جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فضاهای عمومی مهم ترین بخش شهرها را تشکیل می دهند. این فضاها، مکان هایی هستند که بیشترین برخوردها و کنشهای متقابل میان افراد در آنها به وقوع می پیوندد و شامل تمامی بخش هایی از شهرند که مردم به آنها دسترسی فیزیکی و بصری دارند.استفاده و مناسب بودن فضاهای عمومی، موضوع مهمی است که باید در هر مطالعه ای که زندگی روزمره زنان و مردان را مد نظر قرار می دهد، مورد توجه قرار گیرد. محدودیت های تاثیرگذار بر حضور زنان در فضاهای شهری دامنه وسیعی از محدودیت های کالبدی اجتماعی را در برمی گیرد. هدف از این مقاله بررسی محدودیت های حضور زنان در فضاهای عمومی شهر شاهین شهر می باشد. این پژوهش از لحاظ ماهیت و روش مبتنی بر رویکرد توصیفی، تحلیلی و براساس هدف از نوع کاربردی است. روش تحقیق ترکیبی از نوع میدانی و کتابخانه ای و تکنیک جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است. ضریب آلفای کرونباخ 0.876، بزرگتر از 0.7 است پس این پرسشنامه از اعتبار و پایایی برخوردار می باشد. جامعه آماری شامل زنان بالای 15 سال شهر شاهین شهر می باشد و برای برآورد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 330 نفر انتخاب شده اند.با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت بین ویژگی های فردی و برخی از عوامل ایجاد محدودیت در فضاهای عمومی شهر شاهین شهر ارتباط معنا داری وجود دارد.

جمعیت ده سال به بالای جامعه ما در طول سال های دهه 1330 تاکنون نزدیک به پنج برابر شده؛ در همین مدت تعداد شاغلان کشور کمتر از سه و نیم برابر شده است. نسبت جمعیت شاغل به جمعیت ده سال به بالای کشور شاخص دیگری است که هر چه به عدد یک نزدیک تر شود، نشانگر سلامت ساختار اقتصادی جامعه است، و برعکس. این مقیاس در فاصله سال های 1335 الی 1355 هرچه بیشتر از عدد «یک» دور شد و از 0.46 به 0.33 تنزل یافت. این شاخص در فاصله سال های 1355 تا 1390 با فراز و فرود مواجه شد؛ اما در نهایت با کمی کاهش به 0.32 رسید. شکاف عظیم، درازمدت و تا حدی فزاینده میان افراد شاغل و شاغلان بالقوه، نشانگر بیماری مزمن و ساختاری اقتصادی است؛ وضعیتی که برای همه طبقات اجتماعی و بخصوص طبقات فرودست جامعه موجب خسران است. ما به ازای طبقاتی چنین روندی در عدم تناسب رشد طبقات مختلف اجتماعی بازتاب می یابد. جامعه ما در این سال ها پس از پشت سر گذاردن مرحله معیشتی تولید در دوره قبلی تاریخی خود، در حال قوام دهی مراحل مختلف مناسبات کالایی و سرمایه-دارانه بوده است. شرایطی که باید در آن دو طبقه اصلی و برسازنده این مناسبات (طبقه سرمایه دار و طبقه کارگر) هرچه بیشتر تقویت می شدند و در مقابل طبقه خرده بورژوازی تحلیل می رفت. ولی روند امور برخلاف انتظار پیش رفت. در جوامع پیشرفته نیز روند عمومی در طول زمان به سمت کاهش تعداد طبقه سرمایه دار و طبقه کارگر بوده است؛ اما جوامع مذکور با استفاده از انقلاب فن آورانه، عقلایی کردن هرچه بیشتر سازمان کار و بالا بردن بازدهی نیروی کار به تدریج با بالا بردن رفاه در جامعه به این جایگاه ارتقا یافته اند. اما جامعه ما عمدتا به سبب وجود درآمدهای نفتی و تکیه بر کالاهای وارداتی، با آهنگی سریع به قعر چنین مرتبه ای سقوط کرده است. قشر مهمی از طبقه خرده بورژوازی، بزرگترین طبقه جامعه ما، غیر مولد بوده و مشغول رتق و فتق توزیع کالاهای مصرفی وارداتی است. وضعیتی که با قشر مهم دیگر این طبقه، قشر خرده بورژوای تولید کننده، در تضاد است. شکل گیری و قوام یابی قشر سرمایه دار رانتی، معضل دیگر نظام طبقاتی در جامعه ماست. در این نوشته به دگرگونی ساختار طبقاتی جامعه مان و قشربندی درونی طبقات آن در فاصله سال های 1335 تا 1390 پرداخته شده تا الگوی تحول طبقات و آسیب های مزمن آن مشخص شود.

گسترش شهر نشینی از یک طرف ، شکل گیری پدیده حاشیه نشینی و گسترش آسیب های اجتماعی و شهری و کمبود فضا از طرف دیگر، خشونت خانگی است. هدف این پژوهش بررسی رابطه بین وضعیت محل مسکونی حاشیه نشینان با خشونت خانگی نسبت به فرزندان است. روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری، شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان و والدین آنها در مناطق حاشیه نشین و غیر حاشیه نشین شهر اهواز بوده که از بین آنها 384 نفر با کمک تکنیک نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شده و مورد مطالعه قرار گرفتند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های کودک آزاری و ضربه (CTQ) (برنستاین، 1995)، پرسشنامه محقق ساخته وضعیت محل مسکونی و پرسشنامه جمعیتی استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های آماری پیرسون، آزمونt  و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین متغیرهای وضعیت محل مسکونی، (F=7.89) پایگاه اجتماعی اقتصادی، (F=18.80) و سابقه اعتیاد (t=8.6) حاشیه نشینان با خشونت خانگی نسبت به فرزندان رابطه معناداری وجود دارد، ولی بین متغیر قومیت حاشیه نشینان با خشونت خانگی نسبت به فرزندان رابطه معناداری مشاهده نگردید.

هدف مقاله حاضر بررسی رابطه مصرف کالاهای فرهنگی با رفتارهای اجتماعی شهروندان در شهر اصفهان است. روش پژوهش از نوع پژوهش همبستگی است. جامعه آماری را شهروندان بین 15 تا 70 سال شهر اصفهان در مناطق چهارده گانه تشکیل دادند که از بین آنها، با کمک روش نمونه گیری طبقه بندی متناسب با حجم و مطابق با فرمول کوکران 400 انتخاب شد. پرسشنامه در دو بخش: بخش اول مولفه های میزان مصرف کالاهای فرهنگی با 6 سوال و بخش دوم شامل پرسشنامه محقق ساخته رفتارهای اجتماعی شهروندان با 38 سوال طراحی شد. پایایی پرسشنامه مصرف کالاهای فرهنگی بر اساس آلفا 0.85 و پایایی پرسشنامه رفتارهای اجتماعی شهروندان 0.82 برآورد گردید. فرضیه های تحقیق به کمک آزمون های آماری همبستگی پیرسون، آزمون تعقیبی و تحلیل واریانس با استفاده از نرم افزار spss تحلیل شد. یافته ها گویای ضریب همبستگی بین روابط انسانی و میزان استفاده از رادیو (r=0.120 و p=0.018) معنادار بود. همچنین ضریب همبستگی بین رفتارهای اجتماعی شهروندان (r=0.117 و p=0.036) و حفظ میراث فرهنگی (r=0.224 و p=0.001) با میزان مصرف اینترنت معنادار بود. رابطه بین رفتارهای اجتماعی شهروندان (r=0.250 و p=0.001)، روابط انسانی (r=0.153 و p=0.003)، رعایت قوانین (r=0.246 و p=0.001)، حفظ محیط زیست (r=0.150 و p=0.003) و حفظ میراث فرهنگی (r=0.192 و p=0.001) با میزان مطالعه نشریات و مطبوعات معنادار بود. ضریب همبستگی بین حفظ میراث فرهنگی با میزان استفاده از تلفن همراه (r=0.200 و p=0.001) معنادار بود. رابطه بین رفتارهای اجتماعی شهروندان (r=0.158 و p=0.005)، روابط انسانی (r=0.232 و p=0.001) و حفظ محیط زیست (r=0.113 و p=0.003) با میزان شرکت در فعالیت های مذهبی - اجتماعی معنادار بود.

هدف پژوهش حاضر تحلیل تبیینی تاثیر ابزارهای نوین فناوری بر سبک زندگی شهری دانشجویان است؛ به همین منظور از چارچوب نظری اندیشمندانی نظیر تافلر، بوردیو و دیگر نظریه پردازان حوزه ابزارهای ارتباطی و الگوی زندگی انسان بهره برده شده است. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از لحاظ زمانی به صورت مقطعی، از لحاظ میزان ژرفایی، پهنانگر، از بعد کارکردی پژوهش کاربردی و از بعد زمینه و قلمرو اجرا و نحوه جمع آوری داده ها میدانی در نظر گرفته شده است. ابزار اندازه گیری در این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه شوندگان است. جامعه آماری مورد مطالعه این تحقیق، همه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران که در دانشکده علوم پایه، دانشکده فنی و مهندسی و دانشکده علوم انسانی مشغول تحصیل در سال 1392 می باشند هستند که تعداد آنها برابر با 9729 نفر است. یافته های تحقیق نشان می دهد که استفاده از ابزارهای نوین فناوری اطلاعاتی و ارتباطی به شکل گیری سبک زندگی شهری ویژ ه ای می انجامد و در هر یک از جنبه های مختلف سبک زندگی شهری، نظام ارزشی و جهان بینی متفاوتی را ایجاد می کند که به کنش های گوناگونی از جانب افراد منجر می شود و باعث می شود تا افراد در حوزه های مختلف زندگی خود از جمله نگرش به ازدواج (شیوه همسرگزینی)، رفتارهای دینی و مدگرایی از الگوهای متفاوتی پیروی کنند.

تصمیم گیری برای انتخاب طرح مناسب در شهرها، به یکی از چالش های اساسی مدیریت شهری تبدیل شده است. کارایی ضعیف طرح های سابق، باعث بازگشت به استفاده از مشارکت اجتماعی شهروندان به عنوان روشی برای خروج از بن بست در حل مسائل شهری شدند. هدف این مقاله این است که با مطالعه مدل های شهری در نقاط مختلف جهان، ضرورت مشارکت شهروندان در شهرداری را تبیین نماید. با توجه به ماهیت این موضوع، در انجام پژوهش حاضر از روش مطالعه کتابخانه ای - اسنادی و تجزیه و تحلیل ثانویه بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش بیانگر آن است که شهرداری ها در کشورهای پیشرفته، پتانسیل مدیریت مشارکتی، را به بهترین نحو برای ایفای بهتر وظایف خود به کار گرفته اند و بدین ترتیب خود را از یک سازمان صرفا خدماتی، به یک نهاد اجتماعی تبدیل نموده اند؛ اما شهرداری در جامعه ما بیشتر به عنوان یک سازمان خدماتی مطرح است و اگر شهرداری بخواهد خود را به عنوان یک نهاد اجتماعی فعال مطرح نماید، به دو پیش نیاز احتیاج دارد؛ نخست اینکه نهاد اجتماعی شهرداری در عین وابستگی متقابل با 5 نهاد اصلی جامعه، تا حدودی نیز باید دارای استقلال کارکردی باشد. دومین پیش نیاز اینکه مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری است و بدین طریق است که این نهاد می تواند در همه شهروندان نهادینه شود. در نهایت پیشنهادهایی ارائه می گردد که بدین طریق شهرداری های کشور بتوانند با نهادینه کردن مشارکت اجتماعی در بین شهروندان، باعث شکل گیری ایده شهرداری به عنوان نهاد اجتماعی گردند.

شهرگرایی برخلاف شهرنشینی یک فرآیند رشد شهری نیست بلکه مرحله نهایی و نتیجه شهرنشینی محسوب می شود. هدف مقاله حاضر این است که با توجه به روند افزایش شهرنشینی،شهرنشینان تا چه حد شهرگرا هستندو میزان شهرگرایی آنها ازچه عواملی تاثیرمی پذیرد. بر اساس عوامل موثربر شیوه زندگی شهری از دیدگاه ترکیب گرایی و خرده فرهنگی، ده فرضیه مبتنی برمتغیرهای مستقل سن، جنسیت، تحصیلات،وضعیت تاهل،وضعیت اشتغال،درآمد،سابقه زندگی در شهر، منشا شهری یا روستایی، نوع محله و تعدادفرزندان در رابطه با میزان شهرگرایی شهرنشینان تدوی نشد.برای بررسی تجربی فرضیات تحقیق از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه مبتنی بر مصاحبه استفاده شدهاست. جامعه آماری این تحقیق افراد 30 تا 65 ساله شهرنشی شهر ساری و حجم نمونه 340 نفربوده که نمونه هابه روش طبقه ای تصادفی ساده انتخاب شده اند. در سطح تحلیل تبیینی،از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، آزمون من وایتنی و آزمون کروسکال والیس استفاده شده است.یافته های تحقیق نشان می دهدمیزان شهرگرایی شهرنشین انساری درسطح بالایی قرارداردو تعدادکمی از افراداز نظر میزان شهرگرایی در حالت متوسطی قرار دارند. نتایج مربوط به آزمون فرضیات حاکی ازآن است که، نه متغیر مذکور با شهرگرایی رابطه ب معناداری دارد و نه متغیر درآمدبا متغیرشهرگرایی.می توان گفت میزان بالای شهرگرایی افرادقابل تبیین در رویکردجبرگرایی استو شیوه زندگی مردم شهر ساری حاصل جبر محیط شهری می باشد.

در چند دهه اخیر با توجه رشد شتابان شهری و تجمع هرچه بیشتر منابع و امکانات در شهرها،شناخت، اندازه گیری و بهبود کیفیت زندگی به عنوان یک مساله مهم از اهداف عمده افراد، محققان، برنامه ریزان و دولت ها بوده است. مساله وقتی حل می شود که وضع موجود به وضع مطلوب تبدیل شده باشد. اگر ادراکات شهروندان منطقه 4 شهر کرمان را به عنوان وضع موجود در یک فضای جغرافیایی، و سطح انتظارات آنان را از کیفیت زندگی به عنوان یک وضع مطلوب در نظر گرفته شود، تنها میزان شکاف بین مساله شناخته شده است؛ پس برای رسیدن به وضع مطلوب باید گام های اساسی تری برداشت؛ از این رو این تحقیق درصدد است تا به سنجش میزان رضایت از کیفیت زندگی در منطقه 4 شهر کرمان بپردازد. علت انتخاب این منطقه سطح برخورداری آن نسبت به سایر مناطق دیگر بوده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مقطعی و از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی جای می گیرد. با توجه به موضوع تحقیق و منطقه مورد مطالعه روش گردآوری داده ها زمینه یابی (تحقیق پیمایشی) انتخاب شده است و روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی و جمع آوری داده ها با استفاده از پرسشنامه استاندارد سروکوال انجام گرفته است. جامعه آماری تعداد افرادی است که در منظقه چهار کرمان ساکن هستند و حجم نمونه اقتباس شده از فرمول کوکران 384 پرسشنامه است. نتایج تحقیق که در قالب آزمون های ناپارامتری، ویلکاکسون، کروسکال والیس، یومن ویتنی و همبستگی اسپیرمن انجام گرفت نشان می دهد در تمامی ابعاد پنج گانه کیفیت زندگی (حوزه مسکن، امنیت، روابط اجتماعی و حس تعلق، امکانات و تسهیلات شهری و حمل و نقل) شکاف منفی از کیفیت وجود دارد. بیشترین میانگین شکاف کیفیت درحوزه حمل و نقل و کمترین میانگین شکاف مربوط به بعد روابط اجتماعی و حس تعلق مکانی است. نتایج تحقیق در فرضیه دوم نشان داد که بین سن مراجعان و نمره شکاف کیفیت همبستگی مثبتی وجود داشت یعنی با افزایش سن پاسخگویان میزان رضایت آنان افزایش می یابد. آزمون کروسکال والیس نیز نشان داد که بیشترین میزان رضایت از کیفیت زندگی در بین افراد زیر دیپلم بوده است یعنی افراد با تحصیلات کمتر از رضایت بیشتری برخوردار بوده اند (0.008 و sig=0.034).

تضمین امنیت و پایداری شهری با عنایت به فزونی یافتن انتظارات نهادهای تصمیم گیرنده، اجرایی و کنشگران سطح خرد از قوای انتظامی، به همگونی کارکردهای این نهاد با نیازهای امنیتی هر جامعه همبسته است. بی شک، استان پهناور کرمان نیز از این قاعده مستثنا نیست. پژوهش حاضر، ابتدا ضمن توجه به شاخه علم جامعه شناسی امنیت، در سطح مفهومی با برساختن مفاهیم امنیت وجودی، امنیت رفاهی و امنیت معنابخش، این مقوله ها را با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای در 400 پرسشنامه میان ساکنان شهرهای استان کرمان به محک آزمون نهاده است. یافته ها حکایت از آن دارد که نیازهای امنیتی در مناطق سه گانه مرکز، نیمه پیرامون و پیرامون متفاوت است. گرچه نیاز به امنیت وجودی در تمام نقاط شهری استان در اولویت نخست قرار دارد با این حال اولویت مقوله های این امنیت در مناطق پیرامونی برجسته تر است. امنیت رفاهی و معنابخش نیز به فراخور، در مناطق مرکزی و نیمه پیرامونی جایگاه نخست را دارا می باشند.

هدف تحقیق حاضر بررسی میزان سرمایه اجتماعی بین حاشیه نشینان شهر ایلام است. برای توصیف و تبیین سرمایه اجتماعی نیز سعی شده که از چند منبع به صورت تلفیقی استفاده شود، یعنی آرای صاحب نظران سرمایه اجتماعی مانند گیدنز، بوردیو، کلمن، پوتنام، پوتنام مورد استفاده قرار گرفت.روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، پیمایش و جامعه آماری افراد 18 به بالای ساکن در مناطق حاشیه نشین شهرستان ایلام (اعم از زن و مرد) است. حجم نمونه با توجه فرمول کوکران 285 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است. برای گردآوری اطلاعات این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است که روایی آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی از طریق محاسبه ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد و سپس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین میانگین میزان سرمایه اجتماعی مربوط به شاخص مشارکت اجتماعی (M= 33.62) و کمترین مقدار آن مربوط به شاخص روابط اجتماعی (M= 18.39) است. بین زنان و مردان از نظر میانگین سرمایه اجتماعی تفاوت معناداری نیست. همچنین، افراد شاغل و بیکار از میزان سرمایه اجتماعی یکسانی برخوردارند. افراد مجرد نسبت به افراد متاهل از سرمایه اجتماعی بالاتری برخوردارند. همچنین، بین سرمایه اجتماعی بر حسب تحصیلات و نیز بر حسب نوع منزل مسکونی، و قومیت تفاوت معناداری وجود دارد.نتایج: چنین به نظر می رسد یافته های اخیر با نظریات مطرح شده توسط پوتنام و فوکویاما قابل تبیین است و کمک به مشارکت افراد در امور شهری به منظور گسترش اعتماد اجتماعی و رشد و گسترش و تقویت مشارکت رسمی می تواند به ارتقای سرمایه اجتماعی در مجموع، در مناطق حاشیه نشین منتهی گردد.