جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چكيده اين نوشتار در تلاش است كه روش‌هاي گوناگون جامعه‌شناسي دين را مطالعه و آسيب‌هاي آن را شناسايي نمايد تا از اين طريق، الگوئي از جامعه‌شناسي دين را ارائه نمايد تا از حيث روش‌شناختي فاقد مشكلات جامعه‌شناسي دين موجود باشد. بدين منظور، پس از طرح مسأله و بررسي ابعاد و سطوح گوناگون دين، سه روش «اثباتي»، «تفسيري» و «انتقادي» مورد بحث قرار گرفته و پيش فرض‌هاي اساسي آنها مشخص شده است. پس از آن، ارتباط اين روش‌ها با جامعه‌شناسي دين و اينكه هر كدام، چه سطح و يا بعدي از دين را به عنوان موضوع جامعه‌شناسي دين بر مي‌گزينند، موشكافي شده است. سرانجام، روش اثباتي بُعد عيني، روش تفسيري بُعد ذهني و روش انتقادي هر دو بعد عيني و ذهني را به عنوان موضوع جامعه‌شناسي دين انتخاب نموده است. البته، بررسي پيامدهاي هريك و نقد آنها نيز مغفول نمانده است.

چکیده نخستین گام در کارآمدی و ثمربخشی هر مطالعه و پژوهشی، شناخت ابعاد گوناگون، به ویژه روش‌شناسی آن است. دین‌پژوهی به عنوان یکی از مهمترین حوزه‌های پژوهشی، بلکه مهم‌ترین و حساس‌ترین آنها، مبتنی بر مجموعه‌ای از اصول و قواعد روش‌شناختی است که بدون شناختن و به کار بستن آنها در فرآیند تحقیق، دست‌یابی به نتایج صحیح و متقن، متعسر، بلکه متعذر است. یکی از این اصول، «اصل احتیاط» است. بنا بر این اصل، پژوهشگر عرصة دین باید مسئوولانه و متعهدانه وارد میدان تحقیق شده و نسبت به نتایج پژوهش خود احساس تعهد نماید. این امر تنها با اجرای راه‌کارهایی عملی همچون پرهیز از تفسیر به رأی و آغاز کردن از یقینیات، ممکن است. این مقاله با هدف تبیین ضرورت رعایت اصل احتیاط در دین‌پژوهی و تفاوتی است که از این جهت، میان علوم دینی و علوم تجربی وجود دارد. در پایان نیز راه‌کارهای عملی برای رعایت این اصل مورد کندوکاو قرار گرفته است.

چکیده اگر تحقیق فرایند پردازش اطلاعات است که در یک انتظام، متعلق به یک گستره با یک هویت جمعی است که به نوآوری می‌انجامد، روشمند بودن، مقوم هویت تحقیق است. اما آیا روش تحقیق جزو علم است یا مقدم بر آن؟ پاسخ این است که بین روش تحقیق یک علم، با همان علم همبستگی متقابل وجود دارد. این سخن را نباید به این معنا دانست که روش تحقیق عامی وجود ندارد، بلکه اگر در روش تحقیق رویکرد عام داشته باشیم که اصول عام تحقیق را شامل گردد، با روش تحقیق عام روبرو خواهیم بود. روش تحقیق چارچوب نظری وابسته به خود علم است. که دو دیدگاه متفاوت درباره آن وجود دارد. بر اساس نگاه منطقی، آنچه چار چوب نظری علم را تشکیل می‌دهد، قوانین منطقی حاکم بر آن علم است و بر اساس نگاه جامعه‌شناختی، چارچوب نظری علم، حاصل گفتمانی است که میان دانشمندان آن علم برقرار است.

چكيده مقايسه تطبيقي بين‌ترجمه‌اي، به بررسي تطبيقي دو يا چند ترجمه از يك متن بر پاية سه محور كلي «امانت در ترجمه»، «رسايي ترجمه» و «شيوايي ترجمه» اطلاق مي‌گردد. بر اين اساس، در يك بررسي تطبيقي، به ترتيب، ميزان وفاداري مترجمان به متن اصلي، توانايي آنان در انتقال منظور نويسنده و آراستگي و روان‌بودن ترجمة آنها مورد بررسي و مقايسه قرار مي‌گيرد. ناتواني يك مترجم در ارائة ترجمه‌اي وفادار به متن، رسا و شيوا مي‌تواند به دليل عواملي چون فرو رفتن در لاك ترجمة تحت اللفظي، عدم توجه به مفاهيم و اصطلاح‌هاي علمي، درك نادرست از ساختار جمله‌ها در زبان مبدأ و عدم‌رعايت اصول نگارش در زبان مقصد رخ دهد. براي عيني‌تر شدن مباحث، اين مقاله چارچوب پيشنهادي مزبور را در بررسي تطبيقي دو ترجمه، به كار گرفته است. بررسي مزبور به خوبي مزيت‌ها و معايب هر يك از اين دو ترجمه را به شكلي ملموس و عيني نمايان كرده و مي‌تواند الهام‌بخش مطالعات بعدي باشد.

چكيده فهم روش‌شناسي، منوط به فهم ماهيت‌شناسانه و معرفت‌شناسانه متعلق آن است. در بحث حاضر، فلسفه سياسي به عنوان متعلق روش‌شناسي، در جست‌وجوي كشف حقايق امور سياسي است؛ همان‌گونه كه فلسفه براساس سرچشمة اصلي آن به دنبال كشف حقايق امور است. شهود، عالي‌ترين روش كشف حقايق امور است و عقل براساس مراتب تشكيكي، در مرتبه طولي بعدي قرار دارد، فهم اين امر موجب مي‌گردد فلسفه سياسي در مقام تمايزشناسي، هم به لحاظ مفهوم‌شناسي و هم از منظر روش‌شناسي با تركيب‌هايي همچون فلسفه علم، علم سياسي، نظريه سياسي، فلسفه سياست، ايدئولوژي سياسي و ديگر موارد مشابه متمايز گردد.

چكيده تأمل در آثار و منابع علمي قدما، كه غالباً به طور پيشيني توجه درخوري به مقولة متدولوژي و اعمال آگاهانه روش‌ها و تكنيك‌هاي پژوهشي، قواعد بازي و استانداردهاي مطالعات علمي به سبك و سياق امروزي‌ها مبذول نمي‌كردند، فعاليتي ارزشمند است كه در جامعة علمي ما از سابقة چنداني برخوردار نيست. اين نوشتار، درصدد است تا با تعمق و ژرف كاوي در يكي از منابع گرانسنگ علمي، يعني «مقدمه ابن‌خلدون»، قواعد و اصول روش‌شناختي مورد استفادة مؤلف آن در مقام گردآوري اطلاعات، تحليل داده‌ها، ارزيابي و نقد آراي ديگران و منقولات تاريخي در چارچوب علم جديدالتأسيس خود موسوم به علم «عمران» را شناسايي، استخراج، طبقه‌بندي و شرح و تفسير نمايد. پيش از ورود به بحث روش‌ها، مباني معرفت‌شناختي و رئوس كلي انديشه‌هاي جامعه‌شناختي و تاريخ نگاشتي مؤلف كه نقش مقدمي دربحث روش‌ها دارد، به اجمال بررسي شده‌اند.