جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب التّاج، اثر ابونصر مهدی بن احمد بن مهدی، متن کرامی به فارسی از قرن پنجم هجری است که در معارف و مسائل دینی، مشتمل بر 23 باب، به رشته تألیف درآمده است. زنجیره راویان مؤلّف کتاب، از بزرگان نحله کلامی کرامیه، همچون عبد السّلام بن محمد بن هیصم (درگذشته 442ق)، پدر مولّف، احمد بن مهدی (از اصحاب محمد بن هیصم)و... است. ظاهراً مؤلّف خراسانی بوده و در نیشابور می زیسته است. کتاب التاج ، اطّلاعاتی درباره برخی از رجال کرامی در اختیار می گذارد و از نظر ویژگیهای زبانی و دستوری نیز قابل توجّه است و واژگان و ترکیبات کهن پارسی نیز در آن به کار رفته

واژه‌های قرآن، مانند واژه‌های هر متن ادبی دیگر، با معنایی گره خورده‌اند که مخاطبان اول آن را غالبا بهتر درک می‌کردند. معانی بعدی یا مفاهیم (برداشتها) واژه‌ها در طول تاریخ به دلایل گوناگون پدید می‌آیند. این مقاله ضمن تفکیک «معنا» از «مفهوم» بر اهمیت فهم معنای اول در چارچوب اصول معناشناسی تأکید دارد و بر این است که غیاب معنای اول، اعم از حقیقی و مجازی، می‌تواند فهم قرآن را سخت، پیچیده، و گاهی غیرواقعی کند. از این رو، چهار واژۀ قرآنی حشر، سِدْرَة المنتهی، اولیاء، و المسجد الاقصی به عنوان نمونه‌ در اینجا بررسی شده‌اند تا با اهمیت دادن به معنای اول قابل فهم عرفِ مخاطبان، به مثابه روش پژوهش، معلوم شود غیاب معنای اول آنها چگونه باعث دور شدن از معنای متن و احیانا از مراد مؤلف ‌شده است.

سلسله مقالاتی که زیر عنوان «اِشارات و تَنبیهات» منتشر می‌شود مجالی است برای طرح و تحریر جستارهای گونه‌گونِ انتقادی و کتابگزارانه و تُراث‌پژوهانه که هر یک از آن جستارها نوشتاری است کوتاه و مستقل در باب موضوعی مشخّص و ممتاز. بخش چهارم از این مقالات مشتمل است بر دو نوشتار انتقادی و کتابگزارانه. در مقالۀ «ملاحظاتی در باب مدخل جُزءِ لایَتَجَزّیٰ در دائرة المعارف بزرگ اسلامی» پاره‌ای ملاحظات و انتقادات در باب مطالب مطرح در این مدخل بیان شده است. نوشتار «دو مجموعه مقالۀ نوانتشار دربارۀ برهان جهان‌شناختیِ کلامی» نیز اشارتی است کوتاه به انتشار دو مجموعه مقالۀ تازه در خصوص مسائل جدید طرح‌شده دربارۀ برهان حدوث و قدم و به‌ویژه تقریر نوین ویلیام لِین کرِیگ از آن.

امروزه با توجه به رشد چشم‌گیر ترجمه بیش از هر زمانی ارتقای کیفیت ترجمه‌ها ضرورت پیدا کرده است. یکی از کم‌هزینه‌ترین و سودمندترین راه‌های دستبابی به این مهم، همانا نقد ترجمه است. همان‌گونه که مطالعه و مقابله ترجمه‌های بزرگان سودمند است، نقد آنان نیز خالی از فایده نیست. در این مقاله کوشیده‌ام تا قسمتی از لغزش‌های مترجم محترم استاد خرمشاهی در کتاب عرفان و فلسفه را بنمایانم و از این رهگذر قدمی کوچک و لرزان در مسیر نقد ترجمه بردارم.

نویسنده در نوشتار حاضر، به معرفی خضر بن محمد حبلرودی از متکلمین شیعه در قرن 9 هجری، پرداخته است. وی در راستای این هدف، نخست، زندگی نامه، حیات علمی، آثار و تألیفات حبلرودی را ارائه می دهد. در ادامه، کتاب مفتاح الغرر وی را مورد مداقه قرار داده و با بیان مختصری از محتوای کتاب، نسخه های آن را برمی شمارد.