چکیده :
نقدهای مخالفان به قرآن از دیرباز به صورت‌های مختلف طرح، و متقابلاً با جواب دانشمندان مسلمان روبه‌رو شده‌است.
در این میان، ساختارهای ادبی قرآن، حجم بسیاری از شبهات را به خود اختصاص داده که از این شبهات، برخی مرتبط با استعمال ساختار جمع برای مدلول مثنی است.
«بازگرداندن ضمیر جمع به مرجع مثنی» در آیات 18 حج و 9 حجرات؛ همچنین «آوردن واژۀ جمع به جای مثنی» در آیات 4 تحریم و 38 مائده اهمّ شبهات مطرح شده در این باره است.
مقالۀ پیش‌رو در صدد پاسخ به شبهات فوق برآمده و نیز به دنبال این است که در چه مواضعی ساختار جمع برای مدلول مثنی در قرآن به کار رفته و چه تحلیلی برای این کاربردها از منظر زبان‌شناسی می‌توان ارائه‌کرد؟ علاوه بر پاسخ نحویان سنتی از جمله «کراهت اضافه دو واژه مثنی» که مبتنی بر آموزه‌های نحوی و بلاغی است، این شبهات از منظر دستور تطبیقی زبان‌های سامی نیز قابل نقد و پاسخ‌گویی‌اند.
چه اینکه با مطالعۀ زبان‌های خویشاوند عربی، نظیر: عبری، سریانی و دیگر زبان‌های سامی، مشخص می‌گردد که در این زبانها ساختار مثنی به عنوان یک ساختار صرفی مورد استفاده نبوده و ساختار جمع جایگزین آن شده است.
در این زبانها، تنها نمونه‌هایی محدود از واژگان با علامت مثنی یافت می‌شوند.
در آیات بسیاری از قرآن نیز، با وجود اینکه کاربرد مثنی مطابق با قواعد مربوطه صورت گرفته، با مطالعۀ ساختارهای منحصر‌به‌فرد مثنی، نمایان می‌شود که این ساختار در زبان عربی قرآنی، وضعیتی منعطف دارد و در برخی کاربردها همانند دیگر خویشاوندانش به سمت ساختار جمع گرایش یافته است.
کاربرد ساختار جمع برای مدلول مثنی در قرآن به دسته‌های زیر قابل تقسیم است: «استفاده از فعل جمع برای مثنی»، «استفاده از ضمیر جمع برای مثنی»، «استفاده از قید مخصوص جمع برای مثنی»، «استفاده از واژۀ جمع برای مثنی در حالت اسمی» و «استفاده از وصف جمع برای مثنی».
the qur’an has long been criticized in various ways and vis-a-vis muslim scholars have strived to answer such criticism.
some criticisms aimed specifically at the literary structures of the qur’an.
“returning the plural pronoun to the dual form”, as the qur’an 22: 18 and 49: 9, as well as using the plural instead of dual form, as in the qur’an 66: 4 and 5: 38, are among the most important examples of misconceptions about the issue of using plural structure for dual (al-muthannā).
concentrating the issue, this study aims to explain the use of plural form for dual from a linguistics perspective.
in addition to the traditional syntactic answers, to see using the dual in one sentence as frowned upon, these views may also be criticized through the comparative grammar of the semitic languages.
studying other semitic languages, including hebrew, syriaic, etc., proves that in these languages the dual form is not used as a morphological structure but the plural form has been replaced of it.
in these languages, only limited examples of dual words are found.
in many qu’anic verses, although the use of dual is done in accordance with the relevant rules, studying the unique structures of dual shows that this form in the qur’anic arabic language is flexible and, in some applications, like its relatives, tends to the plural structure.
the use of the plural structure for the dual meaning in the qur’an may be divided into these categories: 1- using the plural verb for dual, 2- using the plural pronoun for dual, 3- using the plural adverb for dual, 4- using the plural word for dual in the nominal case, and 5- using the plural adjective for dual.
نویسنده :
محمد سعید بیلکار ، محمد رضا شاهرودی ، احمد پاکتچی ، منصور پهلوان
منبع اصلی :
https://jqst.ut.ac.ir/article_91508_56a2dd25e3e1bcdf23f3e4603d3bf438.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(پژوهش های قرآن و حدیث- سال 1401- دوره 55- شماره 2- از صفحه 337 تا 365)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
دستور تطبیقی زبان‌های سامی شبهات ادبی قرآن کاربرد ساختار جمع برای مثنی مثنی مثنی در قرآن
Keywords
Dual Structure Useing Plural Structure for Dual Qur’anic Literary Misconceptions Comparative Grammar of Semitic Languages Dual in the Qur’an
نوع منبع :
مقاله
,
کتابخانه عمومی