جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

طی چند دهه اخیر نقش کودکان در پژوهش افزایش یافته‎‌است اما به‌رغم تأکید بر نقش فعال کودکان به‌عنوان پژوهشگر(CAR)، بخش بزرگی از این پژوهش‌ها توسط بزرگسالان انجام می‌شود. از این‌رو، پژوهش حاضر مبتنی بر روش اسنادی، برای غلبه بر این چالش و زمینه‌سازی برای فعالیت کودکان به عنوان پژوهشگران، به شناسایی عوامل تسهیل‌گر و بازدارنده پرورش روحیه پژوهندگی در کودکان پرداخته‎است. با جستجو در پایگاه داده‌های داخلی از جمله Noormags, IranDoc, Civilica, Elmnet, SID, Ensani Portal در بازه‌زمانی 1399-1380 تعداد 64 سند بازیابی و سپس با استفاده از نشانگرهای فهرست‌وارسی ارزیابی پریزما (PRISMA)، 21 سند برای مطالعه و تحلیل انتخاب شدند. همچنین با جستجو در پایگاه داده‌های بین‌المللی همچون ERIC, SAGE, ELSEVIER, Google Scholar and Taylor & Francis در بازه‌زمانی 2020-2000 تعداد 45 سند بازیابی و مجدداً با استفاده از نشانگرهای فهرست پریزما (PRISMA)، 19 سند برای مطالعه و تحلیل، انتخاب شدند. تحلیل داده‌ها با استفاده از روش اولزاید (Altheide) انجام‌گردید. یافته‌های حاصل از بررسی اسناد به شناسایی چهار عامل تسهیل‌گر شامل عوامل آموزشی، خانوادگی، محیطی و انگیزشی و پنج عامل بازدارنده شامل عوامل فردی، اجتماعی، ارتباطی، آموزشی و سازمانی منتج‌گردید. در نهایت، با توجه به موانع و محدودیت‌های شناسایی‌شده، پیشنهاد‌هایی برای زمینه‌سازی پرورش کودکان پژوهنده ارائه گردید

هدف از پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش راهبردهای حافظه فعال بر انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی در دانش آموزان ابتدایی بود. این پژوهش از نوع مطالعه شبه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش دانش آموزان دختر ابتدایی شهر ماکو در سال تحصیلی 99-1398 به تعداد 3621 نفر بود. از این جامعه، نمونه ای به حجم 30 نفر به روش نمونه گیری خوشه­ای تصادفی انتخاب و به تصادف در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل پرسشنامه سبک های عاطفی (ASQ) و آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین (WCST) بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چند متغیری در برنامه spss انجام شد. تحلیل داده ها نشان داد که آموزش راهبردهای حافظه کاری منجر به تفاوت معنی‌دار بین گروه‌ها در انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی شده است (05/0>p). با توجه به یافته ها، آموزش راهبردهای حافظه فعال توانسته است به دانش آموزان این توانایی را بدهد که فرایندهای انعطاف پذیری شناختی و خودتنظیمی هیجانی خود را بهبود دهند.

«روان­روایت­شناسی» مطالعۀ بازنمایی­های شناختیِ روایت است. «طرحواره­ها» مجرای تحقق بازنمایی­ها بوده، حاوی کلیتی از ویژگی­های شاخص، و فاقد جزئیات­اند. مقالۀ پیشِ­رو بر آن است: با استفاده از مفهوم طرحواره، ابتدا «طنز» را تعریف؛ سپس وفقِ چگونگی تأثیر متن بر بازنمایی­های ذهنی مخاطب، سبـک­های طنزپردازی را در داستان­های کودک دسته­بندی کند. روش این مقاله تحلیلی­ـ­توصیفی و قائم بر دو مؤلفه است. یکی از مؤلفه­ها مبین تغییرات طرحوارۀ گفته­یابِ درون­رواییِ متن (شخصیتِ مضحک داستان) است، دیگری مبین تغییرات طرحوارۀ گفته­یاب برون­روایی (خواننده). نتایج پژوهش نشان می­دهد: اول اینکه طنز عبارت است از علم بر تحقق خطای شناختیِ ناشی از دیالکتیکِ دو طرحوارۀ متباین؛ دوم اینکه خنده­آفرینیِ روایت­های طنز زادۀ تعاملِ دو متغیر است: یکی طرحوارۀ ذهنیِ گفته­یاب درون­روایی و دیگری طرحوارۀ ذهنی گفته­یاب برون­روایی؛ سوم اینکه از منظر تفکرِ شناختی، سبک­های روایت­های طنزِ کودکانه تکرار یا تلفیقی از سبک­های روایت­های لـطـیفه­گون (انکدوت­ها) است. در این مقاله برای نخستین­بار، ضمن بررسی ارتباط میان سازوکارهای معناسازیِ متون طنز کودک با فرایند بازنماییِ ذهنیِ خواننده، طنزپژوهیِ دومؤلفه­ای (برحسب دو گفته­یابِ درون­روایی و برون­روایی) معرفی می­شود. دستاورد عملی پژوهش، ارائۀ الگوریتم­هایی شناختی برای خنده­آفرینی است که می­تواند یاریگر طنزنویسانِ حوزۀ کودک باشد.

هدف پژوهش حاضر، تعیین تأثیر برنامۀ آموزش فلسفه به کودکان بر عشق به یادگیری و قضاوت اخلاقی در دانش آموزان بود. روش تحقیق توصیفی از نوع شبه آزمایشی بود که از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با دو گروه آزمایش و کنترل استفاده‌ شد. جامعه ی پژوهش شامل کلیة دانش آموزان پایة چهارم ابتدایی خراسان رضوی بودند که به صورت تصادفی انتخاب و 2۰ نفر درگروه آزمایش و 2۰ نفر درگروه گواه گمارش تصادفی شدند. گروه آزمایش در 12 جلسۀ 45 دقیقه­ای و به روش حلقۀ کندوکاو برگزار گردید. ابزار جمع‌آوری اطلاعات، پرسشنامه عشق به یادگیری مک فلند 2003 و قضاوت اخلاقی سینهاو وارما(1998) بود. روایی محتوایی مورد تایید خبرگان قرار گرفت و پایایی آن به ترتیب 0.78 و 0.87 برآورد شد. جهت تحلیل داده ها از کوواریانس (ANCOVA) با نرم افزار spp22 استفاده شد. نتایج نشان داد که برنامه آموزش فلسفه به کودکان بر عشق به یادگیری (P<0.05, F=25.153)تاثیر مثبت دارد. میزان تفاوت نمرات گروه آزمایش و کنترل (0.5870= 2η) بود؛ یعنی58.7 درصد واریانس نمرات کل باقی مانده متأثر از آموزش فلسفه به کودکان می‌باشد و بر رشد قضاوت اخلاقی دانش آموزان ابتدایی(P>0.05, F=0.052) تأثیری نداشته است بدین معنی که آموزش فلسفه به کودکان بر قضاوت اخلاقی دانش­آموزان تأثیر ندارد. میزان تفاوت نمرات گروه آزمایش و کنترل یا اندازه تأثیر آموزش فلسفه نیز(0.001= 2η) است؛ یعنی 0.1درصد واریانس متأثر از آموزش فلسفه به کودکان می‌باشد.

هدف از پژوهش حاضر تبیین موانع بازی کودکان دبستانی در زندگی آپارتمان‌نشینی و ارائه راهکارهایی از تجربه زیسته مادران در جهت کاهش موانع بود. بدین منظور در قالب یک طرح کیفی و با رویکرد پدیدارشناسی از بین مادران کودکان دبستانی ساکن در آپارتمان، 36 نفر با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و برای جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه نیمه ساخت‌یافته استفاده شد. در جریان تجزیه و تحلیل یافته‌ها از روش کلایزی استفاده شد. تحلیل تجارب شرکت کنندگان به شناسایی 4 مقوله اصلی و 14 مقوله فرعی در زمینه موانع بازی کودکان دبستانی در زندگی آپارتمان‌نشینی و شناسایی 5 مقوله اصلی و 20 مقوله فرعی در بخش راهکارهای ارائه شده توسط مادران برای رفع این موانع منجر شد. واکاوی تجارب مادران نشان داد خانواده به خصوص والدین مهم‌ترین نقش را در هموار کردن شرایط برای بازی کودکان در آپارتمان را به صورت خلاقانه بر عهده دارند که این امر به خودی خود منجر به افزایش خلاقیت کودکان می‌گردد. با استفاده از این یافته‌ها می‌توان جلسات آموزش خانواده جهت شناخت موانع موثر در بازی کودکان در زندگی آپارتمان‌نشینی و ارائه راهکارهایی از تجربه زیسته مادران برای رفع موانع ، برگزار نمود.

فلسفه برای کودکان (فبک)، برنامه‌ای نوین در عرصۀ تعلیم و تربیت است که متیو لیپمن آمریکایی در اواخر دهۀ 1960 میلادی آن را پایه‌ریزی کرد. هدف این برنامه آموزش مهارت تفکر به کودکان است. در برنامه فلسفه برای کودکان، داستان، نقشی اساسی دارد و ابزار اصلی آموزش مفاهیم فلسفی و مهارت‌های فکری است. مبدعان و اندیشمندان این برنامه برای اجرا و گسترش برنامۀ خود، داستان‌هایی خاص و متفاوت با داستان‌های معمولی نوشته‌اند که دارای سه شاخصۀ غنای ادبی، فلسفی و روان‌شناختی است. برخی از منتقدان این برنامه بر این باورند که کارآیی داستان‌های فبک در کشورهای گوناگون، در گرو تناسب آن‌ها با معیارهای اخلاقی و ارزش‌های فرهنگی کشورهاست. در این جستار که با روش توصیفی- تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای صورت می‌گیرد، غنای ادبی، فلسفی و روان‌شناختی داستان ماهی سیاه کوچولو، نوشتۀ صمد بهرنگی، بررسی شده‌است. دستاورد پژوهش نشان می‌دهد که این داستان در هر سه شاخصه، غنای بالایی دارد؛ هر چند که ضعف‌هایی هم در آن دیده‌می‌شود. با اصلاح این ضعف‌ها، داستان ماهی سیاه کوچولو قابلیت خوانش و استفاده در برنامۀ فبک را پیدا خواهدکرد و سبب غنای متون این برنامه، جهت بومی‌سازی آن در کشور، خواهدشد.