جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ناظران غربی بطور معمول از «اسلام‌گرایی» تعریف و مفهوم خاصی را اراده می‌کنند. از نظر اینان، گسترش جریان‌های اسلام‌گرا تهدیدی جدی علیه دولت‌های سکولار است. با توجه به این برداشت، «اسلام‌گرا» به جریان‌ها، گروه‌ها و افرادی افراط‌گرا اطلاق می‌شود که تلاش می‌کنند ارزش‌ها و آموزه‌های دینی خود را برای مأموریت سیاسی بزرگ‌تر به کار گیرند. این مأموریت سیاسی بزرگ‌تر، گسترش و تحمیل برداشت خود از شریعت اسلامی در سطح محلی، منطقه‌ای یا بین‌المللی است. این جریان‌ها، هدف خود را به شکلی غیرمسالمت‌آمیز و با اِعمال خشونت دنبال می‌کنند». در این مقاله، اسلام‌گرایی با چنین تعریفی در سه سطح سازمان‌های اسلام‌گرا، ارتباط اسلام‌گرایی با جامعه و ارتباط میان اسلام‌گرایی و دولت در کشور عربستان بررسی شده است.

آن رویکردهای مختلفی مطرح شده است که به‌طور‌کلی به دو رویکرد سکولار و دین­مدار تقسیم می‌شود. رویکرد سکولار، این نهضت­ها را در روند عرفی‌‌شدن و روابط قدرت و در راستای اصلاحات سیاسی و اقتصادی تحلیل می­کند و هیچ ماهیت دینی برای آنان قائل نیست؛ هرچند دین­مداران نهضت را بر عهده دارند. در مقابل، رویکرد دین­گرا معتقد است که عامل اصلی و دال برتر در نهضت­های اسلامی، دغدغه دین است و مسلمانان برای تحقق سبک زندگی اسلامی و اهداف و نظام سیاسی دینی، دست به انقلاب زده­اند؛ البته این به معنای حذف کردن یا نادیده‌گرفتن ابعاد سیاسی و اجتماعی آن نیست

انقلاب اسلامی ایران مهم­ترین واقعه قرن بیستم است که علاوه بر ایجاد تغییرات گسترده و اساسی فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در ایران، منطقه و جهان را نیز دچار تحولاتی اساسی نمود، ایدئولوژی و بنیان فکری یک انقلاب، نقش مهمی در پیشبرد آن ایفا می‌کند، لذا مطالعه ایدئولوژی یک انقلاب، از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از راه‌های مطالعه ایدئولوژی هر انقلاب، مراجعه به شعارها و پیام‌ها و نیز نتایج حاصل از حکومت برآمده از دل آن می باشد. در تحلیل شعارها و پیام‌های انقلاب اسلامی برای جهان معاصر، می­توان زمینه­های مشترکی را نام برد که از یک‌سو دربردارنده­ اهداف انقلاب اسلامی است و از سوی دیگر به­عنوان آرمان­های انقلاب برای دنیای معاصر شناخته شده است، انقلاب اسلامی ایران، شاید بیش­ترین بازتاب و عمیق­ترین تأثیرات را در سطح جهان، خصوصاً جهان اسلام داشته و دارد.

گروه­های تکفیری یکی از چالش‌های مهم جهان اسلام و حتی عرصه بین­المللی هستند. به‌دنبال حوادث تروریستی در اروپا، مقام معظم رهبری دو نامه به جوانان غربی نوشتند تا ماهیت این گروه­ها را برای آن‌ها روشن نمایند. آنچه در این مقاله بررسی می‌شود این است که چرا برخی افراد به این گروه­ها می­پیوندند در حالی که رویکردهای خشن و غیرعقلانی این گروه­ها توجه تحلیل­گران و افکار عمومی را به خود جلب کرده است. در این بین، پیوستن جوانان اروپایی به این گروه­ها، جای تأمل و بررسی بیشتری دارد.در پاسخ به این پرسش می­توان جاذبه‌های گروه­های تکفیری را در این موارد جست‌وجو کرد: جاذبه­های مالی که در پرداخت دستمزد به اعضای این گروه­ها مشاهده می­شود؛ جاذبه­های روانی ‌هیجانی که می­توان آن‌ها را در مواردی مانند هویت­بخشی و انتقام­گیری از غرب مشاهده کرد؛ جاذبه‌های ایدئولوژیک گروه­های تکفیری در شعارهایی مانند ارائه اسلامی اصیل است؛ علاوه بر این می­توان جاذبه­های جنسی، تبلیغاتی، ساختاری‌سازمانی و سیاسی را در پیوستن افراد به گروه­های تکفیری مشاهده کرد