جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از ناشناس. شايد علي بن فتح علي فراهاني، نگارنده «مرآت الحقايق» (نك: هف) باشد. كه يك سبك و يك انديشه در اين دو رساله ديده مي شود. در آغاز آن آمده: بعضي مي ترسند كه بگويند اين به حرف هاي صوفيانه يا شيخي ها يا بابي ها مي ماند. و با افترايي چنين ولي من از اين نسبت ها و افتراها (با كي) ندارم و رساله همان مسايل عقيدتي - عرفاني - اجتماعي «مرآت الحقايق» پيشگفته را، به صورت گسترده تر در بردارد. و حتي مي تواند دنباله و يا جلد دوم آن باشد و با سربندهاي «باب» و «فصل» ها، باب اول در سؤال از بعضي مطالب واجبه كه دانستن آ «ها بر همه اهل تكليف واجب است چند فصل: فصل 1- در سئوال از مصرف خداشناسي 2- در سئوال از مصرف هر يك از خلق 3- در سئوال از سر اينكه اشرف موجودات كه انسان است چرا محتاج ترين مي باشد 4- در بيان سئوال از فايده ارسال انبيا 5- در بيان سئوال از معني دين و دنيا و جنت و نار و نور و ظلمت. باب دوم در بيان معرفت الله، چند فصل: فصل 1- در بيان خداشناسي و كيفيت اعتقاد به هستي 2- در بيان معرفت توصيفي 3- در بيان «كنز مخفي»، 4- خلق به واسطه و بي واسطه، مشيت و خواست خدا 5- كيفيت صدور ... كل از «گنج پنهان» 6- مبداء اختلاف و جمع، مبداء شر و ظلم 7- حقيقت عالم ... فائده نصب ولي 8- فائده معرفت الله. (احمد منزوي) [دائرة المعارف بزرگ اسلامي 2/120]

داراي هفده فصل است: 1-في ايمان بالله2-في حدوث العالم3-عشره مبشره 4-تفسير الايمان و ما يتعلق به 5-كرامات اولياء 6-الامر بالمعروف 7-فيما يفعل عند الموت 8-في نفخ الصور و البعث و الحساب 9-خلود الكافرين في النار 10-رؤية الله تعالي 11-اسمائه الله تعالي توقيفيه 12-عدم جواز مخالفة الاجماع 13-وجوب نصب الامام و شرايطه و تعدده و عزله 14-كلمات الكفر 15-كبائر 16-توبه و دعا 17-مدت بقاء الدنيا. «محمد بركت» مختصر استدلالي است در بيان مباحث فلسفي، کلامي و فقهي مذهب حنفي در هفده فصل. برخي فصول آن عبارتند از: 1- ايمان و صفات باري ... 5- کرامات اولياء، ... 16- توبه و دعا 17 مدت بقاي دنيا. اين رساله توسط «نجم الدين بن عباس ببن قاضي نصيرالدين» به فارسي ترجمه شده است.

چون صحت عبادت از مكلفين بر پايه ايمان استوار است، مؤلف بر آن شده تا مسائل اعتقادي ضروري را با تفصيل بيشتر و نظري را با اجمال در اين كتاب گزارش كند. اين كتاب در يك مقدمه در وجوب نظر و عدم صحت تقليد در اعتقادات، پس از آن چند منهج در اصول دين مشتمل بر فصول مي باشد و در بحث امامت به تفصيل گسترده تر پرداخته است. اين رساله ناتمام مانده و همين بخش را شب عيد عطر 1241 بپايان برده است. (سيد احمد اشكوري) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . اما بعد فلما كانت صحة العبادة موقوفة علي المعرفة اعني الايمان فأول ما و جب علي المكلف في بدء التكليف هو الايمان انجام كتاب: ناتمام: الأول في مطاعن ابي بكر و هي كثيرة و اكتفينا بقليل منها في هذه الوجيزة ... [مركز احياء ميراث 4/319]

اگر چه نام اين كتاب در فهارس حاضر، بويژه در فهرست مصنفات مؤلف - رضوان الله عليه - اصول العقائد الدينية آمده؛ لكن ما به دليل اعتبار نسخه حاضر كه بدست مؤلف رسيده و رساله اول آن بر مؤلف قرائت شده و به دستخط او مزين شده است، به نام كتاب كه اصول المعارف الدينية آمده، تغييري نداديم. علاوه بر آغاز كتاب، نام آن در پايان نيز تكرار شده و تاريخ تأليف آن (1054ق) قرار گرفته (به انجام نسخه توجه كنيد). (سيد محمود مرعشي) فيض اصول دين را باكلامي استادانه با استفاده از دلائل عقلي وگفته هاي ائمه معصومين (ع) بيان مي كند وي اين رساله موجز و مختصر را در ضمن سه باب به سال 1036 در هشتصد بيت نگاشته است. ابواب ان عبارتند از: باب الاول في التوحيد؛ باب الثاني في النبوة و علل الشرايع و الامامة؛ باب الثالث: في المعاد و اصناف اللذات و الآلام و اصحابهما. (كتابشناسي فيض) آغاز كتاب: الحمد لله الذي دل علي ذاته بذاته و علي رسله بايآته انجام كتاب: و يغفر مادون ذلك لمن يشاء هذا آخر الكلام في اصول العقائد الدينية [الذريعة 2/198 رقم 760؛ فهرست مرعشي 22/311 و 29/302؛ الهيات مشهد 1/273؛ کتاب شناسي آثار فيض 138؛ ريحانة الأدب 4/375؛ كتابخانه ملي 11/473؛ كتابخانه ملك 5/377؛ التراث العربي 1/264؛ فهرست هاي خودنوشت فيض کاشاني 139؛ الذريعة 2/212و211 و 2/425 و 15/326 و 21/187و 23/297؛ كشف الحجب: 531؛ مجلس ش 648 ف 2/413؛ فهرست سپهسالار 3/155؛ ‌الهيات مشهد 3/1334؛ مرعشي 2/81 و 34/201 و 34/387؛ كتابخانه مجلس شورا 2/413 و 5/54-57 و 9/694 و 12/87 و 13/84؛ عكسي مركز احياء ميراث اسلامي 3/99؛ كتابخانه مدرسه آخوند ص 1597؛ دانشگاه تهران 8/484 و 12/2870؛ جعفريه زهان ص 119؛ موسسه آية الله بروجردي 2/299؛ ريحانة الادب 4/369؛ فهرست هاي خودنوشت فيض 139 و 248؛ معادن الحكمة، چاپ جامعه مدرسين قم 1/16؛ كتابخانه ملك 5/231؛ الذريعة 21/187؛ نشريه 5/221 و 9/220؛ تراثنا س13ش/1 131؛ مجلس شورا 32/311]

در خداشناسي و حكمت. با سربندهاي باب و فصل: الباب الاول، في اثبات الصانع، در چند فصل: في اثبات حدوث العالم و وجود الصانع، في اثبات وجود القديم ... ، الباب الثاني في بيان مراتب التوحيد، در چند فصل: في تقسيم مراتب التوحيد، في شرح توحيد الذاتي، في شرح توحيد الصفات ... (احمد منزوي) أبيات في التوحيد و الصفات الثبوتية آخرها في علم الله (انصاري) آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله العلي الاعظم ذي الجبروت و الجلال الاكرم رب تعالي شأنه الجليل ليس له في قدسه عديل ... [دائرة‌ المعارف بزرگ اسلامي 1/14؛ ابراهيمي 361: نشاني 2 چ؛ رايانه آستان قدس]