جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علم کلام از علوم قدیمی اسلامی است که تقریبا با ظهور اسلام به وجود آمده است. اما فلسفه بعد از سال های طولانی که طلیعه اسلام بر جهان تابید از یونان وارد اما به سرعت شکل بومی آن توسط اندیشمندان اسلامی تولید شد. شاید بومی کردن فلسفه را بتوان به عنوان یکی ازعلل تاثیرگذاری این دو علم بر یکدیگر دانست. البته علت این تاثیرگذاری را باید در تطور تاریخی که این دو علم گذرانده اند جست و جو کرد. امروزه رابطه تنگاتنگ ایجاد شده بین فلسفه و کلام به گونه ای است که کمتر کسی می تواند این امتزاج و اختلاط را منکر شود. در عین حال که این رابطه را نباید انکار نمود باید تصدیق کرد که این دو علم تمایزات و تفاوت هایی در زمینه های مختلف با هم دارند. در مقاله حاضر سعی بر این بوده است که علاوه بر مروری بر موضوعات این دو علم، معنای کلام فلسفی، پیشینه تاریخی، ویژگی های کلام فلسفی، برخی از مسائل کلامی که در آنها از مبادی فلسفی استفاده شده است و در نهایت با بررسی تمایزات و مشترکات آنها به مقایسه کلام فلسفی با فلسفه اسلامی پرداخت شود.

انسان شناسی از پایه های اساسی در علوم انسانی است به گونه ای که مبانی متفاوت در تبیین ماهیت انسان و ویژگی های او، در تولید علوم انسانی جهت دار، ارتباط مستقیم دارد. از مبانی مهم در انسان شناسی دینی کرامت انسان است که تبیین آن و سرایت آن در علوم انسانی به عنوان اصل مادر، می تواند تحولی بنیانین در علوم انسانی مانند علم اقتصاد، علم سیاست، علم روان شناسی و... ایجاد کند در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی با محوریت اندیشه فیلسوف و اسلام شناس معاصر علامه جعفری در پی به دست آوردن معنای کرامت انسان می باشیم. از نظر علامه جعفری کرامت انسان دو گونه است. نوع اول کرامت ذاتی است که او را از سایر آفریده ها جدا می کند. این کرامت که منشا آن استعدادهای انسانی است که در ارتباط باخداوند معنا می شود، دارای ویژگی غیرقابل سلب بودن می باشد و بر مبانی خاص دینی بناشده که مهمترین آنها عبارت است از مخلوق خداو خلیفه خدا بودن انسان، علم و آگاهی داشتن انسان، امانتدار بودن انسان و دو بعدی بودن انسان. و نوع دوم کرامت اکتسابی که با اختیار و تلاش انسان در سایه ایمان به خداوند متعال و اطاعت از عقل و دستورات الهی به دست می آید و دارای معیارهای مشخصی می باشد که از مهمترین آنها عبارت است از ایمان به خداوند و هرآنچه در ارتباط با اوست، توحید و اخلاص عمل و عمل صالح و تقوای الهی. این نوع کرامت، دارای آثار و لوازم فردی و اجتماعی می باشد که مهمترین آنها عبارت است از: ایجاد امنیت، آرامش و عدالت فردی و اجتماعی و حق آزادی معقول.