جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان شناسی کاربردی چیست؟پنداره انسان شناسی کاربردی در واقع به حدود یک قرن پیش (1906)، همراه با پایه گذاری برنامه درسی مرتبطی در دانشگاه آکسفورد باز می گردد (رید، 2002). هر چند پیش از آن گرایشی تقریبا مشابه تحت عنوان "انسان شناسی عملی" نیز از حدود دهه 1860 توسط جیمز هانت نیز مورد توجه قرار گرفته بود (ادی و پارتریج، 4:1987)، اما استفاده از واژه دقیق "انسان شناسی کاربردی" برای اولین بار به رادکلیف براون نسبت داده می شود که آن را در مقاله ای تحت عنوان "انسان شناسی به مثابه خدمتی عمومی و نقش مالینوفسکی در آن" در سال 1930 به کار برد (گولد و کلب، 32:1964). مهم ترین تعاریفی که از انسان شناسی کاربردی توسط پیش گامان و نیز فعالان این رشته ارائه شده است بر جنبه عمل گرای انسان شناسی تاکید می کنند؛ جنبه ای که بر "ایجاد تغییر" و نیز "حل مشکل" بر پایه پیکره ای از دانش های انسان شناختی تمرکز دارد. در انسان شناسی کاربردی از روش های علمی برای پردازش اطلاعاتی در تبیین مسائل اجتماعی ناگهانی و یا مقابله با آنها استفاده می شود ...

در حدود چهار سال پیش در جنوب شرق ایران، در شهرستان جیرفت، بخشی از عناصر فرهنگی گذشته های دور کشور، در قالب اشیای تدفینی شگفت انگیزی آشکار شد. ظروف ساخته شده از سنگ کلوریت و تزیین شده با نقوش انسانی، جانوری و گیاهی، مرصع با سنگ های نیمه بهادار و هم چنین نمونه هایی از ظروف و اشیای تزیینی دیگری از جنس سنگ لاجورد، مرمر و فلز، از نوع مس و مفرغ، به وسیله دکتر یوسف مجیدزاده، برای نخستین بار در مجله باستان شناسی و تاریخ در ایران و اندک زمانی پس از آن در مجله مشهور و وزین فرانسوی ارکئولوژیا در شماره ماه آوریل سال 2003، معرفی شدند. در بهار سال 1382 نیز کتاب نفیس جیرفت: کهن ترین تمدن شرق به سه زبان فارسی، فرانسه و انگلیسی منتشر شد که در واقع مجموعه ای از زیباترین اشیای بازیافته و مصادره شده از غارت گران میراث فرهنگی را در برمی گرفت ...

انسان شناس تصویرها

کاروان سراها بناهایی اند که جهت اسکان موقت و استراحت کاروانیان در مسیر راه ها ایجاد شده و تحت تاثیر تحولات اخیر در عرصه حمل ونقل و ارتباطات، کارآیی خود را از دست داده و به ویرانه هایی بدل شده اند. پیشینه وجود این بناهای امن در ایران به زمان های دور برمی گردد و حتی بنا به اظهار نظرهای مورخان می توان ایران را خاست گاه این گونه از بنا به حساب آورد.

ادبیات جزئی از دانش فرهنگی و دارای کارکرد ارتباطی است، پس می تواند شامل نقد فرهنگ ارتباطی شود و شناخت ره یافت انسان شناسی ارتباطی در نقد ادبی یکی از اهداف انسان شناسی از دو دهه قبل تا کنون را تشکیل می دهد که ره یافت های مطرح از دهه 1960 تا حال شامل آن می شود. از این جمله می توان به تاریخ ذهنیت، تاریخ فرهنگی و شبکه مفهومی و تمدن شناسی و ... اشاره کرد. اما مهم ترین ره یافت در این زمینه آن بوده است که انسان شناسی ادبیات، با انسان شناسی تاریخی پیوند خورده است. علت این موضوع نیز روشن است، فرهنگ از جمله پدیده های انسانی است که ریشه در تاریخ دارد و ادبیات به عنوان یکی از دانش های مهم تاریخی است که بخش دارای اهمیتی از هویت فرهنگی یک ملت یا قومیت را تشکیل می دهد. به همین دلیل انسان شناسی ادبیات برای شناخت فرهنگ، به شناخت فرایندهای درون فرهنگی و بین فرهنگی و میان فرهنگی، بر اساس ادبیات یک قوم یا ملت می پردازد و از این طریق به شناخت چگونگی تشکل فرهنگی و فرایند تولید و مبادله معنا در یک فرهنگ پی می برد. لذا می توان گفت که فرهنگ، ارتباطات و ادبیات سه ضلع مثلثی را می سازند که عملا هویت فرهنگی یک قوم یا ملت را می سازد. تشریح و توضیح این ره یافت ها برای مطالعات انسان شناسی ادبیات هدف اصلی این مقاله بوده است.

دکتر محمدجواد یوسفیان برزکی، در سال 1314 شمسی در روستای برزک شهرستان کاشان زاده شد. دوره ابتدایی را در مدرسه ای که به نام کمال الملک تاسیس شده بود، آغاز کرد. دوره متوسطه را نیز ابتدا در کاشان و سپس در تهران دنبال کرد و آن گاه وارد دانشگاه تهران شد. یوسفیان نخست به تحصیل در رشته فلسفه پرداخت و به گفته خود از استادان مختلفی تاثیر گرفت، استادانی هم چون: علامه نبیل سیدکاظم عصار، غلامحسین صدیقی، استاد مرتضی مطهری، امیرحسین آریان پور، سیدمحمد فرزان و ناصرالدین صاحب الزمانی. او تحصیلات کارشناسی ارشد را در فلسفه و به صورت موازی در رشته علوم اجتماعی ادامه داد و سومین کارشناسی ارشد خود را در زمینه فرهنگ و تمدن اسلامی اخذ کرد ...

جهانی شدن به عنوان مفهومی برای توضیح وضع کنونی عالم از مفاهیمی است که به رغم مباحث گسترده بر سر معنا و تعریف آن، هم چنان در ابهام و ناروشنی قرار دارد. اما با این که جهانی شدن به خودی خود مفهومی مشکل زا و مساله دار است، از این حیث وضعیت آن در همه زمینه ها به یک شکل یک سان نیست. بلکه برعکس معضلات این مفهوم در بعضی قلمروها صورت کاملا حاد و برجسته ای دارد. یکی از این زمینه ها آن جایی است که جهانی شدن با مسئله فرهنگ ارتباط می یابد. مسئله این نوشتار کنکاش در ابعاد معضلاتی است که جهانی شدن در حوزه فرهنگ با آن مواجه است. از این جهت یک مساله آن ایضاح معضله فرهنگ است. سوال اولی که از این جهت مطرح است این که، به چه معنا از معضله فرهنگ سخن می گوئیم. اما سوال یا مساله دوم این است که چرا جهانی شدن با چنین مشکلی در حوزه فرهنگ رویارو شده است. با این حال مساله اساسی این مقاله تدقیق نظری در راه حل هایی است که نظریه پردازان جهانی شدن برای حل معضله فرهنگ چاره جویی کرده اند. نتیجه این تدقیق این است که معضله فرهنگ مشکلی برای نظریه جهانی شدن به وجود آورده که هم چنان حل ناشده باقی مانده است.

زندگی و آثار بارت

سینمای مستند به عنوان یکی از ابزارهای بصری و نمایشی قدرت مند عامل مهمی در ارائه موضوع های انسان شناسی و فرهنگی، محسوب می شود. اما فیلم هایی که در تاریخ سینمای جهان و ایران و به طور اختصاصی با توجه به این موضوع ها ساخته شده اند، عرصه ای جداگانه، جهت بررسی و تحقیق را می طلبد. در بررسی فیلم از دیدگاه انسان شناسی، توجه به دو موضوع، ضروری است: جهت گیری فیلم به دیدگاه ها و نظریات و مکاتب انسان شناسی و برخورداری فیلم از فنون هنری و سینمایی.

دانشمندان بسیاری زاده شده اند، عمری سپری کرده و درگذشته اند؛ انسان های واقعی و ارزنده ای نیز بوده اند که بخشی از عمر جهان را به خود اختصاص داده اند. اما، کم بوده اند آن هایی که هم دانش مند بودند و هم انسان. احمد تفضلی یکی از این نوادر بود. با علمی سرشار و وجدانی آگاه. سخن را با متنی به زبان پهلوی به نام اندرز پوریوتکیشان آغاز کنیم که می گوید: هر انسانی به سن تشخیص برسد باید بداند که: من کیستم؟ از کجا آمده ام؟ به کجا می روم؟ از کدام پیوند و تخمه ام و خویش کاری من در گیتی چیست؟ احمد تفضلی نیز از آن هایی بود که از سال های جوانی به تمیزی رسیده بود که بداند کیست، تعلق اش را به این سرزمین بزرگ می دانست، به گوهر ایرانی اش آگاه بود و خویش کاری خویش را از سال ها پیش برگزیده بود ...