چرا در شریعت حضرت لوط پیامبر، ازدواج دختر مؤمنه با مرد کافر جایز بود؟ | کتابخانه مجازی الفبا

چرا در شريعت حضرت لوط پيامبر، ازدواج دختر مؤمنه با مرد كافر جايز بود؟

ابتدا لازم است به چند فراز از داستان قوم لوط ـ عليه السّلام ـ اشاره‌اي داشته باشيم:
1. آيات سورة هود پيرامون قوم لوط ـ عليه السّلام ـ مي‌گويد:{و هنگامي كه فرستادگان ما به سوي لوط آمدند بخاطر (آمدن) آنان، ناراحت شد؛ و غم و اندوه تمام وجودش را فرا گرفت}[1]. در روايات و تفاسير اسلامي آمده است كه لوط ـ عليه السّلام ـ در آن هنگام در مزرعه خود كار مي‌كرد ناگهان، عده‌اي از جوانان زيبا را ديد كه به سراغ او مي‌آيند و مايلند مهمان او باشند،‌ علاقه او به پذيرائي از مهمان از يكسو، و توجه به اين واقعيت كه حضور اين جوانان زيبا، در شهري كه غرق آلودگي انحراف جنسي است، موجب انواع دردسر و احتمالاً آبروريزي است،‌ او را سخت در فشار قرار داد. لوط ـ عليه السّلام ـ راهي جز اين نداشت كه ميهمانان تازه وارد را به خانه خود بپذيرد و از آنها پذيرائي كند.
2. همسر لوط ـ عليه السّلام ـ ـ كه زن بي ايماني بود و به اين قوم گنهكار كمك مي‌كرد ـ از ورود اين ميهمانان جوان و زيبا آگاه شد و بر فراز بام رفت. و آنها درِ خانه حضرت لوط جمع شدند.[2]
3. لوط ـ عليه السّلام ـ در اين هنگام به آنها گفت: اي قوم (من)! اينان دختران من‌اند؛ در حالي كه آنان براي شما پاكيزه‌ترند؛ پس (خودتان را) از (عذاب) خدا حفظ كنيد، و (مرا) در مورد ميهمانانم خوار مسازيد؛ آيا در ميان شما يك انسان رشيد و عاقل و شايسته وجود ندارد؟![3]. لكن،‌ اين قوم تبهكار، بي شرمانه پاسخ گفتند: {به يقين مي‌داني كه ما را در دختران تو {تمايل} و حقّي نيست. و قطعاً تو خواستة ما را مي‌داني}[4].
اين جمله‌اي كه لوط ـ عليه السّلام ـ به هنگام حمله قوم به خانه او به قصد تجاوز به مهمانانش گفت ـ كه اين دختران من براي شما پاك و حلال است از آنها استفاده كنيد و گرد گناه نگرديد ـ در ميان مفسران سؤالاتي را برانگيخته است؛ از جمله سؤال پرسشگر محترم كه: مگر ازدواج دختر با ايماني مانند دختران لوط با كفّار بي ايمان جائز بود كه چنين پيشنهادي را كرد؟!
پاسخ اين سؤال را از دو راه گفته‌اند:
1. شايان ذكر است لزومي ندارد احكام الهي و مجعول در همة اديان حكم واحد و يكساني داشته باشد. از اين رو در آئين لوط ـ عليه السّلام ـ همانند آغاز اسلام تحريم چنين ازدواجي وجود نداشت، لذا پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ دختر خود زينب را به ازدواج ابي العاص قبل از آنكه اسلام را بپذيرد در آورد، ولي بعداً اين حكم منسوخ شد.
2. اينكه منظور لوط ـ عليه السّلام ـ پيشنهاد ازدواج مشروط بود (مشروط به ايمان)؛ يعني اين دختران من است، بيائيد ايمان آوريد تا آنها را به ازدواج شما در آورم‌، از اينجا روشن مي‌شود كه ايراد بر لوط پيامبر كه چگونه دختران پاك خود را به جمعي از اوباش پيشنهاد كرد نادرست است؛ زيرا پيشنهاد او مشروط و براي اثبات نهايت علاقه به هدايت آنان بود.[5]
البته اين احتمال كه قوم لوط ـ عليه السّلام ـ قومي كافر از لحاظ اعتقاد به خدا نبوده؛ بلكه موّحدان عاصي و تبهكار بوده باشند نيز منتفي نيست؛‌ زيرا با مراجعه به آيات قرآني، اثري از دعوت آنان به يگانه پرستي و اعتقاد به خدا و مسائل اعتقادي ـ همچون ساير قومهاي پيامبران ـ ديده نمي‌شود و پيامبر آنان (لوط)،‌ تنها در زمينة فساد اخلاقي با آنان گفتگو كرده است. لذا از لحاظ حرمت شرعي، مسأله به كلّي منتفي مي‌شود و به ضميمة پاسخ دوّم ـ كه پيشنهاد ازدواج با دختران لوط ـ عليه السّلام ـ مشروط به تغيير مسير خود و توبه بود ـ؛ اين مسأله، امري كاملاً عقلاني و بسيار موجّه خواهد بود.
از آن چه گذشت نتيجه مي‌گيريم كه:‌
1. واكنش حضرت لوط ـ عليه السّلام ـ به سوء قصد قوم او جنبة تربيتي بسيار دقيقي دارد؛ زيرا ضمن نهي آنان از منكر و معصيت؛ راه حل مبارزه با نفس اماره را نيز پيشنهاد مي‌كند و حاضر مي‌شود كه دختران خود را نيز در معرض ازدواج شرعي با مردم هدايت يافته قرار دهد تا با اين فداكاري، جامعه اصلاح شود.
2. بي ترديد، در جريان اين پيشنهاد، نه شبهة اجبار دختران بر ازدواج با افراد ناشايسته وجود دارد و نه شبهة قبول به ازدواج دختران لوط با كافران و يا حتي فاسقان و گناه كاران؛ زيرا اين امر، مشروط به توبة آنان است و پس از تحقّق آن، ازدواج، با هيچ مانع عقلي يا عرفي يا شرعي رو به رو نخواهد شد.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم