جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نویسنده معتقد است که این نظریه در حوزه تعریف مفاهیم یا عناصر سازنده دارای یک بی تناسی است چرا که واضع نظریه دو قطبی معنویت و عقلانیت در کنار شرح و بسط دراز دامن از عقلانیت و شقوق آن، سپهر معنویت خود را داشته باشد اما در حوزه مشکل گشایی عملی نمی توان مطمئن بود که راهی به عالم بالا برای توده مومنان فراهم آورد.

این مقاله با بررسی درونمایه تحلیل های هابرماس، در مقام نسل دوم مکتب فرانکفورت، مسئله چرخش ذهنی و بازگشت متنی در نسل سوم این مکتب، به ویژه در آثار اکسسل هونت را برر سی می کند. این مقاله به دنبال آن است که تداوم و تحول در مطالعات مکتب فرانکفورت و اثرگذاری هابرماس بر صاحب نظران پس از خود را به روشنی به نمایش می گذارد.

در این گفت و گو علی پایا معتقد است که حیث های التقاطی معرفتی در خلق سپهر عقلانیت نقش اساسی دارند و حیث های التقاطی معرفتی و ارادی در خلق سپهر معنویت. در ادامه ایشان ضمن پراختن به تقابلی که در گذشته میان رهیافت های متکی به عقلانیت محض و رمانتیسیسم افراطی بود به میراث فلسفی کانت و نقش آن در تحول بنیادین دیدگاه های انسان مدرن می پردازد. نوروزی نیز بحث را با معنویت و گرایش های خدا محورانه و انسان باورانه ادامه می دهد. ایشان بهره گیری از آموزه های اسلام و کاربرد آنها را در زندگی انسان ها راه مناسبی برای رسیدن به معنویت می داند. به عقیده وی عقلانیت بدون معنویت یک عقلانیت ابزاری است.

این مقاله درصدد است که سازگاریها و ناسازگاریهای نظریه یا طرح جمع عقلانیت و معنویت را که از سوی آقای مصطقی ملکیان مطرح شده نشان دهد. نویسنده معتقد است بزرگ ترین ضعف ملکیان، عدم ارائه تعریف جامع و مانعی از معنویت است و همین امر باعث شده تا طرح او در حد یک آرمان باقی بماند. نویسنده معتقد است طرح یا نظریه معنویت یک طرح روشنفکری یعنی جمع و رفع تعارض میان سنت و تجدد است.

ابتدا به بررسی افق فکری نصر که مبنی بر این معرفت است می پردازد و سپس دیدگاه وی را در باب سنت و سنت گرایی که به نوعی رهیافت فکری- فلسفی نصر است مورد کنکاش قرار می دهد. در ادامه به بررسی مفهوم امر قدسی می پردازد و معتقد است که به باور نصر، علم قدسی در دل وحی قرار دارد و از بازخوانی علم قدسی حکمت خالده احیا می شود. تلاش نویسنده حول بررسی کشاکش و جدال معنایی میان معنویت و عقلانیت از نظرگاه فکر نصر، متمرکز است.

در این مقاله به آرای دو فیلسوف معاصر پرداخته شده که در جبهه ای مخالف هم قرار دارند. پوپر لیبرالیست و هابرماس سوسیالیست. نویسنده لیبرالیسم جدید را قائم به فردگرایی اجتماعی دانسته و پس از بحث از مفاهیم کلیدی لیبرالیسم جدید؛ یعنی فردگرایی و ازادی و محدودیت قدرت دولت وقول به این که ذات، لیبرالیسم همان دموکراسی است به عناصر اصلی فلسفه سیاسی پوپر، همچون جامعه باز، دموکراسی، آزادی، انتقادپذیری قبول سنت نقد، قبول دولت کوچک با ویژگی های مردمی، عدم تساهل در مقابل دشمنان دموکراسی و تساهل و اصلاح به جای انقلاب اشاره دارد.

هگل تاریخ جهان را تاریخ روح مطلق و تاریخ صیرورت آن می داند و از آنجا که گوهر روح آزادی و حریت است. درواقع چگونه تاریخ نمودار مراحل مختلف تحقق آزادی است .روح می کوشد از خود آگاه شده و خود را آزاد سازد و اینه آگاهی و این آزادی جز به نحو تدریجی و به طور دیالکتیکی به دست نمی آید. جهان خارج، فکری است که درعالم رها شده و به صورت انسان و سایر موجودات طبیعی ظهور کرده، آزادی خواهی است. اما وقتی که روح مطلق جهانی خود را در این جهان رها ساخت و به صورت اندیشه ای سرگردان در آمد، به ابعاد و اقتدار تعین یافت، موجود مشخص و متعینی شد و در نتیجه از آزادی مطلق محروم شد. اکنون، غایت این روح، در تاریخ جهان تحقق بخشیدن دوباره به ذات خود و دست یافتن به موهبت آزادی است.