جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫چکيده : اين پايان نامه در يک مقدّمه و چهار فصل، ضمن بررسي نقش روايات تفسيري، انواع و گونه‌هاي آسيب‌هاي پيش روي روايات تفسيري و معيارهاي قابل نقد و آسيب‌هاي سندي و دلالتي روايات تفسيري را بيان کرده و زمينه‌ها و عوامل رهيافت آسيب‌هاي تفسيري و زيان‌هاي آن بر تفسير را با توجّه به دو نمونه تفسير روايي شيعه و اهل سنّت به نام‌هاي نورالثّقلين و درّالمنثور تجزيه و تحليل تفسيري مي‌کند. نويسنده در فصل اوّل ابتدا به بررسي مفاهيم واژه‌هايي همچون: تفسير، روايت، خبر، اسرائيليات، حجّيت، آسيب‌شناسي، روايات تفسيري، جوامع حديثي، خبر متواتر، خبر واحد و ديدگاه‌هاي مخالفان و موافقان حجّيت خبر واحد مي‌پردازد و سپس دو تفسير نورّالثقلين و درّالمنثور و مؤلّفان آن ها را معرفي اجمالي مي‌کند. در فصل دوم جايگاه و نقش روايات در تفسير بيان گرديده و حجّيت روايات تفسيري از پيامبر اسلام، اهل بيت( و صحابه از منظر فريقين تبيين شده است. در همين فصل نويسنده به اين نتيجه مي‌رسد که احاديث در تفسير جايگاهي والا دارند، امّا عده‌اي از مفسّران در اين زمينه افراط و تفريط ورزيده‌اند، به گونه‌اي که برخي از آن ها قائل به سنّت محوري و عدم جواز تفسير بدون سنّت شده، بعضي هم تفسير قرآن را بي‌نياز از روايات تفسيري دانسته و معتقد به قرآن محوري شده‌اند، گروهي ديگر عدم نياز به روايات در تفسير و نيازمندي به آن در تعليم را قائل شده‌اند (قرآن محوري و سنت مداري) و سرانجام: دسته‌اي نيز به ضرورت اهتمام به احاديث در تفسير قرآن عقيده دارند که به اصطلاح دوگانه محور بوده و در عين حال به محوريت قرآن نظر مثبت داشته‌اند. نويسنده همه ديدگاه‌هاي پيش گفته جز ديدگاه چهارم را به نقد کشيده و ضمن اثبات حجّيت روايات تفسيري پيامبر اسلام و اهل بيت، براي حديث‌هاي تفسيري صحابه حجّيتي قائل نشده و دليلي محکم يافت نکرده است. وي در فصل سوم به بازکاوي آسيب‌ها و معيارهاي نقد و بررسي روايات تفسيري پرداخته و آن‌ها را از لِحاظ سند و متن ارزيابي مي کند. فصل چهارم به آسيب شناسي روايات تفسيري در تفسير نورالّثقلين و درّالمنثور اختصاص يافته و براي هر يک از آسيب‌هاي مذکور نمونه‌هايي در اين دو تفسير ارائه شده است.

خاتمیت دین اسلام و توقف وحی از یک سو و نیز جریان تغییر و دگرگونی در زندگی بشر، از جانب دیگر، باعث بروز شبهاتی در مورد توانمندی فقه، در ادارۀ جامعه گشته است. از این رو بحث از ثبوت و تغییر احکام در جهت اثبات توانایی دین بر پاسخگویی به نیازهای انسان در تمامی ادوار، بسیار ضروری است. نگارنده در این رساله با دقت در علل و عوامل روند کند قانونگذاری پس از پیروزی انقلاب اسلامی که منجر به تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام گشت، دریافته است که عامل اصلی در بروز این مشکل، و در پی آن تصویب قوانین ناکارآمد، غفلت از عنصر زمان و مکان و نقش آن در تغییر موضوعات است. موضوعاتی که به ظاهر با موضوعات در صدر اسلام فرقی نداشته لکن از حیث کارکرد تفاوت اساسی دارند و از این رو احکام جدیدی را می طلبند. برخی از فقها با ظاهر بینی و بدون توجه به فلسفه و روح قانون، احکامی را که با عنایت به روابط خاص اجتماعی و به جهت اوضاع و احوال و وجود شرایط خاص در صدر اسلام تشریع گشته اند، احکامی جاودانه و ثابت برای آن موضوعات پنداشته و از این رو در جریان اصلاح قوانین بر اساس موازین اسلامی با ترجمۀ ساده و بی کم و کاست کتب فقهی و تصویب آنها به عنوان قانون (مانند قوانین مربوط به قصاص و دیات) جامعه را دچار مشکلات عدیده ای ساخته و حقوق امامیه را ناتوان در ادارۀ امور جامعه وانمود کرده اند. از این رو نگارنده از نظریۀ تقسیم احکام به ثابت و متغیر دفاع نموده و نشان داده است اسلام در ذات خود راهکارهایی را در جهت قابلیت انعطاف پذیری احکام و تطبیق آن با تغییر و تحولات اجتماعی پیش بینی کرده است. تبعیت احکام از مصالح و مفاسد، امکان تغییر آن را به روشنی ثابت می کند، چرا که مصالح و مفاسد، اموری متغیر بوده و در شرایطی دستخوش تغییر می گردند. از این رو احکام تابع آنها هم ناگزیر از تغییرند. از سوی دیگر زمان و مکان دو عنصر تاثیرگذار در استنباط احکام هستند و از ابتدای نزول دین اسلام، به گونه های مختلف و متعدد تاثیر احکام از شرایط زمانی و مکانی مشاهده شده است. همچنین تجویز اجتهاد به عنوان ابزاری جهت استنباط حکم، نشانگر قدرت بشر در درک و فهم برخی ملاکات و استنباط احکام شرعی با به کارگیری عقل و قوه تحلیل است.

با توجه به اقتضائات عصر جهانی شدن، نادیده گرفتن تحولات جهانی در حوزه برنامه ریزی درسی موجب دور بودن فضای مدرسه از زندگی واقعی دانش آموزان خواهد شد. از این رو ارزیابی محتوای کتاب های درسی مدارس و ارزیابی کارکرد آنها در قبال اهداف طراحی شده، به عنوان یک مسئله اساسی در فرایند جامعه پذیری و توسعه ای پایدار برای سازمانهای عمومی خدمت رسان همواره به مثابه یک هدف مطرح بوده است.این پژوهش برآن است تا با تحلیل محتوای کتب درسی دوره متوسطه (رشته علوم انسانی) براساس عناصر 4گانه بهره وری، برابری، پایداری و توانمندسازی به ارزشیابی واقع بینانه تری از فضای حاکم بر محتوای این کتاب ها بپردازد.روش تحلیل محتوای پژوهش حاضر، آنتروپی شانون و واحد تحلیل نیز (صفحات متون اصلی درس به جز تمرین ها، پرسش و پاسخ و فعالیت ها) است؛ جامعه آماری این پژوهش همه کتاب های رشته علوم انسانی سال تحصیلی 90-89 بود. نمونه آماری شامل 10 جلد کتاب دوره متوسطه با عنوان های اقتصاد، علوم اجتماعی (1و2و پیش دانشگاهی) و جغرافیا (1و2و پیش دانشگاهی) و دین و زندگی (2و3و پیش دانشگاهی) بود. نتیجه حاصل از تحلیل 10 جلد از کتب درسی دوره متوسطه نشان داد که به شاخص برابری با ضریب اهمیت (0/273) بیش ترین توجه و به شاخص توانمندسازی با ضریب اهمیت (0/188) کم ترین توجه شده است. و شاخص های بهره وری و پایداری در رتبه های سوم و چهارم قرار می گیرند.ضمن این که توزیع فراوانی های مولفه های 13 گانه شاخص های مذکور به صورت متوازن مورد توجه قرار نگرفته و کتب درسی به یک نسبت مولفه های آموزش توسعه را تحت پوشش قرار ندادند.

در بررسی ادوارمختلف باستانی به صورت کلی همزمان با وجود آمدن تمدن‌های بزرگ در دنیا باستان، ماشاهد بوجود آمدن شهرهای بزرگ و مهم سیاسی، مذهبی و... در کناراین تمدن‌ها می‌باشیم و در حقیقت ارتباطی ناگسستنی بین بوجود آمدن شهرهای بزرگ باستانی وشکل‌گیری امپراطوری‌های بزرگ باستان همواره وجود دارد. شهرها و تمدن‌های شکل گرفته در ایران نیز از این چهار چوب خارج نمی‌باشند. یکی از این شهرها که در تاریخ ایران باستان و بخصوص سرزمین پارس نقش بسیار مهمی را ایفا نموده است شهر تاریخی استخر می‌باشد. آنچه که تا بحال در متون تاریخی و نیز کاوش‌ها وبررسی‌های باستان شناسی از شهر استخر بدست آمده، اهمیت این شهر را در دوران‌های مختلف تاریخی ایران حداقل از هخامنشیان تا پایان ساسانیان و حتی صدراسلام بخوبی مشخص می‌سازد. البته این اهمیت و ارزش در دوره‌های مختلف تاریخی متفاوت می‌باشدو نقش این شهر بعنوان یک مرکز مهم سیاسی ومذهبی دچار فراز و فرودهای بسیاری گردیده است.این فعل انفعالات در طول سالیان متمادی باعث ایجاد سوالات وفرضیه‌های مختلفدر ذهن اغلب محققان بخصوص مورخان وباستانشناسان گردیده است.سعی نگارنده در تدوین ونگارش این رساله(پایان نامه) مقطع کارشناسی ارشد با موضوع:استخر در گذرگاه تاریخ ( بررسی دوران‌های تاریخی و حوادث تاریخی در شهر استخر و قلاع سه گانه در دشت مرودشت تا صدر اسلام) بر آن بوده، که در حد توان و امکان به جمع آوری هر آنچه در مورد شهر استخر و قلاع سه گانه که در نزدیکی این شهر با نام‌های شکسته، استخر و شنکوان وجود دارد، بپردازد تا جایگاه این شهر و قلاع مذکور رادر دوره‌های مختلف تاریخی که در منابع مختلفاز قبیل منابع تاریخی، باستانشناسی، جغرافیائی و... وجود دارد، مشخص نماید وبدلیل قرار گیری این شهر در دشت مرودشت و ارتباط انکارناپذیر شهر استخر با جغرافیای تاریخی دشت مرودشت، سعی بر اثبات و چگونگی این ارتباط نماید و در ادامهم مروری کلی بر تاریخچه و شواهد باستانی موجود در این زمینه گردد. در این رساله،مواد تاریخی و شواهد و مدارک باستان شناسی در جهت روشن شدن بیشتر موضوع بصورت توامان در کنار یکدیگر قرار گرفته است و این شواهد و مدارک در 8 فصل تدوین یافته که عمده مطالب مندرج در این رساله مربوط به شهر استخر و جایگاه و اهمیت آن در دوره‌های مختلف تاریخی از هخامنشیان تا صدر اسلام می‌باشد و در فصل پایانی این رساله به صورت کلی و مختصر به بررسی و گردآوری و تدوین موارد تاریخی و باستانی قلاع سه گانه‌دشت مرودشت پرداخته شده است.

با توجه به آنچه آمد می توان گفت از نظر امام خمینی نوسازی جامعه یا بهسازی جامعه از طریق نقد و انتخاب هوشیارانه پدیده های جدید، متناسب با شرایط اجتماعی - فرهنگی - اقتصادی و با ملاک ها و معیارهای معتبر و همچنین تصحیح و پالایش ارزشها و مفاهیم سنتی از پیرایه های محیطی - اجتماعی با استفاده از متون و متددینی دست اول و سپس ترکیب متناسب پدیده های جدید با سنتهای پسندیده، صحیح و پیراسته خودی و بومی (عمدتا اسلامی) نه تنها قابل دسترسی و انجام است که یک وظیفه عقلی، دینی و ملی است. آنچه در این رهگذر از دیدگاه امام مهم است این اقدام باید به سنت، تعالیم و معارف اسلامی وفادار باشد و مصالح جامعه و مردم را مد نظر قرار دهد و از وابستگی به اجانب اجتناب نماید. و بین اغراض سیاسی - نفسانی و هواها و تمایلات از یکسو و دست آوردهای دقیق علمی و عقلی تفکیک قائل شود. زیرا آنچه موجب مشوب شدن دست آوردهای علمی - عقلی می گردد و آنها را در تقابل با دیانت اسلام قرار می دهد، همان آمیختگی به هوا و هوس، شهوات و اغراض منفی سیاسی - اجتماعی است. والا در دیدگاه امام پدیده های علمی دقیق ( و نه ظنی و گمانی و یا مشهورات غیر علمی و یا شبه علمی) و عقلانی مغایرت یا تضادی با تعالیممعارف دینی ندارند و دیانت و آموزه های آن نیز تضاد و مغایرتی با علم و عقل، به معنی واقعی و پالایش شده آن، ندارد.

نظر به اینکه یکی از مشکلات عمده بهداشتی در سطح کشور، شیوع انگلهای روده‌ای است و با توجه به این مسئله که بیماری‌های انگلی سالانه مقادیر زیادی از انرژی نیروهای فعال را مستهلک می‌کنند، اجرای طرح شناسایی انگلها و تعیین درصد آلودگی در مناطق مختلف کشورمان از اقدامات ابتدایی مبارزه با این معضل به شمار می‌رود. امید می‌رود که در آینده‌ای نزدیک با بالا رفتن سطح آگاهی مردم در امر شناخت انگلها و زیانهای ناشی از آنها و بالا رفتن سطح بهداشت و همچنین با تحقیق در امر شناخت آلودگی‌های انگلی در نقاط مختلف کشور و شناخت راههای پیشگیری از این انتشار و درمان افراد آلوده میزان آلودگی به حداقل ممکن کاهش یابد. اقدامات اصولی در راستای این هدف ، مطالعات وسیع و همه‌جانبه اپیدمیولوژیک جهت روشن ساختن وضعیت آلودگی موجود و تعیین ارتباط آلودگی با فاکتورهای اپیدمیولوژیک می‌باشد تا بتوان بر اساس آن برنامه‌ریزی کرد. در جهت تداوم بخشیدن به این هدف بر آن شدم که با بررسی اپیدمیولوژیک انگلهای روده‌ای در سطح مدارس شهرکهای اسلام‌آباد و رسالت کرج و درمان موارد آلوده کمکی هر چند ناچیز در جهت ارتقاء سطح بهداشت شهرستان کرج کرده باشم. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری تصادفی استفاده گردید و آزمایشها به شکل تغلیظ با فرمل - اتر انجام شدند. کل نمونه‌های بررسی شده 1147 عدد است که 707 عدد سهم شهرک رسالت و 440 عدد سهم شهرک اسلام‌آباد می‌باشد. با توجه به آمار فوق، تفاوت قابل توجهی بین میزان انگلهایی که مستقیما منتقل می‌شوند، وجود دارد. این اختلاف ناشی از سطح پائین فرهنگی و تعداد زیاد افراد خانواده در شهرک محروم اسلام‌آباد می‌باشد. این ارقام ضرورت رسیدگی هر چه بیشتر به بهداشت مناطق محروم را می‌رساند

بررسيهاي علمي براي حل مسايل پيچيده محيط طبيعي دنياي امروز نيازمند ديدي همه جانبه و درهم تنيده از علوم مختلف است . در همین راستا ، دیدگاه رفتاری نیز که به نوعی الهام گیری از مقوله رفتار انسانها در علم روانشناسی و نظریه گشتالت می باشد ،مي تواند مفهوم خاصي به علم ژئومرفولوژي بخشیده و آن را به عنوان علم مطالعه رفتار لندفرم های تشکیل دهنده کره زمین و تبیین رفتار آنها مطرح سازد . هدف از این پژوهش ، بررسي واژه لندفرم- اصطلاح رايج در ادبيات ژئومورفولوژيك- بر اساس اصول هستی شناسی اشیاء و تحلیل روابط حاکم بر آنها بر مبنای دیدگاه رفتاری گشتالت و ارائه نوعی طبقه بندی ژئومورفولوژیکی بر مبنای این دیدگاه رفتاری و در نهایت ارائه راهکارهای مدیریتی به منظور اصلاح و يا تعديل رفتار لندفرم ها می باشد . در پژوهش حاضر جهت جمع آوري اطلاعات مورد نياز از دو شيوه‌ اسنادي و روش های بررسي ميداني استفاده شده است. در روش اسنادي از نشريات، کتاب‌ها و مقالات مختلف موجود داخلي و خارجي - اعم از الکترونيکي و چاپ شده مرتبط با موضوع پژوهش- نقشه ها ، عکس های هوایی و داده هايماهواره ای بهره گرفته شده و در روش ميداني ، اطلاعات مورد نياز از طریق مشاهدات دقیق ، تهیه عکس و اندازه گیری جمع آوری شده است.مهمترین نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که لغزش ها و گالی ها با توجه به رفتار تسطیحی فرایندهای شکل زای حاکم بر سیستم های ژئومورفولوژیکی حوضه کوهستانی جاجرود- که دارای رفتار فرسایشی کندوکاوی هستند-به نوعی لند فرم های غریب و آشفته در این سیستم ها محسوب می گردند كه اغلب انسان به عنوان عامل تحريك كننده آنها عمل كرده است . همچنین ، نیروهای زمین ساختی نیز به عنوان یکی دیگر از محرک های رفتاری مهم ، در تغییر و تحول لندفرم های منطقه نقش بسزایی داشته اند .

آموزش فعالیتی است برای هدایت یا شکل دادن به جریان رشد . به عبارت دیگر، آموزش شکل دادن انسان به وسیله انسانهاست و دوره های آموزش ضمن خدمت به عنوان زنجیره انتقال آگاهیها ، اطلاعات و مهارتها ، موجب افزایش توانایی معلمان می گردد . در این راستا مجهز ساختن افراد یا معلمان به علم روز یکی از ضروریات تشکیل و راه اندازی دوره های آموزش ضمن خدمت است که هم اکنون در سطح وسیعی در سازمانها ، خصوصاً در آموزش و پرورش انجام می شود . ( ابراهیم زاده ، 1373،ص11 ). از آنجا که آموزش و پرورش به طور وسیعیبا اکتشاف و انتقال معرفت سرو کار دارد ، برای معلم داشتن توانایی ارزیابی زمینه هایی که معرفت بشری به دست آمده است ، بسیار مهم است . زیرا فعالیت های معلم در جنبه های مختلف با این موضوع ارتباط می یابد . به طور مثال معلم می تواند شاگردان را یاری کند تا آنکه بتوانند نظر شخصی را از واقعیت و عقیده را از معرفت واقعی تمیز دهند . همینطور معلم می تواند به فراگیران در فهم راه و روشهایی که انواع معرفت بشری از آن طریق کسب شده اند ، مدد رساند . معلم باید بتواند به یادگیرندگان نشان دهد که چگونه روشهای متعدد کسب معرفت ممکن است با همدیگر به کار برده شوند .و چگونه آنها همدیگر را برای جستجوی حقیقت تکمیل می کنند . همین موضوع ، مجدداً اهمیت فلسفه آموزش و پرورش معلم را نشان می دهد . زیرا فلسفه های مختلف بر انواع متفاوت معرفت و روشهای گوناگون تدریس تأکید دارد (رضایی ،1387 ) .به همین دلیل تحقیقی با عنوان نقش معرفت شناسی آموزش ضمن خدمت در نظام آموزش و پرورش چیست ،انجام شده است تا به این هدف یعنی ، بررسی و تحلیل نقش معرفت شناسی آموزش ضمن خدمت در نظام آموزش و پرورش ، دست یابیم .روش تحقیق ، روش سندی - تحلیلی استو به این نتایج دست پیدا می کنیم :1-

باور های معرفت شناسی به عنوان منابع تعیین کننده رفتارهای معلمان و عملکرد تدریس به شمار می آیند . یکی از حوزه هایی که به تحقیقات بیشتری نیاز دارد بررسی رابطه ی باورهای معرفت شناسی معلمان زبان انگلیسی و سبک عالب تدریس انهاست .برای پر کردن شکاف موجود در تاریخچه ی مطاعاتی، این تحقیق انجام شد. با استفاده از نمونه گیری خوشه بندی تصادفی ، 105 معلم شاغل در دبیرستانهای یاسوج و گچساران انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ی سبک تدریس (گراشا،1996) که شامل 40 گویه بر اساس مقیاس لیکرتو پرسشنامه ی باورهای معرفت شناسی (چن و الیوت ،2004) که شامل 30 گویه بر اساس مقیاس لیکرت بود ، به کار گرفته شدند. الفای کرونباخ برای پرسشنامه ی سبک تدریس 0.75و برای باورهای معرفت شناسی 0.82 گزارش شد که سطح قابل قبولی از پایایی بودند. آمار توصیفی، همبستگی و تحلیل رگرسیون برای پاسخ به سوالات استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که معلمان زبان انگلیسی بیشتر از سبک خبره برای تدریس استفاده میکنند وباور معرفت شناسی انهاباورهای موثق و مقتدرانهاست . به علاوه بین سبک غالب تدریس و باورهای معرفت شناسی انها رابطه ی مثبت معنی دار وجود دارد. تحلیل های رگریسون نیز نشان داد که باور معرفت شناسی غالب میتواند سبک غالب تدریس را تعیین کند. معلمان زبان انگلیسی دبیرستانها باور داشتند که دانش باید از منبعی موثق انتقال بیابد و دانش اموزان نیز باید از معلم پیروی کنند. این در راستای عملکرد غالب تدریس بود (سبک خبره). این تحقیق نشان داد که عملکردهای معلمان و سبک تدریس آنها میتواند ریشه در باورهای معرفت شناسی شان داشته باشد. نتیجه گیری و کاربرد و پیشنهادات برای پژوهش های آینده نیز در این تحقیق به طور مفصل بحث شده است.

‫در عصر حاضر که استکبار جهانی با توسل به ابزارهای مختلف تبلیغی، با تمام توان به مقابله با دین مبین اسلام پرداخته است ،توجه به بحث تبلیغ و یافتن روشهای صحیح تبلیغ اسلامی ،برای دفاع در مقابل این هجوم فرهنگی،غیر قابل انکار است.ولازمه این کار تأسی و اقتدا به سیره نظری و عملی الگوی نیکو واسوه حسنه یعنی پیامبر اعظم (ص) در تبلیغ دین اسلام است. بررسی شیوه های تبلیغی پیامبر اعظم (ص) و علی الخصوص روش مهرورزی و محبت (به عنوان شاخصه موفقیت پیامبر(ص) در گسترش سریع اسلام)، هدف این پژوهش است. تا بر اساس آن روش ها ، زمینه بهتر و مناسب تر تاثیر گذاری تبلیغ برای مربیان و مبلغان فراهم گردد. همچنین با استفاده از کتب سیره و تاریخ اسلام ، سعی شده است مصادیق عملی از سیره حضرت بیان شده و ضمن توصیف و تحلیل آن ، مبانی واصول حاکم بر سیره تبلیغی پیامبر(ص) در باب مهرورزی و قاطعیت،کشف و تبیین گردد. منابعی که در طول مطالعات پژوهش مورد استفاده قرار گرفته عبارتند از: 1- قرآن کریم و تفاسیر مختلف شیعه و سنی از قبیل: المیزان، مجمع البیان، نمونه،کشاف ،الدرالمنثور و... 2- کتب روایی بویژه اصول کافی، بحارالانوار،صحاح سته و ... و منابع متعدد پراکنده دیگر 3- کتب سیره و تاریخ اسلام من جمله : سیره ابن هشام ، طبقات الکبری، کامل ابن اثیر و.... این پژوهش در پنج فصل با عناوین ذیل تنظیم شده است : فصل اول : شامل کلیات وبیان مباحث مقدماتی ( پیشینه، هدف ، پرسش های تحقیق وبیان مصطلحات) فصل دوم : مباحثی پیرامون اهمیت وجایگاه تبیلغ نبوی از قبیل دامنه ، قلمرو ، مراحل و.... و روشهای تبیلغ پیامبر (ص) بیان شده است . فصل سوم : مطالبی پیرامون اهمیت وجایگاه و آثار مهر ورزی و قاطعیت در پرتو قرآن کریم و روایات و سیره نبوی را در بر دارد . فصل چهارم : مبانی و شیوه های مختلف پیامبر (ص) در ابراز مهر ورزی و قاطعیت در مراحل مختلف بعثت را بیان می کند .و در فصل پنجم : به ذکر پاره ای از پرسش ها و شبهات رایج پیرامون مباحث پژوهش و پاسخ به آنها پرداخته شده است . از مجموع مباحث این پژوهش به این جمع بندی دست می یابیم که آئین و شریعت پیامبر اعظم (ص) بر پایه مهرورزی و عطوفت با مردم بوده و روش آن حضرت در تعامل با مردم بر مبنای مدارا و مسالمت با آحاد جامعه پایه گذاری شده است ؛ اما این محبت و عطوفت بر اساس ضوابط و مبانی استوار بوده بطوری که در اصول و مبانی و ضروریات دینی ، اجرای حدود الهی ، برخورد با متجاوزین و مجرمین کمال قاطعیت و صلابت را در دستور کار خود قرار داده و هیچ گونه نرمی و مدارا نشان نداده است. کلید واژه ها : پیامبر (ص) ، سیره ، تبیلغ ، مهرورزی ، مدارا ، قاطعیت ، قرآن ، روایات