جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برای همۀ انسان‌ها، واقعیت فرجام‌شناسانه فردی مرگ وجود دارد. در حالی ‌که همه افراد دچار مرگ جسمانی می‌شوند، فقط آنانی که ایمان نیاورده‌اند مرگ معنوی را نیز تجربه می‌کنند. در این نوشتار، ابتدا نویسنده نکاتی را دربارۀ مرگ، مانند واقعیت و ماهیت مرگ، بیان می‌کند. آنگاه، بر دشواری آموزۀ عالم برزخ تمرکز می‌کند. سپس، مسئلۀ دشوار عالم برزخ از منظر سه دیدگاه معاصر بررسی می‌شود؛ و در ادامۀ آن، راه‌حلی برای اشکالات عرضه می‌شود. در پایان، جمع‌بندی کوتاهی از مطالب، یعنی نکات ضمنی و استنباط‌ها دربارۀ مرگ و عالم برزخ، ذکر می‌شود؛ و البته، خاطرنشان می‌شود که سزاوار است پاسخ‌هایی برای مسائل راجع به مرگ و عالم برزخ تدارک دیده شود.

این مقاله بر رویکردهای روش‌شناختی و نظری در مطالعات ادیان، در دو دهه آخر قرن بیستم، تمرکز دارد. با در نظر گرفتن اجمالی مطالعاتی که پیش از این انجام شده، این تحقیق پرسشی اساسی را مطرح می‌کند: اگرچه دین پدیده‌ای اجتماعی و اصلی در هند است، و هزاران کتاب و مقاله درباره ادیان هندی نوشته شده، چرا ادیان تطبیقی و تاریخ ادیان به عنوان رشته‌ای تحصیلی در عرصۀ آکادمیک هند وجود نداشته است؟ در کوشش برای یافتن پاسخ این پرسش، موضوعات بنیادی دیگری همچون مفهوم عقلانیت و دین، دین به مثابه موضوعی شخصی، سیاست استعماری و غیره مطرح می‌شود. این مسائل عمدتاً پایه و اساس دلایلی است که استادان دانشگاه‌های هند برای نبود ادیان تطبیقی و تاریخ ادیان به عنوان رشته‌ای دانشگاهی در هند مطرح می‌کنند. این مقاله همچنین می‌کوشد برخی موضوعات واقعی در پس این دلایل را بررسی کند. در پایان، این تحقیق به تعیین برخی از انواع اصلی مطالعاتی که در دو دهه آخر قرن بیستم به وجود آمده‌اند می‌پردازد، و رویکردهای روش‌شناختی آنها را می‌کاود.

خوش‌نویسی هنری است که در غیاب تمثالگری، به یهودیت و اسلام راه یافت و به ابزاری برای اظهار کلام الاهی تبدیل شد. این تحقیق عوامل بارورکننده این هنر را می‌کاود و کارکردهای آن را در پیشبرد آموزه‌های دینی بررسی می­کند. یافته‌های روش توصیفی‌تطبیقی و رویکرد پدیدارشناسانه نشان می‌دهد که اقتداکردن خوش‌نویسان به فعل الاهی در نگارش کلام مقدس و اشتیاق وافر کاتبان به آشکارسازی زیبایی و اعجاز نهفته در آن، خوش‌نویسی را از زیبانگاری محض، به هنر قدسی ارتقا داد. ریاضت سرمشق‌نویسی، سلوک معنوی و آداب تطهیر خوش‌نویس و امانتداری در استنساخ، اثر نگارنده را به نوعی تفسیر متن مقدس تبدیل کرد که ایمان مخاطب را تقویت می‌کند. زمینه‌های تاریخی، آموزه‌های مشترک و همانندی‌های خطوط عبری و عربی باعث به‌وجودآمدن سبک‌هایی مشابه در خوش‌نویسی یهودی و اسلامی بود. همجواری تاریخی و تشابه در ابزار، همراه با مصارف و اهداف مشابه، به دستاورهایی همسان از هنر خوش‌نویسی منجر شد. البته برخلاف مسلمانان، دقت در نگارش صحیح کلمات و نمایش تقدس محض برای کاتبان عبری به مراتب مهم‌تر از زیبانگاری است.

پژوهش درباره معنویت و نقش آن در سلامت روان انسان از جمله پژوهش‌های ادیانی و میان‌رشته‌ای است؛ به‌خصوص که مفهوم «معنویت»، مفهومی متنوع و متکثر است و باید کوشید تعریفی منسجم از آن عرضه کرد. در این مقاله نویسندگان می‌کوشند ارزیابی علمی و منسجمی از تعریف معنویت داشته باشند. در بخش اول مقاله، بررسی نظام‌مندی از تعریف‌های متنوع در معنویت شده است. بخش دوم مقاله به این پرسش می‌پردازد که چرا و چگونه این تنوع در تعریف معنویت وجود دارد. بخش سوم نیز پیشنهادی روش‌شناختی را مطرح می‌کند که بر اساس آن مفهوم عشق را پیش‌فرض و شکل‌دهنده اصلی در معنویت می‌داند. در این منظر، عشق چارچوبی مفهومی عرضه می‌کند که می‌توان تکثر و تنوع را در آن تفسیر کرد و انسان را قادر به تشخیص معنویت سالم از معنویت غیرسالم می‌کند.

علی بن اسماعیل بن شعیب بن میثم تمار از اصحاب امام رضا (ع) و از شخصیت‌های علمی بسیار برجسته قرن دوم و سوم است. نجاشی وی را از شخصیت‌های کلامی شیعه خوانده و ابن‌ندیم او را نخستین شخصیتی معرفی کرده که بر اساس مذهب امامیه «تکلّم» کرده است. احوال شخصیه علی بن اسماعیل میثمی، تفسیر این سخن ابن‌ندیم و وجه جمع آن با این حقیقت که شخصیت‌هایی همچون هشام بن حکم از نظر زمانی بر ابن‌میثم متقدم‌اند، بخشی از محتوای این مقاله را تشکیل می‌دهد. در بخش دیگر، دیدگاه‌های اعتقادی ابن‌میثم در باب حقیقت ایمان، توحید (اثبات صانع، اتهام تشبیه و تجسیم، اراده خداوند)، نبوت (منبع علم پیامبران، معجزات پیامبر اسلام (ص)) امامت (ضرورت وجود امام، گستره و منابع علم امام، ولایت تکوینی امام و مباحث امامت خاصه) بر اساس روایات برجای‌مانده از او و گزارش‌های منابع تاریخی، رجالی و فرقه‌شناختی مطرح شده است.

این مقاله عقاید اباضیه و عقاید شیعه را در نُه محور بررسی می‌کند. در کشور عمان مذهب غالب، اباضی است. هرچند عمان مرز مشترکی با ایران ندارد اما در نزدیکی کشور ما واقع است. هدف از این مقاله بیان مشترکات اعتقادی و نزدیک‌ترشدن به همدیگر است. این مقاله نُه عقیده از عقاید اباضیان و شیعیان را می‌کاود، البته به صورتی که برای اباضیان اهمیت دارد. اصول نزد اباضیه ترتیب خاصی ندارد در حالی که امامیه برای آن ترتیب خاصی قائل‌اند. بنابراین، از توحید شروع می‌کنیم و بعد عدل، ایمان و کفر، کفرِ نعمت، رؤیت خداوند متعال در قیامت، خلق قرآن، خروج بر امام ظالم، و تولا و تبرا را می‌کاویم، حال آنکه امامیه اصول را پنج چیز می‌دانند و برای آن ترتیب خاصی قائل‌اند. در این میان گاهی به عقاید دیگر مذاهب نیز اشاره‌ای گذرا کرده‌ایم.