امام حسين(ع) و عزرائیل | کتابخانه مجازی الفبا

در يکي از شعرهاي مداحي که يکي از مداحان معروف مي خواند شنيدم که مي گفت عزرائيل براي قبضه روح امام حسين(ع) ناتوان بود و اين کار را خود خدا انجام داد، آيا اين حرف درست است یا خير؟

در پاسخ به این پرسش چند نکته را باید مورد توجه قرار داد :
1- خداوند امور عالم را توسط اسباب و مسببات اداره می نماید واین از سنت های الهی حاکم بر نظام هستی است . فرشتگان الهی ماموران موکل خداوند در عرصه وجود می باشند و اراده و مشیت حق تعالی توسط آنها اجرا و پیاده می گردد . البته اسباب و عوامل دست اندر کار اداره عالم قدرتی در برابرقدرت الهی و در عرض آن نمی باشند بلکه اراده و قدرت و اعمال آنها در طول اراده و قدرت الهی و نشات گرفته از آن و با اذن و خواست او می باشد .
2- خداوند متعال در قرآن شریف قبض روح ( توفی ) را گاهی به خود نسبت می دهد :
اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى‏ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى‏ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (زمر – 42) : خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى‏كند، و ارواحى را كه نمرده‏اند نيز به هنگام خواب مى‏گيرد، سپس ارواح كسانى را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگهميدارد، و ارواح ديگرى را (كه بايد زنده بمانند) باز مى‏گرداند تا سرآمد معينى، در اين امر نشانه‏هاى روشنى است براى كسانى كه تفكر مى‏كنند.
و گاهی قبض روح را به فرشتگانش نسبت می دهد : فَكَيْفَ إِذا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ (محمد/27 ) :
حال آنها چگونه خواهد بود هنگامى كه فرشتگان (مرگ) بر صورت و پشت آنها مى‏زنند (و قبض روحشان مى‏كنند) و نیز : وَ لَوْ تَرى‏ إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَ أَدْبارَهُمْ وَ ذُوقُوا عَذابَ الْحَرِيقِ (50/ انفال) ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلاَّمٍ لِلْعَبِيدِ (انفال – 51) : اگر ببينى آنگاه كه فرشتگان جان كافران را مى‏ستانند بر چهره و پشت آنان مى‏زنند و [گويند] عذاب سوزان را بچشيد (50) اين [كيفر] دستاوردهاى پيشين شماست و [گر نه] خدا بر بندگان [خود] ستمكار نيست(51).
میان این دو نوع قبض روح دو گانگی وتضاد و تناقی وجود ندارد زیرا قبض روح فرشتگان به امر و اراده خداوند و در طول آن است .
3 - در مورد برخی افراد در رویات آمده است که خداوند خود بی واسطه آنها را قبض روح می کند و این بیانگرجایگاه ممتاز و قرب و ارزش آنها در نزد خداوند و لطف وعنایت خاص خداوند نسبت به آنها است که خود خداوند متولی قبض روح و توفی آنها است و در واقع این نوعی تشریف خاص الهی در مورد این بندگان است. در برخی روایات آمده است که خداوند خودش عهده دار قبض روح امام حسين عليه السلام به هنگام شهادت بود و بر او درود فرستاد(خصائص الحسینیه / شخ جعفر شوشتری).

در روایتی از ابن عباس در کتاب «حیوه القلوب- ج 2 » در مورد قبض روح پیامبر اکرم (ص) و حضرت علی (ع) از قول پیامبر در هنگام معراج چنین آمده است که : « ... وقتی به آسمان چهارم رسیدم؛ ملک الموت را دیدم که گفت: ای محمد! تمام بنده هایی را که خدا آفریده است، من قبض روح می نمایم، به غیر از تو و علی (ع) که حق تعالی شما را با دست قدرت خود قبض روح می نماید».
اين تعبيرات جملگى كنايه هايى از الطاف خاص الهى است كه نمى توان فوق آن را تصور كرد. و مى توان نتيجه گرفت كه آنچه امكان عطا و لطف وجود داشته ، خداوند به امام حسين عليه السلام افاضه كرده است .

پرسمان دانشجویی