شهادت ثالثه در تشهد چه حکمی دارد؟ لطفاً مفصّل توضیح دهید. | کتابخانه مجازی الفبا

شهادت ثالثه در تشهد چه حكمي دارد؟ لطفاً مفصّل توضيح دهيد.

جواب: مقصود از شهادت ثالثه، شهادت به ولايت امام علي ـ عليه السّلام ـ است كه شيعيان در اذان به قصد رجا به جا مي آورند اما در تشهد هيچ يك از مراجع معظم تقليد در جواز و يا عدم جواز آن اشاره نكرده است بنابراين ما ملزم هستيم كه نماز و همة عبادات را به گونه‌اي به جا آوريم كه به آن امر شده‌ايم نه چيزي از خود به آن اضافه نموده و نه چيزي از آن كم نماييم. در روايات آمده است كه در تشهد فقط «شهادتين» گفته مي‌شود و محمّد بن مسلم مي‌گويد: راجع به تشهد از امام صادق ـ عليه السّلام ـ پرسيدم، حضرت فرمود: وقتي نشستي و بدن آرام گرفت بگو:«اشهدُ ان لا اله الا الله وحده لا شريك له و اشهد ان محمداً عبده و رسوله.»
در روايت ديگر مي‌فرمايد: تشهد در كتاب خدا شفع (جفت) است و همچنين در رواياتي كه در مورد تشهد آمده است همه تأكيد بر «شهادتين» دارند.[1] هيچ گونه ذكري از «شهادت ثالثه» به ميان نيامده است.
گر چه «شهادت ثالثه» حق است و مكمّل «شهادتين» مي‌باشد. اما هر چه حق و صحيح و درست باشد كه نمي‌توانيم در نماز بگنجانيم. آيا مي‌توانيم در تشهد بگوييم: (اشهد ان آدم صفوة الله و اشهد ان نوحاً نبي الله و اشهد ان ابراهيم خليل الله و ...) در حاليكه همه اين موارد حق و صحيح است و جزء باورهاي ما مي‌باشند. ما بايد ثابت كنيم كه پيروي از امام علي ـ عليه السّلام ـ بر هر مسلماني واجب و لازم است و راه سعادت و خوشبختي دنيا و آخرت در اطاعت و پيروي از اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ است.
ما وظيفه داريم فضائل امام را آنگونه كه شايسته او مي‌باشد، به تشنگان معارف ناب اسلامي و طالبان حقيقت عرضه نماييم و با دلايل متقن و علمي از كتاب، سنّت، و تاريخ صحيح و با ادّله و براهين روشن و واضح ثابت نماييم. ما بايد روشن سازيم كه اول پيامبر خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ است و در رتبة دوم امام علي ـ عليه السّلام ـ قرار دارد و آن دو برترين بندگان خدايند. ما اگر واقعيّت‌ها را به طور صحيح و درست به جهانيان و خصوصاً كساني كه از مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ دور نگه داشته شده‌اند عرضه كنيم، قطعاً مورد قبول بيشتر قرار خواهد گرفت، تا اينكه شهادت ثالثه را در نماز اضافه كنيم در حالي كه به آن امر نشده‌ايم و هيچ گونه دليل بر آن نداريم.
قطعاً اين گونه اعمال دستاويز دشمنان مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ قرار مي‌گيرد كه هميشه در صدد يافتن نقطه ضعف‌هاي مذهب شيعه بوده، و از هر چيزي سوژة تبليغاتي درست نموده و از طُرُق مختلف پخش و منتشر مي‌سازند.
علاوه بر اين ما تابع مراجع معظم تقليد مي‌باشيم و آن بزرگواران در زمان غيبت طبق روايات صحيح و معتبر[2]، نائب عام امام زمان ـ عج الله تعالي فرجه الشريف ـ بوده و قول و فتواهاي آنها بر همه حجّت مي‌باشند و همه بايد اعمال عبادي خويش را با پيروي و تبعيّت از آنها تنظيم نمايند. و آنها با احاطة علمي كه در علوم مختلف و شناخت كافي كه از متون و منابع اسلامي دارند، ديدگاههاي خويش را به عنوان فتوا در رساله‌هاي عمليّه براي مؤمنين ارائه مي‌دهند.
تا جايي كه تحقيق شده هيچ يك از فقهاي شيعه در رساله‌هاي عمليّه و كتب ديگر علمي بر جواز شهادت ثالثه در تشهد اشاره نكرده است. بلكه حتّي در اذان فتواي همة فقهاي شيعه بر اين است «اشهد ان عليّاً ولي الله» جزء اذان و اقامه نيست.[3] و آن را به قصد قربت به جا مي‌آورند.
در مورد شهادت ثالثه در تشهد، در رساله‌هاي عمليّه فقهاء همانگونه كه ذكر شد اشاره نشده است. زيرا چنين چيزي اصلاً مطرح نبوده و هيچ گونه دليلي بر درج آن وجود ندارد. گويا اين مسئله جديداً از طرف برخي افراد ناآگاه دامن زده شده و معلوم نيست كه چه عواملي در پيدايش اين ديدگاه دخيل بوده است، هيچ بعيد نيست كه اين گونه مسائل از طرف دشمنان مكتب اهل بيت ـ عليهم السّلام ـ براي ضربه زدن به اين مكتب مطرح شده باشند.
حضرت آيت الله العظمي خامنه‌اي رهبر معظم انقلاب در پاسخ به سؤالي كه گفته است: «آيا مي‌توان در تشهد (اشهد ان عليّاً ولي الله) را نيز ذكر كرد؟» مي‌فرمايد:«اموري كه جز تشهد نمازهاي واجب نيست اگر آن را به قصد اينكه شرعاً به عنوان جزئي از تشهد وارد شده است بگويند نماز را باطل مي‌كند، هر چند آن امور في نفسه حق و صحيح باشند، نماز و تشهد را همانگونه كه مراجع عظام شيعه (كثر الله امثالهم) در رساله‌هاي عمليه بيان نموده‌اند بخوانيد و چيزي بر آن اضافه نكنيد و هر چند كلام حق باشد.[4]
در نتيجه مؤمنين در نماز و هر كار عبادي، به رساله‌هاي عمليه مراجع تقليد رجوع كنند و آنچه را آنها فرموده و فتوا داده‌اند عمل نمايند و از پيش خود و دل بخواهي چيزي زياد و يا كم نكنند.

مرکز مطالعات پاسخگویی به شبهات اندیشه قم