جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از پرسش هاي مهم معاصر دربارة زبان قرآن، معناداري و معرفت بخشي آن است. اين مسائل در عصر علامه طباطبايي به طور جدي در محافل علمي به ويژه حوزه هاي علميه مطرح نبوده اند، اما مفسر الميزان اشاراتي راهگشا در پاسخ به آنها داشته است. معناداري به باور علامه، ويژگيِ قابليت انتقال مقصود مشخص گوينده به ذهن مخاطب هم زبان است. بر پاية اين معيار، تمام گزاره هاي قرآني اعم از اخباري و انشايي، معنادارند. به باور علامه اتکاي صرف بر معيارهاي تجربي در معناداري يک گزاره خواه در شكل «تحقيق‎پذيري تجربي» و خواه «ابطال‏پذيري» صحيح نيست. معيار معناداري گزاره هاي متافيزيکي متون ديني، قابليت اثبات با معيارهاي عقلي است. با اين معيار، گزاره هاي قرآني و ديگر متون ديني معنادارند. شناختاري بودن زبان قرآن ادله درون متني و برون متني فراواني دارد؛ دوري قرآن از اختلاف، هماوردخواني قرآن در ابعاد گوناگون، انعکاس علم و حکمت الهي در آن، توصيف قرآن به حق و حکيم و برهان پذير بودن گزاره هاي قرآن از جمله اين ادله و شواهد است.

تحريف ناپذيري قرآن ادلة مختلفي دارد. برخي از اين ادله، عقلي و برخي ديگر نقلي اند. ادلة نقلي همة انواع تحريف اعم از افزودگي يا حذف يا جابه جايي را نفي مي کنند؛ اما درباره قلمرو دلالت عقل بر مصونيت قرآن، اختلاف هايي ديده مي شود. نويسنده با روش توصيف و تحليل، ديدگاه هاي صاحب نظران اين حوزه را بررسي کرده و به اين نتيجه رسيده است که عقل درباره مصونيت قرآن از تحريف به افزودگي يا جابه جايي مخل اعجاز، دلالت روشني دارد؛ اما براي اثبات مصونيت از تحريف به کاسته شدن، دليل عقلي محض به تنهايي کارايي ندارد و براي اين مقصود بايد به دليل نقلي نيز اتكا کرد.