جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مسائل مهم فرهنگی در جوامع اسلامی از دیرباز تاکنون، مسئله مفهوم‌شناسی عفاف جنسی است. شناسایی هر واژه، نقش مهمی در ترتب احکام آن دارد. مهمترین نهاد اجتماعی، خانواده است که رفتار اعضای خانواده با یکدیگر، پایه‌گذار عفاف جنسی است و تأثیر زیادی در جلوگیری از انحرافات جنسی دارد. اهدف نوشتار حاضر، واکاوی مفهومی عفاف جنسی خانواده در فقه و زمینه‌سازی برای تدوین باب مستقلی در فقه با عنوان فقه عفاف است. به همین دلیل نوشتار حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای گردآوری شده است. دستاوردهای پژوهش حاضر این است: عناوینی در فقه وجود دارد که در شناسایی مفهوم عفاف جنسی مؤثر است از جمله در آیات و روایات برخی مصادیق فردی و اجتماعی انحرافات جنسی بیان شده است و به‌وسیله‌ سیره‌ عقلا که معتقدند حفظ نظام حکومتی با حجاب و عفاف حاصل می‌شود. همچنین به‌وسیله‌ عوامل حکومتی چون بیانات رهبری و اهتمام ایشان به گسترش حجاب و عفاف بین مردم و جامعه و قوانینی که در این باب به‌وسیله‌ کارگزاران دولتی برای تمام ارگان‌های حکومتی وضع‌شده جزء مهمترین این عناوین هستند. مهمترین راهکارهای فقهی مؤثر بر شناخت مفهوم عفاف جنسی در خانواده مواردی است از جمله: مصلحت‌سنجی زوج برمبنای اصل ولایت و قوامیت نسبت به زوجه و زن نیز براساس اصل نصح و خیرخواهی و امر به معروف و نهی از منکر می‌تواند همسر خود را از گرفتاری در منجلاب انحرافات جنسی نجات دهد. درباره رفتار والدین با فرزندان بااستفاده از ولایت پدر بر فرزندان، توصیه‌های دینی در مسائل هم‌خوابگی و مسئله استیذان فرزندان، کاشف از اهتمام به زندگی عفیفانه و شناخت مفهوم عفاف در خانواده است. همچنین در مورد رفتار فرزندان به‌ویژه خواهر و برادر با یکدیگر، راهکارهای اسلام در پوشش مناسب و نگاه به یکدیگر از مصادیق بارز عفاف جنسی در خانواده است.

با توجه به گسترش بحران معنویت، ضروری است تا راهکارهای برون­رفت از آن براساس مبانی اسلامی تبیین شود. از جمله این راهکارها به­کارگیری صنایع مختلف چون صنعت توریسم است. بنابراین، نوشتار حاضر با هدف تبیین نقش صنعت توریسم در رشد و احیای معنویت در جامعه ­جهانی با روش تحلیلی – توصیفی گردآوری شده است. نگارندگان پس از جمع­آوری اطلاعات به­صورت کتابخانه­ای دست­یافتند که دستاوردهای معنوی صنعت توریسم عبارت است از: احیای معنویت به­وسیله اعتلای سطح علمی افراد جامعه­ به­صورت مستقیم (گردشگری علمی) و غیر مستقیم (احیای اقتصاد اسلامی)، اعتلای اخلاق اسلامی در سایه تعامل نیکو براساس آموزه­های معنوی اسلام بین گردشگر و جامعه معنوی، اعتلای اقتصاد اسلامی به­وسیله­ حل مشکلات اقتصادی برای نوع بشر و ایجاد فراغت بال برای تحصیل امور معنوی، اعتلای سطح عدالت و امنیت به­وسیله­ ژئوپلیتیک گردشگری و ایجاد فضای رقابت میان کشورها در راستای سرمایه­گذاری در توسعه پایدار گردشگری و ایجاد فضای مناسب برای ترویج معنویت اسلامی و اعتلای فرهنگ و تمدن اسلامی با ارائه­ صحیح آموزه­های فرهنگ­ساز و تمدن­ساز معنوی به گردشگران.

در دین اسلام به تربیت دینی و به ویژه تربیت عبادی کودکان تأکید بسیاری شده است تا زمینه دست­یابی کودکان به مراحل عالی کمال انسانی فراهم شود. پژوهش حاضر روش الگویی و تأثیر آن در تربیت عبادی کودکان را بررسی می­کند. این پژوهش به روش توصیفی–تحلیلی نوشته شده است. والدین و مربیان الگویی مناسب برای آشنایی کودکان در انجام اعمال عبادی معرفی شده­اند. در این تحقیق مواردی از مراحل تمرین و آماده­کردن کودکان شامل زمینه­سازی برنامه­های عبادی و انجام آنها در مقابل چشم کودکان و آموزش مسائل عبادی به آنها بیان شده است. در انتها نیز روش­های تربیت عبادی کودکان شامل روش رفق و مدارا، عدم تحمیل عبادات، تداوم و استمراربخشی و روش تشویق و تنبیه بیان شده است.

بعداز رحلت پیامبر اکرمn بزرگترین اختلاف در میان امت اسلامی بر سر مسئله جانشینی و خلافت ایشان پدید آمد. در این میان گروهی از مسلمانان قائل به خلافت حضرت علیj بودند و معتقد بودند که خلافت ایشان دارای مشروعیت الهی بوده و رسول خدا در مواقع مختلفی ایشان را از جانب الهی به عنوان امام بعد از خود منصوب نموده است. عده ای دیگر نیز وجود هرگونه نصی را در این باره انکار کرده و بلافاصله بعد از رحلت پیامبر اکرمn با تشکیل شورای سقیفه به انتخاب خلیفه پرداخته و معتقد بودند که این امر بر عهده‌ی مردم واگذار شده و خداوند نقشی در این‌باره ندارد و مشروعیت را مردمی تلقی کردند. این گروه نظرات گوناگونی در این زمینه مطرح نموده از جمله استیلاء، استخلاف و اجماع اهل حل و عقد و دلایلی را نیز ارائه دادند. در این مقاله سعی نمودیم تا با بیان نظرات اهل سنت در این زمینه به بررسی و نقد آنان نیز بپردازیم.

دراین نوشتار ،به منظور دستیابی به نقاط اشتراک و افتراق و بررسی ابزارهای متفاوت استنباط این دو فقیه به مطالعه تطبیقی دیدگاه شان در موضوع عام وخاص پرداخته شده است .با بررسی های به عمل آمده عمده ترین وجوه اشتراک، در تعریف از عام ، عدم جواز عمل به عام قبل از فحص از مخصص ، شمولیت الفاظ عام به وضع ، حجیت عام مخصص است ودر تخصیص کتاب به سنَّت ، خضری بک بر خلاف دیدگاه امامیه ، خبر واحد را مخصص قران ندانسته و قائل به تخصیص کتاب به قیاس منصوص العله است در حالی که قیاس جایگاهی در تفکر اصولی مظفر ندارد. در موردبازگشت ضمیر به بعض افراد عام وی بر خلاف شیخ مظفر ومشهور علمای شیعه قائل به عود ضمیر به بعض است .همچنین برخی عناوین دوکتاب ، همچون عمومیت خطابات رسول، عموم مقتضی یا تعقیب الجمل بالاستثناء و عموم مفهوم در کتاب خضری بک به خاطر ادبیات گفتاری ، تفاوت های به ظاهر با کتاب اصولی مظفر دارد لکن از نظر مفهومی یکسان به نظر می رسند.

دعا در متون دینی به عنوان یکی از راه­های ارتباط با خدا مورد تأکید قرار گرفته و در برخی آیات قرآن، به عنوان نوعی عبادت از آن یاد شده است. از طرفی انسان­ها در هنگامۀ شدت گرفتن امواج بلا و قطع امید از اسباب عادی، فطرتاً و ناخودآگاه به استمداد از خدا متمایل گردیده و متضرّعانه او را می­خوانند. در این میان، یکی از پیشامد­هایی که به­صورت ناگهانی و فزاینده، جهان پیرامون ما را مورد تهدید قرار داده و با به خطر انداختن سلامتی افراد، آرامش و امنیت روانی آنان را سلب نموده، بحران کرونا است. مقاله حاضر با روش تحلیلی- استنباطی بر آن است تا با بررسی متون دینی در موضوع دعا، ضمن تبیین آثار مختلف آن بر فرد و جامعه، از ظرفیت­های دعا در دفع و رفع عوارض ناشی از بحران کرونا پرده برداشته و آن را به­عنوان یکی از اقدامات اساسی در مدیریت این بحران پیشنهاد دهد. ایجاد سلامت جسمانی، آرامش روانی، افزایش روحیۀ امید، توجه انسان به ناتوانی و عجز خویش و زودن غبار تیرگی از روحیه توحیدی انسان­ها از مهم­ترین نتایج این بررسی شناخته شده است.

مفسّران در علم تفسیربرای کشف مراد خداوند متعال از آیات قرآن نیازمند قواعد خاصّ تفسیری می­باشند. به هر میزان مفسر از قواعد بهره ببرد تفسیر او از خطا در کشف مراد خداوند مصون­ خواهد بود. آیه تطهیر از جمله آیات مهم و اختلافی میان شیعه و اهل سنّت است که یکی از محورهای اختلاف را می­توان در بهره مندی از قواعد تفسیر در میان مفسّران جست­و­جو کرد. در این نوشتار قواعد تفسیر در تفسیر آیه تطهیر در کتاب اهل البیت آیت الله فاضل لنکرانی(ره) تبیین می شود و با استفاده از منابع کتابخانه ای و با شیوه تحلیلی ـ توصیفی در صدد تطبیق قواعد در تفسیر آیه می باشد. مهم ترین قواعد به کار رفته عبارتند از: توجه به قرائن متّصل لفظی و غیر لفظی ، توجه به قرائن منفصل، لزوم کاربرد علم و علمی،توجه به قواعد ادبیات عرب، توجه به مفاهیم کلمات در زمان نزول، قاعده تمایز و معنای حقیقی لفظ از غیر آن.

تمایل انسان به زینت کردن و آشکار کردن آن امری است فطری و در فرهنگ اسلامی نیز بر آن سفارش شده است. اما از آن جا که این امر در شمار افعال مکلفان قرار دادر در مورد هر یک از زن و مرد حکم آن متفاوت است. آنچه در این تحقیق مود کنکاش قرار گرفته است اظهار زینت زن در محدوده آن با توجه به آیه 30 سوره نور است. بنابراین، این سؤال که دیدگاه آیه 30 سوره نور در مورد اظهار زینت زن چیست، مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق در این مقاله توصیفی – تحلیلی است که با بررسی های به عمل آمده این نتیجه حاصل شد که ممنوعیت اظهار زینت برای زنان (در مقابل نامحرمان) در تعاملات اجتماعی موجب امنیت روانی خانواده و اجتماع و همچنین مصونیت زن از آزار و اذیت بیمار دلان می شود.

بازی از اولین ابزارهای تربیتی است که کودکان با آن آشنا می‌شوند. رعایت برخی ضوابط در بازی از جانب مربیان تربیتی می‌تواند این ابزار تربیتی را به یکی از رویکردهای مهم برای ایجاد و تقویت تربیت دینی تبدیل کند. برخی از این ضوابط در متون دینی و سیره اهل بیت (ع) آمده است. سؤال اصلی در پژوهش حاضر این است که نقش بازی در تربیت دینی کودک چیست؟ این تحقیق به روش توصیفی-تحلیلی و به صورت کتابخانه‌ای گردآوری شده است که در آن با مراجعه به کتاب‌ها، مقالات و فیش‌برداری و سپس با رجوع به روایات و سیره عملی پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) جایگاه و ضوابط بازی در تربیت دینی کودکان بررسی می­شود. از یافته­های تحقیق حاضر این است که بازی نقش مهمی در دست­یابی به تربیت دینی ماندگار دارد. برای رسیدن به این مطلوب، بازی با کودک باید به گونه­ای باشد که همراه با شادی، نشاط و شادابی باشد. بازی باید همراه با آموزندگی، کسب مهارت­های زندگی، ایجاد محبت نسبت به دیگران، آمادگی جسمانی برای مقابله با دشمن، تقویت بعد خداشناسی و ... باشد. اگر والدین و مربیان ویژگی­ها و شرایط بازی با کودک را رعایت کنند از طرفی موجب علاقه­مندی کودک به دین­داری در دوران کودکی و بزرگ­سالی شده و از سوی دیگر رسیدن به مطلوب که همان تربیت دینی عمیق و ماندگار است برای آنها فراهم می­شود.

چالش تصرف شیطان در پیامبران از شبهاتی است که برخی آن را به آیه 52 سوره حج در داستان غرانیق نسبت داده‌اند. این آیه از خواست شیطان برای القا در تمنی پیامبران و نسخ آن توسط خداوند خبر می‌دهد. پژوهش حاضر در حوزه مطالعات تفسیر قرآن برگرفته از نظرات تفسیری آیت­الله جوادی آملی درباره آیات 52 - 54 سوره حج با تأکید بر عبارت «اذا تمنی القی الشیطان فی امنیته» در آیه 52 است و می­فرماید باتوجه به تجرد عقلی پیامبران و تجرد وهمی شیطان امکان ندارد شیطان در تمنی پیامبران تصرف کند.