جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علم اصول، دانش مطالعه ادله ­ی فقه است و قوانین استنباط در فقه را ارائه می­ دهد؛ اما پرسشی مهم درباره­ ی روش­ شناسی دانش اصول وجود دارد که: ادله­ ی خود علم اصول چیست و علم اصول خود بر اساس چه قواعدی استدلال می­کند؟ پاسخ به این پرسش، مبانی تولید و توسعه و پالایش و نقد و ارزیابی در دانش اصول را تبیین می­کند و بر اساس این ضرورت، پژوهه ­ی فرارو به استقرا در آثار و آراء اصولی حضرت امام خمینی پرداخته است تا ادله­ ی علم اصول را در یک مطالعه­ ی موردی از منظر ایشان کشف کند. تحقیق حاضر پس از تجمیع قواعد استدلال ایشان در تک تک مسائل علم اصول، به تعیین الگوهای مشترک در این موارد که مقتضای روش استقراء است پرداخته و در نتیجه به الگویی کلی از روش ­های استدلال اصولی دست یافته است. این الگو شامل نه دلیل است: تحلیل لغوی که عبارت است از تحلیل تبادری؛ تحلیل عرفی که یا به صورت تحلیل عقلائی (سیرۀ عقلائیّه) است و یا اطلاق ­گیری و یا تحلیل عملکرد موالی عرفیّه؛ ارتکازات فطری که نیازمند استدلال نظری نیست و خود دلیل است؛ دلیل عقلی که همان اقامۀ برهان به روش عقل فلسفی است؛ دلیل نقلی که شامل روایات معصومان است؛ دلیل ترکیبی که خود بر دو قسم است: دلیل عقلی – نقلی و دلیل عقلی - لفظی. پژوهه ی فرارو علاوه بر استخراج این الگوی استقرائی، در هر مورد از تبیین چیستی هر یک از ادلّه و ابعاد آنها و مباحث آسیب­ شناختی پیرامون آن ها نیز دریغ نکرده است.