چکیده :
نیهیلیسم یا پوچ‌گرایی فلسفی، به‌معنی باور به عدم، ترجیح‌دادن نیستی به هستی، و درکل نفیِ بنیادین جنبه‌ای از شناخت‌ها یا ارزش‌های انسانی است؛ اما چگونه می‌شود در فلسفه دربارۀ چیزی بحث کرد که ادعا می‌شود نیست؟ برای پاسخ به این سؤال باید به سؤالات جزئی‌تری پاسخ داد؛ اعم از اینکه چگونه می‌توان پوچ‌گرایی را تعریف کرد و ارائۀ تعریف تا چه حد به شناختن پوچ‌گرایی کمک می‌کند؟ پوچ‌گرایی را به چه روش‌هایی می‌توان تقسیم‌بندی کرد؟ همچنین، باتوجه‌به تعاریف و انواع پوچ‌گرایی، معادل‌های فارسی پوچ‌گرایی چه نقاط ضعف و قوتی دارند؟ پوچ‌گرایی را می‌توان براساس تاریخ به قبل و بعد از نیچه، براساس رویکرد به فعال و منفعل، براساس وسعت به فردی و اجتماعی، و براساس زمینۀ بحث به شناختی و ارزشی تقسیم کرد.
در همۀ این تقسیمات، پوچ‌گرایی نفی‌کننده است؛ پس تعریف‌هایش هم توصیفاتی هستند دربارۀ «چگونه نه‌گفتن» یا «به چه چیزی نه‌گفتن».
همۀ نظریه‌هایی که تفکرات پیشین خود را از ریشه نفی کرده‌‌اند، به‌طور نسبی پوچ‌گرایانه هستند و درعین‌حال «ممکن است» نسبت به اندیشه‌های متأخر خود، ایجابی تلقی شوند.
پس به‌طورکلی درمقابل متافیزیک، پوچ‌گرایی قرار گرفته است و به‌طور نسبی درمقابل هر فلسفه‌ای، پوچ‌گراییِ آن فلسفه؛ اما پوچ‌گرایی فقط یک طرز فکر مستقل نیست؛ بلکه روشی برای آزمودن متافیزیک و هر فلسفۀ دیگر است.
پوچ‌گرایی بدیهی‌بودن خود فلسفه را هم به پرسش می‌کشد؛ اینکه برای کلی‌ترین سؤالات ذهن ما باید پاسخی وجود داشته باشد؛ یعنی پرسش را به پرسش می‌کشد.
سؤالات ما لزوماً پاسخ‌دادنی نیستند؛ اصلاً لزوماً سؤالات معناداری نیستند.
alvarez, m.
(1994), “radical interpretation and semantic nihilism: reply to glock”, the philosophical quarterly, 44(176), 354-360.
blocker, g.
(1974), the meaning of meaninglessness, dordrecht: springer netherlands.
braun, d.
& sider, t.
(2007), “vague, so untrue”, nous 41(2), 133-156.
camus, a.
(1991), the myth of sisyphus and other essays, translated by justin o'brien, new york: vintage books.
carr, k.
(1992), the banalization of nihilism: twentieth-century responses to meaninglessness, albany: state university of new york press.
crosby, d.
(1998), “nihilism”, in the routledge encyclopedia of philosophy, taylor and francis, retrieved 19 oct.
2019, from https://www.rep.routledge.com/articles/thematic/nihilism/v-1.
doi:10.4324/9780415249126-n037-1
cunningham, c.
(2002), genealogy of nihilism: philosophies of nothing and the difference of theology, london new york: routledge.
dahlstrom, d.
(2010), “negation and being”, review of metaphysics, 64(2), 247-271.
diken, b.
(2009), “nihilism”, milton park, abingdon, oxon new york, ny: routledge.
gillespie, m.
(1996), nihilism before nietzsche, chicago: university of chicago press.
goudsblom, j.
(1980), nihilism and culture, oxford: blackwell.
hegel, g.
w.
f.
(2010), the science of logic, translated by george di giovanni, cambridge: cambridge university press.
jackson, t.
(1995), “nihilism, relativism, and literary theory”, substance, 24(3), 29-48.
katz, d.
(2000), “epidemic of enough: beckettian sufficiencies”, in nihilism now!: monsters of energy (ansell pearson, k.
& morgan, d.), ny: st.
martin's press.
kline, p.
(2017), passion for nothing: kierkegaard’s apophatic theology.
(doctoral dissertation, vanderbilt university, nashville, us).
krellenstein, marc.
(2017), “moral nihilism and its implications”, journal of mind and behavior, 38(1), 75-90.
lebovic, n.
(2015), “the history of nihilism and the limits of political critique”, rethinking history, 19(1), 1-17.
doi: 10.1080/13642529.2014.913942
lewis, c.
(2017), after the death of god: from political nihilism to post-foundational democracy, (doctoral dissertation, york university, toronto ontario, canada).
metz, t.
(2013), “the meaning of life”, in stanford encyclopedia of philosophy (summer 2013 edition), edward n.
zalta (ed.).
retrieved 19 oct.
2019, from https://plato.stanford.edu/archives/sum2013/ entries/life-meaning/.
morioka, masahiro (ed.), (2015), reconsidering meaning in life: a philosophical dialogue with thaddeus metz, tokyo: journal of philosophy of life, waseda university.
nietzsche, f.
(1873), “on truth and lies in a nonmoral sense” from the nachlass, tr.
walter kaufmann, ebook retrieved from http://www.geocities.com/ thenietzschechannel/tls.htm.
pratt, a.
(2019), “nihilism”, in internet encyclopedia of philosophy, retrieved from https://www.iep.utm.edu/nihilism/.
reicher, m.
(2019), “nonexistent objects”, in the stanford encyclopedia of philosophy (winter 2019 edition), edward n.
zalta (ed.), retrieved from https://plato.stanford.edu/ archives/win2019/ entries /nonexistent-objects/.
slocombe, w.
(2003), postmodern nihilism: theory and literature, (doctoral dissertation, university of wales, cardiff, wales, uk).
retrieved from https://philpapers.org/archive/dwotmo.
sontage, s.
(2002), “the aesthetics of silence”, in styles of radical will, new york: picador usa, (first published in 1967).
tongeren, p.
(2018), friedrich nietzsche and european nihilism, newcastle upon tyne: cambridge scholars publishing.
toribio vazquez, j.
l.
(2020), nietzsche’s shadow: on the origin and development of the term nihilism, philosophy & social criticism, https://doi.org/10.1177/0191453720975454
veit, w.
(2019), “existential nihilism: the only really serious philosophical problem”, journal of camus studies 2018, carnegie mellon university, 211-232.