جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نوشته حاضرپژوهش مختصری است در زندگی فکری گالیله و دستاوردها و کشفیات او و تاثیراتی که برجامعه علمی ومذهبی زمان خود (17 م) گذاشته است. از آن جایی که این کشفیات ارتباط نزدیکی با الهّیات مسیحی داشت ،ابتدا زندگی فکری گالیله را به کوتاهی خواهیم نوشت و سپس به نقش و عملکرد کلیسا نسبت به پذیرش و یا عدم پذیرش سخنان او اشاره‌ای خواهیم کرد. درسیرمطالب به این پرسش نیز پاسخ گفته خواهد شد که آیا تعارض میان علم و دین در این داستان امری حقیقی است یا نه .در انتها گالیله به ترازوی نقد سنجیده می‌شود.

از ظاهر برخی عبارت­های ابن رشد چنین استفاده می‌شود که وی حکمت را برای تحصیل سعادت عقلی خواص(فیلسوفان) کافی می‌داند و شریعت را از این جهت ضروری نمی­داند. هرچند فیلسوفان را از جهات دیگری نیازمند شریعت می‌داند. مثلاً از این جهت که تنها با سعادت عامه مردم است که می‌توان از امکان تحقق سعادت خواص سخن گفت و چون سعادت عوام از طریق شریعت ممکن است، پس شریعت برای فیلسوفان هم ضروری است. این مقاله ضمن ارائه شواهدی درباره این ادعا، می‌کوشد تا آن را در ارتباط با دیدگاه­ ابن‌رشد در مورد چگونگی شناخت پیامبران و نقش معجزه در شناسایی آنها مورد بررسی قرار دهد.

در سه دهة اخیر بحث از روشها و رویکردها در مطالعات اسلامی، در پی طرح این مباحث درمطالعات تاریخ ادیان در محافل دین­شناسی بسیار مورد توجه قرار گرفته است. در مطالعة اسلام، دو رویکرد اساسی رامی توان سراغ گرفت: رویکرد الهیاتی و رویکرد تاریخی. در این مقاله کوشیده ایم به کار گیری این رویکردها را در دو اثر مهم باموضوع گزارش قرآنی از عیسی علیه­السلام (با نظر به تصویرکلی مسیحیت و مسیحیان در قرآن) بررسی کنیم. در اهمیت این موضوع باید گفت این گزارش از سویی، مبنا و هستة شناخت مسلمانان از مسیحیت و مسیحیان است و از سوی دیگر، از همان نخستین مواجهة مسیحیان و عالمان مسیحی در سده‌های نخست هجری تاکنون این موضوع قرآنی از جمله مهمترین و در عین حال مناقشه­آمیزترین مباحث به شمار می­آید.در تبیین رویکردهاومسائل روش شناسی، آثار دو محقق تاثیرگذار در این حوزه، یعنی ریچارد بل و جفری پاریندر ،بررسی شده و به مقایسه پیش فرضها،مبانی روشی و نتایج حاصل از این پژوهشها پرداخته شده است.همچنین با مشخص کردن سنت تحقیقی هر یک از این دو پژوهش، و طرح نکات اصلی و مفاهیم اساسی مورد نظر آنها ،بیشتر بر جایگاه و کارکرد خاص متن مقدس در مواجهه با این سنتهای تحقیقی تاکید شده است.

رفتارگرایی فلسفی یکی از شاخه­ های فیزیکالیسم است. فیزیکالیسم نظریه ­ای است که نفس و حالات نفسانی را یا غیر واقعی می­ داند (فیزیکالیسم حذف­گرا) و یا برای آنها واقعیتی جز امور مادی قائل نیست (فیزیکالیسم فروکاهش­گرا). رفتارگرایی فلسفی نوعی فیزیکالیسم فروکاهش‌گرا­ست که بر مبنای آن نفس و حالات نفسانی با رفتار بیرونی انسان همسان پنداشته می‌شوند. این نظریه مبتنی بر سه دیدگاه است: رفتارگرایی روانشناختی، نظریه تحقیق‌پذیری معنا و نظریه زبان خصوصی ویتگنشتاین. در این مقاله می­کوشیم، ضمن معرفی رفتارگرایی فلسفی و مبانی آن، ناکافی بودن این مبانی را در اثبات رفتارگرایی، و از این رو، مخدوش بودن این نظریه را نشان دهیم.

در مقدمه مقاله پس از بحث واژه شناسی به ظهورمدرنیته و عوامل دخیل در پیدایش تفکر مدرن مختصرأ اشاره خواهد شد. در این باره به دیدگاه رایج درباره عامل اصلی پیدایش دوره مدرن یعنی اندیشه دکارت اشاره می‌شود. درادامه به چالش‌های مدرنیته با مسیحیت بویژه آیین کاتولیک اشاره خواهد شد. همچنین به سیر تاریخی واکنش‌های آیین کاتولیک به مدرنیته پرداخته می‌شود و گفته خواهد شد که چرا الهیات جدید نتوانست در بستر آیین کاتولیک رشد و نمو کند. در پایان به دیدگاه‌های یکی از الهی دانان کاتولیک(که می‌توان او را الهی دان جدید در الهیات کاتولیک دانست) یعنی‌هانس کونگ پرداخته می‌شود.

منطق فازی را اولین بار در سال 1965، پروفسور لطفی­زاده در مقاله­ای با عنوان « مجموعه‌های فازی» مطرح کرد که می­توان آن را نخستین قدم در راه رسیدن به نگرش فازی در عرصه­ معارف بشری دانست. منطق فازی با نگاهی خاکستری به جهان واقعیت، در پی آن است که حقایق خارجی را بطور کامل و آنگونه که هست به تصویر بکشد. جنبه‌های معرفتی، فلسفی این نگرش که اساساً خاستگاهی فنی، مهندسی دارد بیشتر پس از موفقیت‌های چشمگیر در عرصه تولیدات صنعتی، مورد توجه قرار گرفت. برخی و شاید همه­ نظریه­پردازان فازی معتقدند که مبانی معرفتی منطق فازی را می­بایست در تفکرات سوفسطایی یونان جستجو نمود و فازی در واقع ادامه­ همان جریان است. آنان این تفکر را بر اصولی بنا می­کنند که نگاه معرفت­شناسانه آن را برنمی­تابد. این نظریه‌پردازان محصولات فراوان و چشمگیر فازی را وام­دار چنین اصولی می­دانند. این نوشتار با تبیین این مبانی، با نگاهی معرفت­شناختی به نقد و بررسی آن می­پردازد و درباره این مسأله بحث می­کند که آیا اساسا منطق فازی _ همانگونه که این نظریه­پردازان ادعا می‌کنند _ بر پایه­ چنین اصولی شکل می­گیرد ؟

دلیل افتراض یکی از پرکاربردترین روش‌های منطق سنّتی است که منطق‌دانان مسلمان درباره‌ی ساختار و چیستی آن هم‌رای نیستند. از یک سوی، سهروردی و فخر رازی آن را گونه‌ای از قیاس شکل سوم به شمار آورده‌اند، و از سوی دیگر، خواجه نصیر، نه تنها آن را قیاس شکل سوم نمی‌داند، بلکه یک‌سره آن را از قلمرو قیاس بیرون کرده است. نگارنده در این جستار، پس از گزارش دیدگاه این سه منطق‌دان، به سنجش رأی خواجه نصیر پرداخته است.

یکی از مباحث محوری فلسفه را می­توان " الزام سیاسی" عنوان کرد. در هسته اصلی بحث، حق حکم راندن برای حاکم از یک سو و توجیه بایستی و لزوم اطاعات شهروندان از یک حکومت و یا نظام سیاسی از سوی دیگر می­باشد. نظریات متعددی در تبیین مساله فوق مطرح شده است. در این مقاله به طرح نظریه فیلسوف انگلیسی؛ جان لاک و نقد و بررسی آن می‌پردازیم. مدعای این نظریه که به " نظریه رضایت" مشهور می­باشد به اجمال این است که مشروعیت حکومت­ها و الزام شهروندان به اطاعت از آنها مبتنی بر رضایت ایشان نسبت به حکومت و قوانین و قراردادهایش است.

در این نوشته نخست سه دیدگاه مختلف دربارة ارتباط فلسفه‌ورزی و دینداری مطرح می‌شود‌: عدم تداخل این دو، تداخل ناسازگارانه آنها، و تداخل سازگارانه آنها. سپس به خدمات متقابل این دو به یکدیگر، که البته فقط در چهارچوب دیدگاه سوم قابل طرح است، پرداخته می‌شود، و از میان آن خدمات، شش خدمت مورد بحث واقع می‌شوند : سه خدمت دین‌داری به فلسفه‌ورزی، و سه خدمت فلسفه‌ورزی به دینداری. سه خدمت دینداری به فلسفه‌ورزی عبارتند از اینکه دینداری‌: نقش تکمیل‌گری برای فلسفه‌ورزی دارد؛ زمینه‌ساز فلسفه‌ورزی است؛ و نقاط ضعف فلسفه‌ورزی را آشکار می‌کند و سه خدمت فلسفه‌ورزی به دینداری عبارتند از اینکه فلسفه‌ورزی : به عقلانی سازی دین کمک می‌کند؛ زمینه‌ساز دینداری است؛ و آزاداندیشی دینی را توسعه و تعمیق می­دهد.