابن‌خلدون ادغام کند. هدف این پژوهش، تبیین نظریۀ تشکیل دولت ابن‌خلدون به‌مثابۀ نظریۀ اصلاح دینی مسلمانان در خوانش فرید العطاس است که به همین منظور به مطالعۀ سه سلسلۀ متوالی مراکش _ مرابطون، موحدون و مرینیان _ پرداخته است. بنابر یافته‌های پژوهش که به شیوۀ توصیفی _ تحلیلی به‌دست آمده، فرید العطاس به‌جای تکرار محض اطلاعاتی که از مقدمه به‌دست می‌آید، کاربردی نظری از دیدگاه ابن‌خلدون ارائه داده است.