جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمه: از آنجا که نویسنده‌ای با اسم مستعار آنطور که خودش در اول کتاب‌اش به آن اعتراف می‌کند نقدی به فکر خودش بر «کتابی زده که آن کتاب یعنی قرآن، مدعی است تا قیامت کسی نمی‌تواند مثل آنرا بیاورد و مخالفین آنهم، ساکت ننشستند بلکه دانشمندان و فیلسوفانی از جاهلیت و پس از ظهور اسلام، در ردّ و نقض این ادعا، کوشیدند و مکرر همه این‌ها، کتاب قرآن را آنطورکه در تاریخ آمده، مطالعه کردند اما در پایان از آوردن مثل آن کتاب، اظهار ناامیدی کردند»؛ اما در قرن حاضر، که «قرن پیشرفت علوم تجربی بشر» است «بعضاً آنرا در کشورشان بخاطر تبلیغات سوءای که علیه آن قرآن و اسلام شده، آنرا سوزاندند» و «بعضاً همچون «مولف کتاب نقد قرآن» به نقد و رد آن، پرداختند» البته سوزاندن کتاب، رفتاری جاهلی است «اما نقد اگر بطور 1- معقول و 2- تفسیر صحیح و 3- با مستندات معتبر همراه باشد مناسب پاسخ است یعنی مناسبت نقد و بررسی است اما آیا این کتاب، واقعاً «نقد قرآن» است و یا آنکه توهم «نقد» است و محتوایش، ارزش علمی و عقلی ندارد. این سؤال باعث شد که من به نقد و بررسی این کتابی که به «نقد قرآن تالیف دکتر سُها»، شناخته شده بپردازم، امیدوارم نقد و بررسی من، نقد و بررسی بیطرفانه باشد و دقیقاً جنبه روشنگری و علمی داشته باشد.

کتاب انکار قرآن، نتیجه مطالعات و پژوهش­هایی است توسط دکتر عبدالله نصری که حاوی تحلیل­ها و تفسیرهای متفکران مختلف از وحی و قرآن کریم است که به انکار وحی می­انجامد، این کتاب شامل نقد آراء افرادی است که به زعم نگارنده به دلیل این­که فاقد مبانی فلسفی و کلامی هستند، قابل دفاع نبوده و شایسته نقد است.

«کتاب سُلَیم بن قیس هلالی» - که ترجمۀ فارسی آن با نام «اسرار آل‌محمد(ص)» منتشر شده، مشتمل بر روایاتی در انتقاد به سه خلیفۀ نخست و اثبات فضایل و حقانیت امیرالمؤمنین علی(ع) است. گفته می‌شود سلیم بن قیس (مؤلف این کتاب) از اصحاب امیرالمؤمنین(ع) بوده است. اما طبق یک دیدگاه همۀ گزارش‌ها دربارۀ سلیم به یک راوی ضعیف به نام أبان بن أبی‌عیاش برمی‌گردد. دربارۀ وثاقت یا ضعف سلیم و نیز واقعی یا استعاری بودن او، دیدگاه‌های متنوعی اظهار شده است. در این مقاله بر پایۀ جستجوهای رایانه‌ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی نشان داده می‌شود که اطلاعات ما دربارۀ سلیم به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به منقولات أبان بن أبی‌عیاش از او برمی‌گردد. بنابراین، اثبات وجود سلیم به عنوان یک شخصیت برجستۀ شیعی با اشکال مواجه است، گرچه واقعی بودن شخصیت او- تنها در اندازۀ یک راوی گمنام عراقی- محتمل است. همچنین، با نقد دیدگاه‌های مصحح کتاب سلیم (محمدباقر انصاری زنجانی) نشان داده شده که توثیق سلیم از ادلۀ محکم برخوردار نیست.

رساله کوتاه واجب الاعتقاد علی جمیع العباد در زمره آن دسته از آثار علامه حلّی قرار دارد که در آنها بطور عمده، اصلِ دیدگاههای اعتقادی امامیّه (در بخش کلامی آن) به همراه مهمترین دلیل برای اثبات هر یک از دعاوی مجال طرح یافته، و دیگر به ادلّه و اقوال مختلف در هر مبحث پرداخته نشده است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف معرفی این اثر به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای این هدف، نخست، انتساب رساله مذکور به علامه حلی، تاریخ نگارش، ساختار و نسخه های آن را مورد مداقه قرار داده است. در ادامه، ترجمه ای از این رساله را در بوته نقد و بررسی قرار داده و مهم ترین شروح و نیز حواشی آن را بر می شمرد. در نهایت، با ارزیابی با بیان چاپ های رساله و ارزیابی و یادآوری کاستی های دو چاپ از آن به تصحیح شیخ محمّد رضا انصاری قم، نوشتار را به پایان می رساند.

این رساله در سه فصل سامان یافته است. در فصل اول پس از مفهوم شناسی واژگان پرکاربرد، به پیشینه قرآنیون و آثار آنان پرداخته شده است. در فصل دوم شبهات قرآنیون پیرامون سند حدیث مورد بررسی قرار گرفته شده که شامل: اشکالات بر علم رجال،تاریخ حدیث و جوامع حدیثی شیعه می شود. در فصل سوم شبهات محتوایی حدیث که از سوی قرآنیون طرح شده است در ترازوی نقد قرار گرفته ودر پایان سلامت حدیث شیعه از شبهات قرآنیون نتیجه گرفته شده است.

نظریه فطرت افزون بر مسائل اعتقادی، در حل مسائل دیگر، از جمله مسائل تاریخی نیز می­تواند الهام­بخش باشد. یکی از این­گونه مسائل مسئله اختلاف در چگونگی نگارش حدیث بین علمای اهل سنت و عالمان شیعه است. بیشتر علمای اهل سنت بر مبنای برخی روایات منقول و نیز بعضی ادله عقلی، معتقدند تدوین و نگارش حدیث تا پایان قرن اول هجری انجام نشده است. از طرفی نقدهایی نیز بر پایه استدلال­های عقلی و دلایل نقلی، از طرف اندیشمندان شیعه بر این باور وارد شده است. پژوهش حاضر با روشی تحلیلی سعی دارد ضرورت تدوین و نگارش حدیث در زمان رسول اکرم (ص) را با استفاده از ویژگی­های ذاتی نوع انسان اثبات کند. ویژگی حقیقت­جویی و کمال­طلبی انسان، دلایلی بر ضرورت ارتباط با نبی و به تبع آن، دلایلی بر ضرورت تدوین حدیث هستند؛ اگرچه ویژگی نسیان انسان این ضرورت را دوچندان می­کند.

چکیده :قرآن کامل‌ترین برنامه برای سعادت و هدایت انسان است و در تمام مراحل زندگی رهبر و راهنمای اوست تا با عمل به آن به سوی کمال و تعالی قدم بردارد .در میان مباحث علوم قرآنی موضوع اعجاز ارتباط تنگاتنگیبا علوم بلاغی دارد و جنبه‌های بیانی مهم‌ترین وجه اعجاز این کتاب الهی محسوب می شود و در جهت تبیین و تحلیل شگفتی‌های قرآن نقش انکارناپذیری دارد. در این میانتشبیه به عنوان یکی از زیربناهای اساسی باعث می شود با استفاده از صور مادی و محسوس اشیاء به معانی روشنی دست یابیم و این معانی را در ذهن خود تثبیت کرده و آن رابه عرصه ظهور بکشانیم، قرآن نیز در جهت هماهنگی با اقوام مختلف برای بیان معارف و معانی و پیام‌های خود به صورت فراوان از تشبیه بهره جسته است. ما برای رسیدن به واقعیت‌هایتشبیهات موجود در قرآن نیازمند ابزار و وسایلی هستیم که هدف نویسنده در این کتاب کشف همان ابزار و راه‌های رسیدن به این مقصود است .از این رو در این کتاب با استفاده از آیات قرآن از مشبه به‌هایی استفاده شده است که محیط عربی را در اشکال مختلف به زیبایی تمام به تصویر کشیده است تا با یاری جستن از اشعار مرتبط و کمک گرفتن از عناصر طبیعت و حتی افکار و عقاید مردم رازهای تشبیهات قرآنی را به صورت ملموس به خواننده منتقل سازد.نظر به آن‌که کتاب مورد ترجمه به آشکار نمودن رازهای درونی قرآن با استعانت از تشبیهات مرتبط با محیط زندگی عربی و همچنین کاربرد ضروری مطالب قرآنی در زندگی انسان‌ها بوده است، مترجم اقدام به ترجمه این کتاب نموده است. مترجم با توجه به تنگناهایی همچون سنگینی قلم نویسنده و در دسترس نبودن برخی از منابع مورد استفاده در این کتاب با استفاده از واژگان اصیل پارسی و ارائه یک ترجمه روان و ارتباطی توانسته است ابهامات سخنان نویسنده را تا حدودی برطرف نماید. و در پایان این پژوهش خواهیم دید که برجستگی کاربرد صنایع بلاغی در قرآن بویژه صنعت تشبیه چگونه به فهم سریع آیات قرآن کمک می‌نماید و همچنین خواهیم دید که تشبیهات به کار رفته در قرآن بیشتر از نوع عقلی به حسی است .واژگان کلیدی: قرآن، ترجمه، تشبیه، محیط‌های عربی

یکی از موضوعات مورد اختلاف بین شیعیان واهل سنت ،مساله رهبری امت پس از پیامبرصلی الله علیه وآله است.شیعیان بر خلاف اهل سنت امامت را همچون نبوت منصبی الهی وآنرا استمرار حرکت نبوت می دانند.و برای اثبات وتبیین آن به ادله قرآنی ،روایی وعقلی استناد می کنند.بحث ومناظره و گفتگوی علمی بین این دو گروه از آغاز تاکنون جریان داشته است وتا حدودی آثار ونتایج مثبتی را به بار نشانده است.البته در این اثنا گاه افرادی به طرح برخی مباحث و مطالبی پرداخته اند.یکی از این افراد ،نویسنده کتاب روزهای پیشاور است که به گمان خود آنرا در نقد کتاب شبهای پیشاور که مجموعه مباحث سلطان الواعظین است نگاشته .وی در این کتاب علاوه بر بیان مطالب خارج از ادب ونزاکت وحاوی افترا وتوهین به گمان خود شبهات وایراداتی به اظهارات مولف شبهای پیشاور در زمینه آیات ولایت وارد ساخته که در این پایان نامه به آن ها پاسخ داده شده و بی پایگی آنها نمایانده شده است.

اسلام و يهود هر دو از اديان توحيدي و ابراهيمي و داراي شريعت و كتاب آسماني اند. مهم‌ترين و اولين منبع دين شناخت در هر دو دين، كتاب آسماني آنان يعني قرآن كريم و عهد عتيق است. كتاب هاي مقدس اين دو دين، ويژگي‌هايي دارند و مشتركاتي؛ وجوه اشتراك و مشابهت كه موارد آن، اندك هم نيست باعث شده است كه بستري مناسب براي مطالعه تطبيقي ميان آموزه هاي اين دو دين فراهم گردد در نتيجه پيروان اين دو دين از ثمرات اين نوع مطالعه بهره مند گردند. از جمله بخش هايي كه واجد ظرفيت لازم براي مطالعه تطبيقي است، احكام جزايي اين دو كتاب است. برخي از موارد مشابهت آموزه‌هاي كيفري آنها عبارتند از: الهي بودن، شريعت‌محوري، آميختگي با اخلاق، ضمانت اجراي دروني، اعتقاد به مجازات الهي در همين جهان و عناوين مجرمانه و مجازات‌ها و تقسيمات آنها.مشابهت‌ها حاكي از وحدت سرچشمه، يعني وحي آسماني است. اما تفاوت‌ها هم فراوانند، شماري از آنها عبارتند از: نقش و جايگاه توبه در سقوط مجازات‌ها، مجازات اشياء و حيوانات، اهداف و اصول حاكم بر مجازات‌ها و زيربناي اعتقادي آنها، تنوع و تعدد مجازات‌ها براي يك رفتار مجرمانه، ادله اثبات جرم و گستره قوانين كيفري.تفاوت‌ها حاكي از استقلال احكام جزايي قرآن و نيز برتري و كامل تر بودن آن است، بنابراين شبهه اقتباس احكام جزايي قرآن از كتاب مقدس، ادعايي بدون دليل است. همچنين اين تطبيق و مقايسه گوياي ملايم‌تر بودن مجازات‌هاي قرآن و معقولانه و مترقيانه بودن آن است بنابراين شبهه خشن و غيرانساني بودن احكام جزايي قرآن، اتهامي بيش نيست.