جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مطالعات ارزیابی پیامدهای اجتماعی به دلیل تعریف عام پیامدهای اجتماعی، خصلتی بین رشته ای دارند. با توجه به تفاوت سنت های پژوهشی در رشته های مختلف و حتی در درون یک رشته علمی در طراحی و اجرای پژوهش های علمی، همواره این مساله پیش روی عمل ورزان و محققان اتا وجود دارد که یافته های حاصل از بررسی پیامدهای اجتماعی مختلف چگونه باید مورد تحلیل قرار گیرند؟ آیا باید آنها را به طور جداگانه و بدون توجه به روابط بین پیامدهای مختلف مورد تحلیل قرار داد و یا اینکه باید پیامدهای شناسایی شده در رابطه ای نظام مند با یکدیگر و شرایط بروز این پیامدها، مورد تحلیل و شناسایی قرار گیرند؟ اگر بنا بر استفاده از این نگرش سیستمی به شکل گیری، بروز و در نهایت مدیریت پیامدها باشد، چنین رویکردی باید بر چه پارادایمی در طراحی و اجرای پژوهش علمی و اجتماعی مبتنی باشد. مقاله حاضر تلاش می کند تا ضمن دفاع از نگرش سیستمی به تحلیل پیامدهای اجتماعی، نشان دهد پارادایم روش شناختی رئالیسم انتقادی به واسطه تاکید بر سطوح مختلف واقعیت و رابطه ارگانیک بین این سطوح در تولید نتایج علی، بحث از مکانیسم های علی و همچنین خصلت انتقادی آن، می تواند به مثابه بنیان روش شناختی مطلوبی برای تحلیل شیوه پدیدار شدن پیامدهای مختلف و رابطه بین انواع و سطوح مختلف این پیامدها در مطالعات ارزیابی پیامد اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد.

مقاله به بررسی رابطه میان ابعاد کیفیت زندگی دانشجویان با کارآمدی نظام سیاسی و تحلیل عوامل موثر بر آن می پردازد. جامعه آماری تحقیق کلیه دانشجویان سه دانشگاه دولتی استان مازندران است که تعداد 445 نفر از آنان به روش نمونه گیری طبقه بندی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته ها نشان می دهد، که گستردگی دو مفهوم کیفیت زندگی و کارآمدی نظام سیاسی مانع از تایید یا رد یک فرض یا بحث قابل اجماع و واحد می شود، به همین دلیل نمی توان از رابطه ساده و یک سویه میان کیفیت زندگی و کارآمدی نظام سیاسی سخن گفت، بلکه برای رسیدن به یک رابطه واقعی و دقیق باید کلیه شاخص ها و ابعاد حداکثری موضوعات را مبنا قرار داد. ضریب همبستگی کیفیت زندگی با نگرش کارآمد به نظام سیاسی مثبت است؛ این نتیجه فرضیه تحقیق را تایید می کند. اما در بررسی رابطه ابعاد جزیی دو متغیر چنین رابطه ای دیده نمی شود. به طور خاص رابطه کیفیت مادی و فیزیکی زندگی در دو وضعیت خیلی عالی و خیلی ضعیف آن، با نگرش کارآمد دانشجویان به نظام سیاسی رابطه منفی را نشان می دهد.

امروزه مقوله کیفیت زندگی به شکل وسیعی با مفهوم رفاه، روابط اجتماعی، اعتماد و مشارکت اجتماعی ارتباط پیدا کرده است که می تواند بسترساز تقویت سرمایه اجتماعی شود. برای بررسی این رابطه به تحلیل ثانویه داده های موجود درباره زندگی مطلوب در شهر تهران پرداخته شده که از سوی جهاد دانشگاهی ( مرکز افکار سنجی دانشجویان ایران-ایسپا ) و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمان ایران با حجم نمونه 20670 نفر در مناطق مختلف شهر تهران به روش پیمایش انجام شده است. در تحقیق حاضر 59 درصد پاسخ گویان دارای کیفیت زندگی متوسط بودند که بیش ترین امتیاز را درباره سرمایه اجتماعی و ابعاد آن یعنی اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی به خود اختصاص داده اند و میزان این سه متغیر در انواع کیفیت زندگی متفاوت و معنادار است. نتیجه تحقیق پس از تجزیه و تحلیل یافته ها از راه محاسبه ضرایب تحلیل مسیر حاکی از این است که از مجموعه عوامل موثر بر سرمایه اجتماعی، کیفیت زندگی متوسط با ضریب همبستگی 58%. بیش ترین تاثیر را داشته است. در نتیجه کیفیت زندگی متوسط موجب افزایش همبستگی و شعاع ارتباطی افراد می شود و به دنبال خود برای آنها اعتماد را به همراه می آورد و سرانجام تمامی این عوامل موجب افزایش سرمایه اجتماعی می شوند.

در فرهنگ ایرانی، فعالیت اقتصادی زنان ضروری دانسته نمی شود، زیرا مرد نان آور خانواده به شمار می آید. از طرف دیگر توانایی های زنان به فعالیت های خانگی محدود نمی شود و این قابلیت را دارند که در عرصه اجتماع نیز به فعالیت بپردازند و اشتغال برای آنان صرف نظر از استقلال مالی، دارای اهمیت اجتماعی و روانشناختی است. به علاوه دست یابی به توسعه پایدارمستلزم مشارکت همه آحاد مردم است. از این رو در پژوهش حاضر بر آن شدیم که با بهره گیری از تجربه و تخصص مدیران اجرایی سازمان ها، موانع و مشکلات اشتغال زنان را شناسایی و راه کارها و شرایط مناسب برای اشتغال بهینه زن ایرانی معرفی کنیم. این مدیران به گونه هدف مند از میان مدیران شاغل در سازمان های شهر تهران انتخاب شدند. روش تحقیق ترکیبی (کمی و کیفی) بوده و داده ها با پرسش نامه و مصاحبه گردآوری شده است. بر اساس یافته ها همه مدیران به اهمیت اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی اشتغال زنان باور داشتند. اما زنان بر ضرورت اقتصادی و مردان بر ضرورت اجتماعی اشتغال زن تاکید بیش تری داشتند. هم چنین نظر غالب مدیران اعم از زن و مرد این بود که اشتغال زنان هم خود آنان و هم جامعه را منتفع می سازد، از این رو شایسته است موانع ساختاری و فرهنگی اشتغال آنان رفع و شرایط مناسب برای اشتغال بهینه آنان فراهم شود.

شناخت هویت اجتماعی هر جامعه ای برای تصمیمات بهینه و در نهایت سلامت آن جامعه نقش مهمی دارد و این یکی از عواملی بود که ما را به نگارش این تحقیق برانگیخت. روش پژوهش پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسش نامه است. جمعیت آماری، شهروندان گیلک 18 سال به بالاتر رشت به تعداد 443666 نفر است و حجم نمونه 383 نفر برآورد شده است. برای قابل فهم بودن گویه ها از اعتبار صوری و برای سنجش پایایی از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان می دهد که میزان گرایش پاسخ گویان به هویت محلی، ملی و جهانی در سطح متوسط و بالایی است. هم چنین شهروندان به ترتیب اولویت به هویت محلی، هویت ملی و هویت جهانی گرایش دارند.نتایج دیگر حاکی از این است که هویت جمعی با احساس تبعیض، مشروعیت نظام سیاسی و تعامل اجتماعی رابطه معنادار و مستقیم دارد. مقدار ضریب تعیین تعدیل شده نشان می دهد که 14.6 درصد از تغییرات هویت جمعی توسط متغیرهای مستقل تبیین می شود. متغیر تعامل اجتماعی با ضریب رگرسیون 0.388 و متغیر مشروعیت نظام سیاسی با ضریب رگرسیون 0.148 بر متغیر هویت جمعی تاثیر داشته اند.

وندالیسم یا تخریب عمومی، یکی از پیچیده ترین نمونه های رفتار انسانی است که نتیجه عوامل و شرایط مختلف فردی، اجتماعی و خانوادگی است. هدف از این پژوهش، شناسایی و تعیین برخی عوامل موثر بر بروز رفتارهای وندالیستی در میان دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه منطقه کوت عبداله شهر اهواز است. در این زمینه با توجه به نظریات مطرح شده، رابطه جنسیت، پایگاه اجتماعی اقتصادی، موفقیت تحصیلی، متغیرهای درون فردی (شامل احساس محرومیت نسبی، تبعیض، عزت نفس، خویشتن داری)، و پیوند اجتماعی(خانه، مدرسه، دوستان) با بروز رفتارهای وندالیستی بررسی گردید. روش تحقیق پیمایشی بوده و جهت انتخاب افراد نمونه از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای استفاده شد و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 385 دانش آموز انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسش نامه بوده و با استفـاده از آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون t و رگرسیون چند متغیره به بررسی فرضیات پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد به جز جنسیت، میان تمام متغیرهای ذکر شده با وندالیسم رابطه وجود دارد. مقدار R یا هم بستگی میان مقادیری که به وسیله معادله پیش میانی می شوند معادل 0.711 است که در سطح 0.01 معنادار است. باتوجه به این که مدل پژوهش، توان استه است با استفاده از متغیرهای مستقل تعریف شده 50 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین کند، می توان گفت از قدرت پیش میانی خوبی برخوردار بوده است.

هدف اصلی تحقیق حاضر ارتباط سرمایه فرهنگی با اعتماد به نهادها و سازمان ها بوده است. روش این تحقیق کمی و از تکنیک پیمایش استفاده شده است. حجم نمونه در این پژوهش شامل 384 نفر از جوانان14-29 سال شهر شیراز است که با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. ابزار جمع-آوری اطلاعات پرسش نامه و تجزیه و تحلیل اطلاعات با نرم افزار SPSS انجام شده است. هم چنین برای ارزیابی اعتبار و پایایی پرسش نامه از اعتبار صوری و ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است.در بخش آمار استنباطی این تحقیق، از رگرسیون چندمتغیره، استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد دو متغیر میزان تماشای ماهواره و میزان تماشای تلویزیون در تمامی مدل ها وارد معادله شده اند، ولی با این تفاوت که تماشای ماهواره رابطه منفی و تماشای تلویزیون با متغیر وابسته رابطه مثبت داشته اند. هم چنین بعد تاریخی- مذهبی و بعد علمی در بیش تر مدل ها وارد معادله شده اند که هر دو نوع بعد رابطه مثبت با متغیرهای وابسته را نشان می دهند. تحصیلات فرد نیز جزء متغیرهایی است که در بیش تر مدل ها وارد شده است اما دارای رابطه منفی با متغیر وابسته بوده است.

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه کاربری رسانه ها به ویژه اینترنت با رفتار سیاسی (سنتی و غیرسنتی) دانشجویان است. علاوه بر تاثیر رسانه ها که از طریق میزان دسترسی، منابع مورد استفاده برای جستجوی اخبار و... مورد سنجش قرار گرفت، تاثیر عوامل محیطی و شناختی و اثربخشی سیاسی نیز کنترل شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دانشگاه تهران در چهار گروه علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و هنر تشکیل می دهند. 295 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد.بر اساس یافته های پژوهش، میزان استفاده از اینترنت برای پیگیری اخبار سیاسی بسیار بیش از سایر رسانه هاست و حدود 90 درصد از پاسخ دهندگان با هدف جستجوی اخبار سیاسی اینترنت استفاده می کنند. دانشجویان در میان رفتارهای سیاسی غیرسنتی (جدید) شرکت در تظاهرات و در میان رفتارهای سیاسی سنتی شرکت در انتخابات را بیش از سایر انواع فعالیت ها انجام می دهند. نتایج الگوی معادلات ساختاری (لیزرل) نشان داد که تاثیر متغیر مواجهه با اخبار رسانه بر رفتار سیاسی از طریق متغیر بینابین اثربخشی سیاسی است.

این مقاله به مطالعه علل اقتصادی و اجتماعی تکدی گری در شهر مشهد پرداخته است. نویسندگان از رویکردهای جامعه شناختی و سیاست اجتماعی برای روشن شدن ابعاد مفهومی و نظری آن سود جسته اند و از روش کیفی و فنونی چون مصاحبه های عمیق و نیمه سازمان یافته و مشاهده وضعیت ظاهری و شیوه ها و شگردهای تکدی گری آن ها برای شناخت، تحلیل و جمع آوری اطلاعات استفاده کرده اند. پدیده تکدی گری با دو دسته عوامل مشتمل بر مستعد کننده های محیطی و عوامل مستقیم اثر گذار مرتبط است که از طریق برانگیختن احساسات نوع دوستانه ترحم آمیز عمل می کند. یافته های پژوهش نشان داد که عوامل مهمی چون ماهیت شهر مشهد از نظر مذهبی بودن و مهاجر پذیری و ویژگی های متکدیان مانند وضعیت جسمانی نامناسب، سطح تحصیلات پایین، نابه سامانی خانوادگی، فقدان قابلیت های پایه ای و فقر و بی کاری آنان از عوامل تعیین کننده ای بودند که یک دیگر را تقویت می کردند و به بروز شرایط درماندگی و پذیرش نقش تکدی گری انجامیدند. هم چنین مطالعه نشان داد که پذیرش نقش تکدیگری از طریق فرایند اجتماعی- روانی تحقیرکننده عزت نفس عادی شده و استمرار پیدا کرده است. بنایراین، برخلاف نظریاتی که متکدیان را به بی همتی و رذیلت اخلاقی متهم می کند؛ براساس دستاوردهای این مقاله این ها علل موخر و ثانویه اند و فقر و درماندگی و متغیرهای مرتبط نقش اساسی تر را در این فرایند ایفا می کنند.

در این پژوهش کوشیده شد تصویری از ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی مجازی فیس نما، کلوب، فیس بوک و گوگل+ ارائه شود. ضمن آن که پرسش اصلی در این پژوهش این است که چه متغیر یا متغیرهایی در ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی ایرانی و غیرایرانی با یک دیگر تفاوت دارند. در پژوهش حاضر از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. تحلیل محتوا یک شیوه تحقیقی است که برای تشریح عینی، منظم و کمی محتوای آشکار پیام های ارتباطی به کار می رود. در مجموع، این پژوهش نشان داد بیش تر از تصاویر واقعی، عکس های شخصی، جذابیت زیاد، طراحی قالب شبکه، شیوه نمایش ثابت، قالب تولید محتوای متن و تصویر، رنگ های گرم و سرد، و جاذبه احساسی برای رنگ، کامنت زیاد با بیش از 10 کامنت، عدم نشانه نمادین و لایه بندی مطالب گوناگون در ساختار و طراحی شبکه های اجتماعی مورد استفاده قرار گرفته است. در ضمن مشخص شد میان نوع عکس واقعی، رنگ، قالب تولید محتوا، تعداد کامنت و لایه بندی مطالب با شبکه های اجتماعی ایرانی و غیرایرانی رابطه معنی دار وجود دارد.