جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

داستان ضحاک و فریدون یکی از مشهورترین اسطوره های ایرانی است که فردوسی در شاهنامه به نقل آن پرداخته است. در مقاله حاضر کوشش شده این اسطوره و قهرمانان آن بر حسب چهارچوبهای نقد اسطوره ای مبتنی بر عقاید یونگ و پیروانش تحلیل گردد. در نظر یونگ محتوای ناخودآگاه جمعی یا همان کهن الگوها به شکل افسانه و اسطوره پدیدار می گردند. این کهن الگوها خود ناشناخته و ناپیدایند اما به شکل رویا، افسانه و اسطوره تجلی می کنند. در مقاله حاضر ضحاک و فریدون به عنوان تجلی های مختلف یک روان واحد و مراحل رشد آن به سمت فرآیند فردیت و کمال شخصیت تاویل شده اند. نتیجه کار نشان می دهد که با استفاده از این شیوه می توان درک بهتری از اسطوره های ایرانی داشت و برخی جنبه های تاریک آن را روشنتر ساخت.

گستره مدرنیزم در ادبیات جهان به عنوان دستاورد فراگیر آغاز قرن بیستم، بر ادبیات معاصر فارسی و ذهن روشن بین بنیانگذار آن یعنی نیما یوشیج اثر می گذارد. حاصل این تاثیرپذیری و بینش جدید، پدیدآمدن شعری است که به صورتی ژرف تر به درک انسان معاصر با ارزش های نو، همت گماشته است و برای این ادراک تازه، ناگزیر طرحی نو در انداخته که مستلزم کنار نهادن شیوه های بیان سنتی و نفی ارزش ها و بینش های کهن است. با این حال به نظر می رسد این دگرگونی و تازه نگری، در تمام وجوه شعر نیما یوشیج به یکسان رخ ننموده است و در پاره ای موارد، شاعر نتوانسته خود را از قیود فکری و شیوه های اندیشه ورزی کهن برهاند. بویژه از موارد قابل توجه می توان بر طرز نگرش و زاویه دید او نسبت به زنان، انگشت نهاد. به اعتقاد نگارنده، شعر نیما در این مورد به هیچ وجه متناسب با فضای نو و پویایی فکری او متحول نشده است و شاعر، همچنان با نگاهی سنتی و کهن به زنان و مسایل آنان نگریسته است. در این نوشتار مجموعه اشعاری که در آنها به نحوی زنان و مسایل آنها مطرح شده، مورد بررسی قرار گرفته که در تحلیل نهایی به پنج دسته کلی تقسیم شده است: الف. زن همچون معشوق   ب. زن بعنوان همسر و مادر   ج. زن منتظر   د. زن اسطوره ای   ه. زن فتنه گر. در یک بیان کلی و با توجه به مباحث مطرح شده در هر مورد، می توان گفت که در عمق ذهنیت شاعر، تحرک و تغییر اساسی در مورد زنان صورت نپذیرفته است و نگاه او که در سایر وجوه انسانی بسیار پیشرفته و روشن نگر است، در این مورد خاص عقب مانده و واپس گرا تلقی می شود.

دوران بین دو جنگ جهانی برای ملت عرب دوران حساسی بود. چه، آنان هنوز از استبداد عثمانی خلاصی نیافته، به استعمار خارجی گرفتار آمدند و کشورهای عربی هر کدام بنحوی تحت الحمایه استعمارگران بزرگی چون بریتانیا و فرانسه و ایتالیا گردیدند. از آن پس جنبشها و شورشهایی در مصر و سوریه و عراق شکل گرفت و اعتراضات مردمی به برنامه ها و اهداف استعماری کشورهای سلطه گر و دولتهای منصوب جیره خوار آنان فزونی یافت.در این میان، شعرا با سلاح قلم و شعر و احساس وارد عرصه مبارزه شده، باب جدیدی در استعمارستیزی گشودند. آنان ضمن اعتراض به وجود بیگانگان در کشور خویش که موضوع اصلی و سر منشا و در صدر موضوعات دیگر است، به ملت در برابر نیرنگبازیها و مکر و حیله استعمارگران هشدار داده، آنان را از فریب خوردگی بر حذر داشتند. همچنین توطئه های بیگانگان را که در قالب عقد پیمانها و انتخابات صوری و پارلمانهای فرمایشی شکل می گرفت، با محکوم کردن آن، خنثی می کنند. بنابراین موضوعاتی که بیش از همه، اشعار آنها را تحت الشعاع قرار داد، عبارتند از: الف- اعتراض به بیگانگان ب- هشدار در برابر نیرنگ استعمارگران ج- محکوم کردن انتخابات و پارلمانهای فرمایشی و عقد پیمانها که در این مقاله جداگانه به آنها پرداخته شده است.

در این مقاله داستان "فارسی شکر است" نوشته محمدعلی جمالزاده از دید تکنیک های داستان نویسی بررسی شده است. بررسی عوامل داستانی درونمایه، طرح، زاویه دید و شخصیت پردازی و چگونگی برخورد جمالزاده به عنوان اولین داستان نویس معاصر به این عوامل و میزان موفقیت وی در نوشتن داستانی با معیارهای فنون داستان نویسی مدرن، هدف نهایی این مقاله را تشکیل می دهد.

در این مقاله سعی می شود که شعر بیدل و نیما - دو گوینده بزرگ از دو عصر ادبی- از جهت صور خیال شاعرانه مورد بررسی و مداقه قرار گیرد. چون برخی محققان را نظر بر آن است که صور خیال شاعران شعر نو برخاسته از تخیلات شاعران سبک هندی است و تحقیقات متعددی در این خصوص به عمل آورده اند. در این مقاله یازده محور برای بررسی صور خیال بیدل و نیما گزینش گردید و سعی شد میزان متناسبی از شعر دو شاعر انتخاب شود و با روشهای آماری درباره موضوع بروشنی بحث گردد.

بوستان سعدی یکی از ارزشمندترین کتاب های اخلاقی و آموزشی است. بگونه ای که آن را "جهان مطلوب سعدی" دانسته اند، اما جنبه اخلاقی و تعلیمی این کتاب، از ارزش های هنری و زیبایی های ادبی آن نکاسته است. سعدی با آگاهی درست از ظرفیت های زبان فارسی و با شناخت کامل از ویژگی واژه ها، به طبیعی ترین شیوه، تقلید ناپذیرترین شعر فارسی را آفریده است. او در بوستان خویش، افزون بر آنکه ارزش های اخلاقی و اجتماعی را، به شیرینی، باز نموده است، کلام خود را نیز با آرایه های شایسته، به شیوایی و فریبایی، آراسته و با ترفندهای مناسب ادبی، در سخن خود رستاخیز ادبی برپا کرده است.