جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از اصول تربیت اسلامی اصل عدالت یا مساوات است. به این معنا که مربی یا والدین باید بین متربیان و یا فرزندان به عدالت یا مساوات رفتار کنند تا بتوانند بهتر و سریع‌تر به اهداف تربیتی خود دست یابند. عدالت به دو معنا به کار رفته است: قسط و حق به حق دار دادن و مساوات. سؤال این است: اگر عدالت از اصول تربیتی است، عدالت، به معنای قسط مراد است یا عدالت به معنای مساوات؛ یعنی آیا اصل عدالت از اصول تربیتی است یا اصل مساوات؟ و اگر اصل عدالت از اصول تربیتی است این اصل عام است، یا در فرزندان اصل دیگری به نام اصل مساوات مطرح است؟ این پژوهش این مسئله را به روش تحلیل و تفسیر آیات و روایات بررسی کرده و نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که اصل عدالت از اصول تربیتی عام است اما در مورد فرزندان این اصل گرچه اصل اولی است لزوماً جاری نمی‌شود و برای پرهیز از عوارض ناشی از آن، از آن صرف نظر شده است و به جای اصل مساوات آن جاری می‌شود.

امروزه نظام‌های تربیتی جوامع اسلامی به‌خصوص ایران با چالش‌های فراوانی مواجه‌اند که از میان این چالش‌ها می‌توان به رواج آموزه‌های پست‌مدرنیستی اشاره نمود. تحلیل و نقد تطبیقی مبانی انسان‌شناسی پاره‌ای از آرای متفکران پست‌مدرن و دلالت‌های تربیتی مترتب بر آن احیاناً می‌تواند راهگشای پاره‌ای از چالش‌های مذکور در نظام تربیتی جوامع اسلامی گردد. در این مقاله با روش تحلیلی - انتقادی تلاش شده است به تبیین و نقد مبانی انسان‌شناختی پست‌مدرن و دلالت‌های تربیتی مترتب بر آن با استناد به آرای علامه طباطبایی توجه شود. در این مقاله مبانی انسان‌شناختی پست‌مدرن و به‌تبع آن فرایند تعلیم و تربیت از منظر علامه طباطبایی بررسی و نقادی شده که این بررسی، حاکی از تفاوت‌های اساسی بین این دو مکتب دربارۀ انسان و فرایند تعلیم و تربیت است. در نتیجه نمی‌توان با نادیده انگاشتن این تفاوت‌ها و اختلافات در مبانی انسان‌شناسی، به استفادۀ تمام و کمال آموزه‌های پست‌مدرنیستی در فضای تعلیم و تربیت ایران پرداخت.