جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نگارنده در کتاب حاضر که نخستین تألیف اوست، خاطرنشان می‌سازد: "نظریاتی که در این رساله ارائه شده، ناشی از تعلیمات برتراند راسل و وینگنشتاین است که آن‌ها نیز به نوبه‌ی خود نتایج منطقی اصالت تجربه‌ی بارکلی و هیوم هستند. من نیز مانند هیوم، کلیه‌ی قضایای واقعی را به دو دسته تقسیم می‌کنم؛ قضایایی که به قول او مربوط به "نسبت بین تصورات" است و آن‌ها که مربوط به "امور واقع" است. نوع اول، شامل قضایای پیشینی منطق و ریاضیات خالص است. این‌ها را من فقط از این جهت که تحلیلی هستند ضروری و قطعی می‌دانم. یعنی معتقدم که علت این که این قضایا را نمی‌توان در تجربه نفی کرد این است که خبری درباره‌ی عالم تجربه نمی‌دهند و فقط قصدها را به استعمال علایم به نحو معینی ثبت می‌دارند. قضایای مربوط به امور واقع تجربی را بر خلاف آن‌ها، من فرضیاتی می‌دانم که ممکن است محتمل باشند ولی هرگز قطعی نخواهند بود و در بیان طریقه‌ی اثبات صحت آن‌ها ادعا می‌کنم که ماهیت صدق و حقیقت را توضیح داده‌ام. برای آزمایش این که جمله‌ای بیان یک فرضیه‌ی تجربی، حقیقی است، من اصلی تحقیق و اثبات را با تعدیلی اختیار کرده‌ام. زیرا به نظر من، فرضیه‌ی تجربی لازم نیست قطعا قابل اثبات باشد بلکه همین قدر که تجربه‌ی حسی ممکنی در تعیین صدق و کذب آن دخیل باشد، کافی است. اگر قضیه‌ی طرح شده شرط لازم این اصل را حایز نشود و معلوم متکرر هم نباشد می‌گویم مابعد الطبیعی است و چون چنین است نه صادق است و نه کاذب، بلکه مهمل است به معنی لغوی کلمه. بسیاری از آن چه معمولا به نام فلسفه خوانده می‌شود بنا به این ملاک، ما بعد الطبیعی است، خاصه نظریاتی مانند این که: یک عالم غیرتجربی غایات و ارزش‌ها وجود دارد، یا این که انسان دارای روح جاویدان است یا این که خدای متعال هست، اما خود قضایای فلسفه را می‌گوییم از لحاظ لفظی، ضروری و لذا تحلیلی هستند".

نامگذاری و ضرورت" کتابی است در سال 1980 با متن سه سخنرانی که فیلسوف سائول کریپکی در سال 1970 در دانشگاه پرینستون ایراد کرد و در آن به بحث های نام های خاص در فلسفه زبان پرداخت. در میان فیلسوفان تحلیلی، نامگذاری و ضرورت یکی از مهم ترین آثار فلسفی قرن بیستم به شمار می رود. زبان دغدغه اصلی فیلسوفان تحلیلی است، به ویژه استفاده از زبان برای بیان مفاهیم و اشاره به افراد. کریپکه در نامگذاری و ضرورت چندین سوال را در نظر می گیرد که در فلسفه تحلیلی مهم هستند: نام ها چگونه به چیزهای موجود در جهان اشاره می کنند؟ (مشکل غرض ورزی) آیا همه گزاره هایی که می توان پیشینی دانست، لزوما درست است، و آیا همه گزاره هایی که پسینی شناخته می شوند، به طور تصادفی درست هستند؟ آیا اشیا (از جمله افراد) خاصیت اساسی دارند؟ ماهیت هویت چیست؟ اصطلاحات نوع طبیعی به چه معنا هستند ؟ سه سخنرانی کریپکه حمله ای به نظریه های توصیف گرایانه نام های خاص است. کریپکه انواعی از نظریه های توصیف گرایانه را به گوتلوب فرگه، برتراند راسل، لودویگ ویتگنشتاین و جان سرل و دیگران نسبت می دهد. بر اساس نظریه های توصیف گرایانه، نام های خاص یا مترادف با توصیف هستند، یا مرجع آنها به دلیل مرتبط بودن نام با توصیف یا خوشه ای از توصیف هایی است که یک شی به طور منحصر به فرد آن را برآورده می کند. کریپکه هر دو نوع توصیف گرایی را رد می کند. او مثال‌های متعددی ارائه می‌کند که مدعی است توصیف‌گرایی را به‌عنوان نظریه‌ای در مورد چگونگی تعیین مرجع نام‌ها غیرقابل قبول می‌کند

منبع حاضر، رساله‌ای در بیان فرق میان موضوع فلسفه‌ی نخستین و کلام فلسفی است. نویسنده موضوع فلسفه‌ی نخستین را «موجود بما هو موجود» دانسته و موضوع کلام را «موجود خاص» دانسته است. [مراد از موجود خاص، خداوند است]

نگارنده در کتاب حاضر، به‌خوبی توانسته است با روش تحلیل منطقی، درون‌مایه اصلی‌ترین چهره‌ها و جریانات فلسفه تحلیلی را بکاود و نشان دهد چگونه هر چهره از پس چهره دیگر سر برآورده است. این کتاب با تبیین زمینه‌های فلسفی و علمی ظهور فلسفه تحلیلی آغاز می‌شود و سپس به ترتیب اندیشه «بولتسانو»، «فرگه»، «راسل»، «ویتگنشتاین اول»، «کارناپ»، «جریان صورسازی»، «مور» و نهایتاً «ویتگنشتاین دوم» را چنان عرضه می‌دارد که خواننده به‌خوبی درمی‌یابد که چگونه هر اندیشه از دل اندیشه پیشین برآمده است.

فلسفه تحلیلی تاریخی بیش از صد سال را پشت سر گذاشته است. اگرچه این عنوان چندین دهه است که به نحوی گسترده به کار می‌رود، نویسندگان، مجلات و دانشکده‌های متعددی خود را متمایل به آن می‌دانند، اما هنوز تلاش کافی برای روشن کردن ابعاد این گرایش فلسفی و خصوصیات متمایزکننده آن صورت نگرفته است. نویسنده کتاب حاضر، هانس یوهان گلوک، متولد آلمان و دانش‌آموخته ریاضیات و فلسفه در این کشور و انگلستان است. گلوک در این کتاب تلاش کرده تا ابعاد و ویژگی‌های متمایزکننده این گرایش فلسفی را مشخص کند. او رویکردهای مختلف در پاسخ به پرسش فلسفه تحلیلی چیست را بررسی کرده است.