چکیده :
«سلسله‌مراتب جنسیتی» به معنای ترسیم برتری برای یکی از دو جنس زن یا مرد است.
وجود سلسله‌مراتب جنستی در قرآن و نحوه تعامل مفسران با آیاتی که مضمون «سلسله‌مراتب جنسیتی» را در بر دارند، همواره محل بحث مفسران بوده است.
کارن بائر، اندیشمند زن غیرمسلمانی است که در کتاب سلسله‌مراتب جنسیتی در قرآن: تفاسیر کهن، پاسخ‌های نو، با تمرکز بر سه مبحث «شهادت، خلقت، و ازدواج»، با اتخاذ «رویکردی درزمانی»[1] به بررسی تحلیلیِ سنت تفسیری مسلمانانِ سده‌های میانی تا مدرن، در تفسیر آیات ناظر بر «سلسله‌مراتب جنسیتی» پرداخته است.
بائر مفسران را به دو دستۀ سده‌های میانی (قرن 2 تا 12 هجری) و مدرن (اواسط قرن 13 تا کنون) تقسیم کرده است.
وی معتقد است که عالمان سده‌های میانی، سلسله‌مراتب جنسیتی در قرآن را امری بدیهی تلقی کرده‌اند؛ اما عالمان مدرن به بازتفسیر این‌گونه آیات پرداخته‌اند.
به نظر بائر، عالمان پیشامدرن معتقد بودند که قرآن در ذات خود معنادار است؛ برخلاف عالمان پسامدرن که متن را خالی از معنا و نیازمند تفسیر می‌دانند.
بائر دخالت دادن دستاوردهای تجربی در علوم تفسیر را ویژه مفسران مدرن می‌داند؛ همچنان که کاربرد استدلال‌های عقلی در تفاسیر مدرن پررنگ‌تر است.
عالمان مدرن برخلاف مفسران سده‌های میانی، به مباحث اجتماعی عصر خود، مثل حقوق زن، نظر ویژه‌ای داشته‌اند.
قرآن کریم، احادیث پیامبر، و مکتب فقهی مفسر، منابع ثابتی هستند که مفسران در تفسیر از آن‌ها استفاده می‌کردند؛ اما برخی از منابع در دوره‌های مختلف، از جایگاهی ویژه برخوردار بود.
برای مثال، تفاسیر متقدم به مراجع اولیه، تفاسیر کلاسیک به احادیث پیامبر ، و تفاسیر مدرن به استدلال‌های عقلی و نظریه‌های علمی اعتبار بیشتری می‌بخشیدند.
“gender hierarchy” means depicting superiority for one of the two sexes, female or male.
the existence of gender hierarchy in the noble quran and the way of the mufassirūn (arabic: مفسِّرون, an author of a tafsīr) interacting with verses that contain the content of “gender hierarchy” has always been a topic of discussion among mufassirūn.
karen bauer is a non-muslim thinker who, in her book “gender hierarchy in the qurʾān: medieval interpretations, modern responses” focuses on three topics of “legal testimony,” “marriage,” and “human creation,” by taking a “diachrony approach,” has analyzed the tafsīr (arabic: تفسیر, quranic exegesis) tradition of muslims of the middle to modern centuries in the tafsīr of verses regarding the gender hierarchy.
bauer has divided mufassirūn into two categories: middle (second to twelfth century) and modern (mid-thirteenth century to the present).
she believes that medieval scholars have considered the gender hierarchy in the noble quran as an obvious fact, but modern scholars have reviewed such verses.
in bauer’s view, early modern scholars believed that the noble quran was meaningful in its essence, unlike postmodern scholars who consider the text to be meaningless and in need of tafsīr.
bauer considers the involvement of empirical achievements in the studies of tafsīr to be exclusively for modern mufassirūn, as well as the application of rational reasoning in modern interpretations is more prominent.
modern scholars, unlike those of the middle centuries, have had a special view on social issues of their time, such as women’s rights.
the holy quran, the prophet’s aḥādīth and the jurisprudential school of the tafsīr of mufassirūn are constant sources that mufassirūn used in the tafsīr, but some sources had a special place in different periods, for example, earlier tafāsīr gave more credibility to early references, classical tafāsīr to the prophet’s aḥādīth, and modern tafāsīr gave more credibility to rational arguments (reasoning) and scientific theories.
نویسنده :
پریسا عسکرسمنانی ، بی‌بی‌سادات رضی بهابادی ، نصرت نیلساز
منبع اصلی :
https://qd.razavi.ac.ir/article_1833_047cb9d0270033ca78a5fbbfdc7b1fb5.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(آموزه های قرآنی (الهیات و حقوق)- سال 1402- دوره 20- شماره 38- از صفحه 151 تا 179)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
سلسله‌مراتب جنسیتی رویکرد درزمانی سنت تفسیری مسلمانان کارن بائر قرآن کریم
کلیدواژه‌ها [English]
Gender hierarchy Diachrony approach Tafsīr (Arabic: تفسیر Quranic exegesis) tradition of Muslims Karen Bauer Holy Quran