جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشته به بررسی و نقد نظریه مولفه های ایمان گرایی کیرکگور پرداخته می شود گفته خواهد شد که ایمان گرایی کیرکگور مبتنی بر حفظ ایمان علی رغم عقل است. یعنی انسان می تواند بر ضد یک مدعا دلیل آفاقی و عینی داشته باشد و در عین حال به آن، ایمان داشته باشد. به نظر او ایمان آوردن یک امر اختیاری است.و دینداری باید مبتنی بر خطر و جهش ایمانی .در این نوشته به بررسی و نقد نظریه مولفه های ایمان گرایی کیرکگور پرداخته می شود گفته خواهد شد که ایمان گرایی کیرکگور مبتنی بر حفظ ایمان علی رغم عقل است. یعنی انسان می تواند بر ضد یک مدعا دلیل آفاقی و عینی داشته باشد و در عین حال به آن، ایمان داشته باشد. به نظر او ایمان آوردن یک امر اختیاری است.و دینداری باید مبتنی بر خطر و جهش ایمانی در این نوشته به بررسی و نقد نظریه مولفه های ایمان گرایی کیرکگور پرداخته می شود گفته خواهد شد که ایمان گرایی کیرکگور مبتنی بر حفظ ایمان علی رغم عقل است. یعنی انسان می تواند بر ضد یک مدعا دلیل آفاقی و عینی داشته باشد و در عین حال به آن، ایمان داشته باشد. به نظر او ایمان آوردن یک امر اختیاری است.و دینداری باید مبتنی بر خطر و جهش ایمانی

در این مقاله نشان می‌دهم که اندیشۀ شهاب‌الدین سهروردی (درگذشته ۵۸۷ق)، بنیان‌گذار جریان فکری موسوم به «اشراقی» در فلسفۀ اسلامی-ایرانی، به نحو قابل توجهی تحت تأثیرات افکار ابوحامد غزالی (درگذشته ۵۰۵ق) قرار دارد؛ کسی که هم به دلیل نقدهای مستمرش بر فلسفۀ مشاء اسلامی و هم به دلیل استفادۀ گزینشی ‌از آن، شناخته شده است. بخش نخست این مقاله نشان می‌دهد که بنیان‌های عقلانی هستی‌شناسی نور در نظام فکری سهروردی، در بسیاری از جنبه‌های مهم، از رسالۀ «مشکاة ‌الانوار» غزالی اخذ شده است. بخش دوم مدعی است که نحوۀ مواجهۀ سهروردی با یکی از مسائل سرنوشت‌ساز کلامی، یعنی مسئلۀ علم خداوند به جزئیات نیز می‌تواند به عنوان تأثیرپذیری و تعامل با اندیشه‌های غزالی تفسیر شود. در پایان، با توصیفی کلی از هر دو اندیشمند به نتیجه‌گیری می‌پردازم.

اخلاق مراقبت، به‌عنوان رویکردی مبتنی بر روابط انسانی و مسئولیت‌های اخلاقی، نقش کلیدی در تصمیم‌گیری‌های اخلاقی ایفا می‌کند. یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر این نوع تصمیم‌گیری، همدلی است که به فرد امکان می‌دهد تا نیازها، احساسات و دیدگاه‌های دیگران را درک کرده و بر اساس آن‌ها اقدام کند. این پژوهش با رویکردی بین‌رشته‌ای، تأثیر عوامل روان‌شناختی به‌ویژه همدلی، بر تصمیم‌گیری‌های اخلاقی در چارچوب اخلاق مراقبت را بررسی می‌کند. مطالعۀ حاضر با بهره‌گیری از رویکردهای نظری در روان‌شناسی و فلسفۀ اخلاق، به تحلیل مکانیسم‌های شناختی و عاطفی همدلی می‌پردازد و نشان می‌دهد که همدلی چگونه می‌تواند موجب افزایش حساسیت اخلاقی، کاهش رفتارهای خودمحورانه و ارتقای انتخاب‌های اخلاقی مبتنی بر مراقبت شود. همچنین، به چالش‌های احتمالی ناشی از همدلی افراطی یا جهت‌دار اشاره شده و نقش عوامل شخصیتی، اجتماعی و فرهنگی در تعدیل اثرات همدلی بر تصمیم‌گیری‌های اخلاقی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این پژوهش بر اهمیت پرورش همدلی در آموزش اخلاقی تأکید دارد و پیشنهاد می‌کند که راهبردهای مؤثری برای تقویت همدلی متعادل و آگاهانه در فرآیند تصمیم‌گیری اخلاقی اتخاذ شود. این یافته‌ها می‌توانند در حوزه‌های مختلفی همچون روان‌شناسی اخلاق، آموزش و سیاست‌گذاری‌های اجتماعی مورد استفاده قرار گیرند.

دیمیتری گوتاس در کتاب مهم و نوآورانه‌اش با عنوان «ابن‌سینا و سنت ارسطویی» و همچنین در بسیاری از مقالات وزین دیگرش، بر نقش کلیدی‌ مابعدالطبیعه در نظام فلسفی ابن‌سینا تأکید ورزیده است. رویکرد گوتاس نسبت به مابعدالطبیعه (همچنین نسبت به سایر شاخه‌های اصلی فلسفی) در آثار ابن‌سینا، بر اساس روش‌شناسی جامع ناشی از ارزیابی انتقادی فرضیات مطالعات پیشین، تجزیه‌وتحلیل عمیق متون اصلی، و بازسازی دقیق بافت تعلیمی و تاریخی آنها استوار است. برای تمام پژوهشگرانی که به مابعدالطبیعة ابن‌سینا (و حتی به روان‌شناسی و معرفت‌شناسی او) و به‌طورکلی به تفکرات مابعدالطبیعی در جهان عرب علاقه‌مند هستند، تحقیقات پیشگامانة دیمیتری گوتاس حقیقتاً ستودنی است. او با کاوش و نقشه‌برداری از قلمروهایی که تا حد زیادی بکر و ناشناخته بودند، و با ارائة چارچوبی مستحکم، درخشان و جامع از کل این حوزه، مسیر را برای پژوهش‌های تخصصی‌تر در آینده هموار کرده و گنجینه‌ای ارزشمند را برای علاقه‌مندان به این حوزه گشوده است. به‌عنوان نشانه‌ای از قدردانی عمیق شخصی و در راستای پیروی از رویکرد استادانه گوتاس که در بالا توضیح داده شد، مقاله حاضر می‌کوشد تا تحلیلی بر یکی از مسائل مهم در مابعدالطبیعه ابن‌سینا ارائه دهد. مسئله موردبحث در این مقاله، همان‌طور که در شاهکار مابعدالطبیعی ابن‌سینا یعنی الهیات کتاب الشفا بیان گردیده، نظریه مشهور تمایز «ذات» و «وجود» است. مقاله حاضر به بررسی آخرین دستاوردهای پژوهشی، مهم‌ترین شواهد متنی مرتبط و ویژگی‌های اساسی این نظریه را در سیاق آن موردبحث قرار خواهد داد. تمایز ابن‌سینا بین «ذات» و «وجود» در موجودات مخلوق به‌خوبی شناخته شده است: برای مثال، یک مثلث یا یک اسب (با داشتن سه ضلع هندسی، بودن حیوانی چهارپا با سُم‌های صاف و یال و دمی بلند)، صرف‌نظر از وجود عینی آنها در خارج یا در ذهن انسان، دارای ذاتی مشخصی هستند. در الهیات شفا، عنصر کلیدی موردبحث ما، در المقاله الأولى [الفصل الخامس]، به مبحث کلیِ دو مفهومِ بنیادیِ «موجود» و «شیء» و ارتباط متقابل آن‌ها با یکدیگر اختصاص دارد. ازآنجایی‌که مفاهیم «موجود» و «شیء» به‌طورکلی معادل مفاهیمی چون «شیء ثبت له الوجود» و «شیء ثبت له الذات» هستند، توضیح تمایز (و ارتباط) آنها در این فصل، به نوبه خود، شامل تمایز بین «ذات» و «وجود» می‌شود.

عنوان بخش دوم مقاله «هدف وجود انسان» است. در این بخش دو معنا از هدف از یکدیگر متمایز می‌شود. در معنای اول، هدف معمولاً فقط به اشخاص یا رفتارشان نسبت داده می‌شود. در معنای دوم، هدف معمولاً فقط به اشیاء نسبت داده می‌شود. اگر زندگی انسان به معنای اول هدف نداشته باشد بی‌معنا خواهد بود اما جهان‌بینی علمی ما را مجبور نکرده است که زندگی‌مان را به این معنا بدون هدف بدانیم بلکه برای دستیابی به اهداف به ما قدرت بسیار بیش‍تری داده است. اگر زندگی انسان را به معنای دوم هدفمند بدانیم به او توهین کرده‌ایم زیرا او را به یک شئ و ابزار فروکاسته‌ایم. جهان‌بینی علمی هدف را به این معنا از انسان می‌گیرد اما جهان‌بینی مسیحی هدف را به این معنا به او می‌دهد، زیرا انسان را مخلوقی می‌داند که باید هدف خالقش را تحقق بخشد، هدفی که روشن نیست که چیست و نمی‌تواند رنج‌های فراوان و ناسزاوار در جهان را توجیه کند. در بخش سوم مقاله که عنوان آن «معنای زندگی» است گفته می‌شود که در جهان‌بینی مسیحی زندگی دنیوی ارزش زیستن ندارد. بنابراین اگر قرار است زندگی معنایی داشته باشد باید زندگی اخروی وجود داشته باشد. اما این نظر درست نیست زیرا معیاری را برای ارزیابی معنای زندگی به کار می‌گیرد که بیش از اندازه سطح بالا است. زندگی دنیوی، با معیار معمولی، می‌تواند ارزشمند باشد حتی اگر کوتاه باشد، اما اگر ارزشمند نباشد ابدی بودن آن کابوس واقعی است. نویسنده در بخش آخر مقاله به نتیجه‌گیری می‌پردازد. نتیجه‌گیری اصلی او این است که پذیرش جهان‍بینی علمی هیچ دلیلی به دست نمی‌دهد که بگوییم زندگی بی‌معنا است، بلکه برعکس دلایل خوبی به دست می‌دهد که بگوییم زندگی‌های بسیاری وجود دارند که بامعنا هستند. نتیجه‌گیری فرعی او این است که جهان‌بینی مسیحی، برخلاف ادعایش، نمی‌تواند تضمین دهد که زندگی معنا دارد. اگر از جهان‌بینی مسیحی، که اساساً نادرست است، دست بکشیم و جهان‌بینی علمی را اختیار کنیم زندگی می‎تواند معنا داشته باشد، گرچه تضمینی وجود ندارد.

این مقاله به بررسی نسخه‌های خطی مکتب اشراق، به ویژه آثار سهروردی و مفسران اولیۀ او مانند ابن‌کمونه، شمس‌الدین شهرزوری و قطب‌الدین شیرازی پرداخته است. نویسنده یعنی جان والبریج، در طول یک دهه تحقیقات خود حدود ۹۰۰ نسخۀ خطی اشراقی را شناسایی کرده است که شامل آثار سهروردی، تفسیرها و شرح‌های متعدد بر آثار او می‌شود. مقاله به چالش‌های فهرست‌نویسی و دسترسی به این نسخه‌ها اشاره کرده است. اینکه این فهرست‌ها در بیشتر واقع کیفیت پایینی دارند و اینکه آثار کوتاه‌تر سهروردی در این فهرست‌ها وارد نمی‌شوند. همچنین به بررسی نسخه‌های خطی اولیۀ سهروردی و مفسران او پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه این آثار در طول قرن‌ها تکثیر و تفسیر شده‌اند. نویسنده در ادامه، به نقش مهم شرح و تفسیرهای ابن‌کمونه، شهرزوری و قطب‌الدین شیرازی در تثبیت و گسترش فلسفۀ اشراقی سهروردی اشاره می‌کند. والبریج همچنین نسخه‌های خطی رساله‌های رمزی فارسی سهروردی و آثار مرتبط با آنها را بررسی کرده و نشان داده که این آثار به‌رغم شهرت امروزی‌شان، در نسخه‌های خطی قدیمی، کمتر یافت می‌شوند. در نهایت، نویسنده به اهمیت مجموعه‌های نسخه‌های خطی اشراقی در کتابخانه‌های سلطنتی عثمانی اشاره می‌کند و به برخی نسخه‌ها از جمله راغب پاشا اشاره کرده و اطلاعات مربوط به آن‌ها را در اختیار ما گذاشته است.

ویتگنشتاین در کتاب «ملاحظه­‌هایی در بارۀ رنگ» در یک عبارت کوتاه در بارۀ این باور که آیا خداوند در نگرش کسی که به او اعتقاد دارد به‌عنوان تبیین­گر رخدادهای جهان تلقی می‌­گردد؟ یعنی جایگاه خداوند در باور یک مؤمن فقط به‌عنوان موجودی نهایی است که می‌­توان از طریق او تنها حوادث جهان را تبیین کرد؟ یا این‌که خداوند به‌عنوان حقیقتی است که مؤمن با باور خود به او زندگی می‌­کند؟ برایان دیویس در شرح و تفسیر این عبارت کوتاه سعی می­‌کند نگرش ویتگنشتاین در بارۀ باور یک مؤمن به خدا، را واکاوی کند. در این واکاوی، در نهایت، به این نتیجه می‌رسد که نگاه ویتگنشتاین دربارۀ خدا و نگاه او دربارۀ نگرش یک مؤمن به خدا، به‌هیچ‌وجه نگرشی تقلیل­‌گرایانه نیست، بلکه به­ گونه‌­ای به رویکرد سنتی، همدلی بیش­تری نشان می‌­دهد.