مقام حضرت فاطمه(س) | کتابخانه مجازی الفبا

آيا واقعاً فاطمه زهرا آنچنان كه مى‏گويند بوده است؟ (اگر صراحت لحن من را شما و قبل از شما آن جناب ببخشند) مگر ايشان براى ما چه كرده است؟ مثلاً اگر ام‏ابيهاست، خوب هر بچه‏اى هم ممكن است اين كار را بكند كه قابل انكار نيست. اگر او را شهيده ولايت مى‏خوانيم، خوب هر زن و شوهر خوبى از هم دفاع مى‏كنند كه اين، منحصر به ايشان نيست؟

مشكل ما اين است كه محبت به اهل بيت(ع) و محبت اهل بيت به يكديگر را از زاويه ديد خود و با مسائل و امور جزيى و صرفاً عاطفى تحليل مى‏كنيم. كاملاً واضح است كه اگر اين گونه ببينيم و اين گونه بينديشيم، نتيجه‏اى جز آنچه شما مرقوم داشته‏ايد، يا شايد كمى بالاتر، نخواهيم گرفت؛ و حال آن كه قصه از اين قرار نيست. محور محبت اولياء الهى و در صدر آن معصومان(ع)، تنها و تنها محبت به خداوند متعال است. چرا كه آنان با دريافت يقينى و معرفت لايزال و عميق خود، به اين حقيقت واقف گشته‏اند كه خداوند تنها محبوب واقعى و حقيقى در جهان و عوالم هستى است؛ و از همين‏روست كه معصومان در مناجات خود حب خدا را طلب كرده و از فراق خداوند شكوه مى‏كردند: امام سجاد(ع) در مناجات خمس عشره [مناجات محبين‏] مى‏فرمايند: «اسئلك حبك»؛ بار خدايا از تو محبتت را مى‏خواهم» يا امام حسين(ع) در دعاى عرفه مى‏فرمايد:«أنت الذى ازلت الأغيار عن قلوب أحبائك حتى لم يحبوا سواك و لم يلجئوا إلى غيرك»؛ «تويى كه اغيار را از دل دوستانت محو كردى، تا غير تو را دوست نداشته، جز درگاهت به جايى پناه نبرند» يا اميرالمؤمنين در دعاى كميل مى‏فرمايند: و ربى صبرت على عذابك فكيف أصبر على فراقك‏؛ «پروردگارا! بر فرض آن كه بر عذاب تو صبر كنم، چگونه بر فراق تو صبر نمايم؟» فراق در صورتى است كه ميان دو شخص ارتباط باشد و اين عذاب از فراق مبنى بر عشق به كمال است.
مانند تو من يار وفادار نديدم‏ خوشتر زغم عشق تو غمخوار نديدم‏

جز خال خيال رخ زيباى تو در دل‏ در آينه حسن تو زنگار نديدم‏

به همين دليل كه محبت خدا اصل و محور تمامى محبت‏هاست، باب بسيار مهمى در معتبرترين كتاب‏هاى شيعه تحت عنوان «حب فى اللَّه» و «بغض فى اللَّه» آمده است كه رواياتش از اصيل‏ترين آثار اسلامى و بهترين راهنماى انسان به سوى محبت‏هاى صحيح است. نگا: اصول كافى، ج 3.
محبت رسول خدا(ص) به حضرت زهرا(س) در همين راستا بود؛ يعنى، پيامبر خدا از آن جا كه عاشق خداوند و محو در او بود، هر كس و هر چيزى را كه دوستدار خداوند بود و خداوند نيز به او محبت داشت، دوست مى‏داشت؛ و اين محبت نسبت به افرادى مانند حضرت فاطمه(س) و حضرت على(ع) در اوج بود؛ چون با چشم دل مى‏ديد كه آن دو بزرگوار در چه مرتبه‏اى از محبت و عشق به خداى متعال‏اند و حضرت حق نيز تا چه اندازه‏اى آنها را دوست دارد. حضرت محمد(ص) مى‏دانست كه تمامى وجود اين دو بزرگوار، محو در خداوند عالم است و تمامى نشست و برخاست، قول و فعلشان تنها و تنها براى خدا و رضاى اوست. اين دو عزيز، كسانى بودند كه سه روز افطارى خود را به مسكين و يتيم و اسير دادند و اين اطعام فقط و فقط به خاطر محبت به خدا بود. نگا: دهر / 9 - 8.
بنابراين، محبت رسول خدا به اين محبوبان الهى، تنها و تنها به خاطر محبت به خدا بود، نه مسأله پدر و فرزندى يا زن و شوهرى. محبت او فراتر از اين امور ظاهرى و روابط دنيوى بود. عشق او به على و فاطمه و عشق على به فاطمه، از سرِ عشق به خدا بود. كسى كه عاشق محبوب باشد، هر چيزى را كه محبوب دوست داشته باشد، دوست خواهد داشت و هر چه را محبوب مبغوض دارد، او نيز دشمن خواهد شمرد. حب و بغض معصومان(ع) تنها و تنها بر اين محور بود و لاغير؛ و از آن جا كه با اشراف علمى و احاطه يقينى كه به حقايق عالم داشتند، مى‏دانستند كه حضرت زهرا(س) به دليل پاكى و قداست و اخلاص و عبادت، محبوب خداست؛ به او ارادت ورزيده، سر تعظيم بر آستانش فرو مى‏آوردند.
ديدم همه پيش و پس، جز دوست نديدم كس‏ او بود همه او بس، تنها همه او ديدم‏

آرام دل غمگين، جز دوست كسى مگزين‏ فى الجمله همه او بين، زيرا همه او ديدم‏

از آن جا كه محبت خدا، محور و اصل تمامى محبت‏ها است، رسول خدا(ص) مى‏فرمايد: مرا نيز به جهت دوستى با خدا دوست بداريد، نگا: ميزان الحكمه، ج 2، ص 236، ح 3200. كه اين محبت با چنين رويكردى، سودش عايد خود انسان خواهد شد؛ چنان كه در سوره سبأ مى‏فرمايد: صلى الله عليه وسلم‏قل ما سألتكم من أجر فهو لكم إن أجرى إلا على الله‏رحمهما الله‏ ؛ سبأ / 47. «بگو مزدى را كه درخواست كردم [دوستدارى اهل‏بيت(ع)] چيزى است كه سودش عايد خود شماست و مزد من جز بر خدا نيست.»
اين دوستى كمندى است براى تكامل و اصلاح انسان‏ها و در واقع، هدف از دوستدارى اهل‏بيت(ع) نيز رهنمون شدن به راه خدا و كامل شدن در اين راستا است: صلى الله عليه وسلم‏قل ما أسئلكم عليه من أجر إلا من شاء أن يتخذ إلى ربه سبيلارحمهما الله‏ ؛فرقان / 57. «بگو اى پيامبر كه از شما بر آن رسالت خويش مزدى نمى‏جويم مگر اين كه هر كس بخواهد به سوى خدا راهى بجويد». اين آيه با لحن عجيبى خاطرنشان مى‏سازد كه من از كسى كه نمى‏خواهد به سوى خدا رهنمون شود، اجر نمى‏خواهم. اما اگر خواست به سوى خدا حركت كند، من مزد مى‏خواهم و آن، دوستى اهل بيت(ع) است كه در پرتو آن به سوى خدا رهنمون شده، به كمال بار مى‏يابد. نگا: الميزان، ج 18، صص 43 - 42.
پس مى‏بينيد كه حتى محبت به اهل بيت(ع) كه به انسانها توصيه شده است، براى آن است كه در راستاى محبت به اهل بيت، آدمى به قرب پروردگار نايل آيد؛ چرا كه انسان سعى مى‏كند با ايجاد محبت آنان، خصلت‏هاى آنان را در خود جارى سازد تا در اثر آن، محبت به خدا را كه حقيقى‏ترين محبت است، به دست‏آورد. براى مطالعه بيشتر نگا: محمدرضا كاشفى، آيين مهرورزى، فصل‏هاى سوم و چهارم.
عاشقان را شادمانىّ و غم اوست‏ دستمزد و اجرت خدمت هم اوست‏

غيرمعشوق ار تماشايى بود عشق نَبْوَد هرزه سودايى بود

عشق آن شعله‏ست كاو چون بر فروخت‏ هر چه جز معشوق، باقى جمله سوخت‏

تيغ «لا» در قتل غير حق براند در نگر زان پس كه بعد «لا» چه ماند

ماند «الا اللَّه»، باقى جمله رفت‏ شاد باش اى عشقِ شركت سوز زفت‏

مثنوى/ 5/590 - 586.

پرسمان دانشجویی