جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رسانه به‌مثابه یک نهاد فرهنگی ـ اجتماعی هوشمند است که می‌توان براساس ارتباطات فعال و هدفمند با پیرامون و خودنظارتی بر فرآیندهایش آن را نوعی ارگانیزم زنده دانست که وجهه‌ای انسان‌واره دارد می‌بخشد. ازاین‌رو با شناخت ویژگی‌های اخلاقی یک انسان ارتباط‌گر و تطبیق آن با نهاد رسانه می‌توان ابعاد بروز مسئولیت‌های اخلاقی رسانه را واکاوی کرد و ارتباط میان اخلاق و رسانه را از منظر انسان‌شناسی مورد کنکاش قرار داد. براساس مبانی انسان‌شناسی اسلامی مسئولیت اخلاقی «رسانه انسان‌واره» نسبت به خداوند، خود، سایر انسان‌ها و موجودات تعریف می‌شود. رسانه می‌بایست با ادای مسئولیت‌های خود زمینه‌های لازم برای تحقق حیات طیبه را فراهم کند. در این تحقیق با استفاده از منابع کتابخانه‌ای ابعاد مسئولیت‌های اخلاقی انسان در اسلام بررسی و با تکیه بر انسان‌وارگی رسانه این مسئولیت‌ها در چارچوب فعالیت‌های رسانه‌ای توصیف و تبیین شده است.

این پژوهش بخشش را به عنوان مؤلفه پنجم در کنار چهار مؤلفه‌ شناخته شده سرمایه روان‌شناختی به تبیین و تحلیل کشانده است. روش تحقیق بر اساس مبانی وحیانی و با محوریت نهج البلاغه تحلیلِ محتوای کیفی از نوع جهت دار است. چرا که بخشش موجب رشد اخلاقی افراد و افزایش سرمایه اجتماعی و روان‌شناختی می‌گردد که در آن ارتباط افراد سازمان گسترش می‌یابد و طیف وسیعی از رضایتمندی را در فرد بخشنده و بخشوده شده ایجاد می‌نماید. روش‌های بخشش از نگاه دین به صورت عفو، صفح، غفران، تغافل و تجاوز می‌باشد زیرا که شیوه‌های بخشش در هر سازمانی باید نسبت به افراد مختلف، متفاوت باشد. در این تحقیق بدست آمد بخشش باید به یک فرهنگ سازمانی فراگیردرآید، تا مدیران به صورت منطقی و کارا در راستای بهره‌وری بهتر سازمان و توسعه سرمایه روان‌شناختی از آن استفاده نمایند.

مسأله این تحقیق بررسی جنبه‌ها و پیامدهای اخلاقی تکلیف در حد وسع است. فرضیه نخست تحقیق این است که تکلیف در حد وسع شامل توصیه‌ها و فرمان‌های اخلاقی نیز می‌شود. فرضیه دوم نقش تکلیف در حد وسع به مثابه یک اصل راهبردی در پیشگیری از آسیب‌ها در نظام‌های اخلاقی و تربیتی است. فرضیه سوم نقش سنجش‌گری و روش‌شناختی این اصل در کارآمدی و اثربخشی نظام‌های اخلاقی و تربیتی و ارزیابی اخلاقی نظام‌های حرفه‌ای و نظام‌های حقوقی است. تحقیق برمبنای موضع اندیشمندان شیعی در چالش‌های تکلیف فوق طاقت است. دو تفسیر از وسع نزد آنان وجود دارد: وسع به معنای توان و وسع به معنای کمتر از طاقت. فرضیه‌های تحقیق با توجه به این دو تفسیر و با پیش‌فرض عدم جواز تکلیف فوق طاقت و انتفاء هرگونه تکلیف فوق طاقت به روش تحلیل منطقی ـ انتقادی بررسی می‌شود. هدف از تحقیق کاربست انتقادی اصل تکلیف در حد وسع در حوزه‌های گوناگون اخلاق کاربردی است.

این مقاله سعی دارد به روشی تحلیلی، هستی‌شناسی صدق در منظومه فکری آیت الله جوادی آملی را ترسیم نماید. هستی‌شناسی مورد نظر در این مقاله، هستی‌شناسی به‌معنای خاص آن در حوزۀ علم کتابداری (دانش‌شناسی) است. به این معنا که مفهوم صدق و مفاهیم مترادف و هم ریشه آن و نیز نوع ارتباطات این مفهوم با سایر مفاهیم، از میان حدود شصت اثر از آثار این عالم وارسته، واکاوی شده و تبیین گردیده است. حاصل آنکه در دیدگاه علامه جوادی آملی مفهوم صدق، علاوه بر کاربرد معنایی خاص (صدق در اخبار) در معنای جامع (انشائیات، وجوب و امتناع تکوینی یعنی بود و نبود حقیقی و بود و نمود) نیز به‌کار رفته است و در هندسه معرفتی وی، مفهوم صدق به‌صورت مجزا از سایرمفاهیم درنظر گرفته نشده و پیوستاری از ارتباط با مفاهیم متعددی نظیر حق، تکوین، ملائکه، روح انسانی، فطرت انسانی، دین حق، آزادی و حریت، عقل و انسان کامل است.

از مهمترین کارکردهای اخلاقی خانواده که نقش اساسی در رضایت از زندگی، حفظ و تحکیم روابط افراد در دراز‌مدت دارد؛ سازگاری زناشویی است. عوامل مختلفی در شکل‌گیری سازگاری زناشویی نقش دارند؛ پژوهش حاضر با هدف بررسی تطبیقی دیدگاه شناختی در روان شناسی و اسلام به تاثیر نقش اعتقاد به تکامل هستی و معاد در سازگاری زناشویی با روش تحلیلی استنتاجی پرداخته است. هرچند، نوع نگاه هستی‌شناختی و معادباوری در اسلام،گرایش و رفتار هر مسلمان را متفاوت از دیدگاههای انسان‌گرایانه محض می‌کند؛ اما لازمه پایداری این نگاه در زندگی برای تحول از ظرفیت‌های موجود به الگوی مطلوب، ایجاد سازگاری نگرشی یا داشتن مراقبه وتعهداخلاقی نسبت به این اعتقاد است که به قابلیت از خودفراروندگی منجر شود؛ این مهارت به نوبه خود سبب می‌شود تا فرد حتی در شرایط ناگزیر از رنج، قدرت انطباق و مهارت برقراری رابطه سالم و مسالمت‌آمیز با همسر داشته، بتواند با ایجاد احساس ارزشمندی دراو، سازگاری زناشویی را تحقق بخشد.

هدف اصلی از این پژوهش، واکاوی جایگاه قناعت و کارکردهای آن در مثنوی معنوی با تکیه بر تعالیم اسلامی است. بدینوسیله از روش تحقیق بنیادی، استنادی بهره گرفته شد. در این راستا و با توجه به رابطه عمیق میان رشته‌ای که در حوزه‌های علوم انسانی و به‌طور اخص علوم دینی و ادبیات فارسی احساس می‌شد و خلأ مطالعاتی در باب نگارش حاضر، ضمن مطالعه عمیق مثنوی مولوی به عنوان یکی از متون ادبی فاخر و شاخص عرفانی و اخلاقی و تطبیق آن با تعالیم اسلامی با بهره‌گیری از روش تحقیق بنیادی، استنادی کارکردهای مشترک درباب جایگاه قناعت استخراج گردید. عامل حیات طیبه، عزت آفرینی، گنج حقیقی در مقابل فقر، تقابل با خساست و حرص، عامل شادی و آرامش واقعی و محور ترکیبی توکل، رزق و رضایت، از مهمترین مؤلفه‌های کارکردی مشترک است.

آنچه تحت عنوان خبر از رسانه ها منتشر می شود در اصل حاصل انتخاب‌ها و تصمیم‌گیری‌های صاحبان رسانه است. این گزینش یا همان دروازه‌بانی در فرایند تبدیل رویداد به خبر اتفاق می‌افتد و این دبیران و سردبیران رسانه‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند خبر پنهان بماند و یا منتشر شود و نحوه انتشار چگونه باشد. در این مقاله سعی شده بعضی از اصول و معیارهای اخلاقی این گزینش و انتخاب از متون دینی (قرآن و حدیث) مصداق‌یابی و تدوین شود تا با رعایت آن توسط متصدیان، اخبار بر طبق موازین صحیح اخلاقی باشد. در این نوشته سعی شده مشخصا به این سؤال پاسخ داده شود که چه کسی و با چه ویژگی‌های اخلاقی می‌تواند عهده‌دار مسئولیت دروازه‌بانی و تصمیم در مورد انتشار یا عدم انتشار خبر در رسانه‌های اسلامی باشد و بعد از تصدی چه اصول اخلاقی را باید رعایت کند؟

هدف این پژوهش یافتن ریشه‌های نظام اخلاقی «گاهان» است. اخلاق‌شناسی این مقاله شامل بررسی نوعِ اخلاق دینی در گاهان (اخلاق دینی مبتنی بر تحقق صفات الهی یا قانون طبیعی یا فرمان الهی) و از سوی دیگر بررسی منابع اخلاقی (حسن و قبح‌ها در مقام ثبوت و اثبات) و معیارهای اخلاقی (فضیلت‌گرایی یا نتیجه‌گرایی یا تکلیف‌گرایی) در آن است. روش این مقاله توصیفی ـ تحلیلی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از روش کتابخانه‌ای بهره می‌گیرد. در پایان رویکرد غالب اخلاقِ دینی در گاهان مبتنی بر تحقق صفات الهی و تا اندازه‌ای مبتنی بر قانون طبیعی (اراده تکوینی الهی) است. حسن و قبح‌های اخلاقی گاهان، در مقام ثبوت ذاتی، و در مقام اثبات هر چند به طور کلی عقلی است اما در برخی مواضع شرعی است. معیار اخلاقی در گاهان فضیلت‌گرایی ناظر به غایت‌گرایی است.