چکیده :
امیرحسینی هروی از عارفان گمنام قرن هفتم و هشتم هجری است.
او با پرسش‌های هجده‌گانة خود، شیخ محمود شبستری را به سرایش گلشن راز برانگیخت.
از امیرحسینی هروی آثار مهمی بر جای مانده است.
بررسی افکار او در مطالعات تاریخی و تطبیقی تصوف اهمیت خاصی دارد.
در این مقاله، سه نوع تأثیرپذیری محتوایی آثار هروی از میراث عرفانی کهن بررسی می‌شود.
نخست، تأثیرپذیری از عارف هم‌عصرش مولانا در مباحثی مثل تشابه آغازین کنزالرموز و مثنوی، اهمیت غفلت، عاشقان ساکن بی‌قرار، عشق این‌سری و آن‌سری و نقد قافیه‌اندیشی.
دوم، تأثیرپذیری از اندیشه‌های عرفانی کهن و موضوعات پربسامدی مثل جاودانگی معشوق، ترک خودی و انانیت، نکوهش تقلید، مرگ پیش از مرگ و دوگانة عشق و ملامت.
سوم، تأثیرپذیری از عارفانی با دیدگاه‌های خاص مثل ابوسعید، عین‌القضات و نجم رازی در مضامین ویژه‌ای همانند تصوف آسیا، نکوهش رسم و عادت و داستان خلقت آدم.
این تأثیرپذیری‌های سه‌گانه، تا حد بسیاری بر غنای فکری و فرهنگی آثار هروی افزوده و عرفان و گزاره‌های عرفانی او را به اندیشه‌های اصیل عرفانی سده‌های نخستین نزدیک کرده است.
از سوی دیگر هروی در حد یک مقلد صرف نیست و با طرح مضامینی مثل عقل و عشق، نفس توسن و کثرت‌گرایی دینی، صاحب فکر و نوآوری است.
در قسمت پایانی مقاله به این موضوع پرداخته می‌شود.
amirhossein heravi is one of the distinguished, yet lesser-known, theosophists in the 8th and 9th centuries.
posing his 18 questions, he encouraged sheikh mahmoud shabestari to compose golshan e raz.
in addition, he has authored several seminal works reflecting his thoughts and beliefs, and examining them is of utmost importance in historical and comparative studies of mysticism.
the present study aims to explore how heravi’s works were thematically influenced by ancient theosophical heritage; first, by movlana, his contemporary, in similarities between the beginning of kanz-o-romuz and masnavi, the importance of earthly life negligence, calm but exited lovers, earthly and unearthly love, inattention to rhyme; second, by frequent issues such as beloved’s immortality, rejection of self, reproval of imitation, death before death, binary of love and remonstration; and finally, by theosophists with special attitudes like abū-sa'īd abul-khayr, ayn al-quzat hamadani, and najm al-din razi, in mill theosophy, reproval of traditions and habits, and the story of adam creation.
these influences have significantly improved the cultural and intellectual richness of his works, making his theosophy and theosophical statements closer to the original theosophical thoughts of the first centuries.
however, he has not merely been an imitator.
instead, heravi has proposed several key, original themes such as reason and love, the disobedient self, and religious pluralism, all of which are discussed in the final section of this article.