ملاهادی سبزواری وزیر خارجه اسلام؛ توضیح و سند | کتابخانه مجازی الفبا

شما در مقاله ای گفتید شیخ انصاری می گفته بنده وزیر داخله‌ی اسلامم و ملاهادی سبزواری وزیر خارجه. بنده این را در جایی مطرح کردم لکن سند خواستند. اگر سندش را بگویید ممنون می شوم.

حاج شیخ محمد حسن وکیلی

این مطلب میان شاگردان شیخ انصاری مشهور بوده است. بهترین منبع مکتوبی که در دست است تفسیر روان جاوید تألیف مرحوم آیت‌الله میرزا محمد ثقفی پدر خانم رهبر فقید انقلاب مرحوم آیت‌الله العظمی خمینی قدّس‌سرّه است که ایشان نوة میرزا ابوالقاسم کلانتر مقرر اصول شیخ انصاری رحمت‌الله علیهم است. در تفسیر روان جاوید در جلد اول ص ۱۱۱ و ۱۱۲ می‌فرماید:

«چندى بود مي‌خواستم نكته را تذكر دهم مي‌ترسيدم جسارت شود تا اين زمان كه عنان اختيار از دست رفت و ناچار شدم از حد خود تجاوز نمايم و آن، آن است كه علماء اعلام و فقهاء اسلام كثر اللّه امثالهم تكليف عوام را معلوم فرمودند چنانكه مرحوم سيد در عروة الوثقى مي‌فرمايد مورد تقليد احكام فرعيه عمليه است و در اصول دين و فقه و علم نحو و صرف و لغت و موضوعات مستنبطه عرفيه يا لغويه و موضوعات صرفه تقليد راه ندارد و از اين جا معلوم ميشود وظيفه آنها همان بيان احكام شرعيه فرعيه است و اين منصبى است كه امام علیه‌السلام به آنها مرحمت فرموده است لذا مناسب است خودشان هم از مقامشان تجاوز ننمايند چون مي‌دانند هر علمى اهل و متخصص و خبره دارد و جاهل در هر مسئله بايد به اهل ذكر آن رجوع نمايد خوب است در مسائل عقليه و ادبيه و تاريخيه آنچه را فنّ ايشان نيست وارد نشوند و اگر كسى از اين قبيل مسائل سؤال نمود ارشاد به اهلش نمايند چنانچه شنيده‌ام بناى مرحوم شيخ انصارى قدس سره كه حقاّ بايد اعمالش مانند اقوالش سرمشق علماء متأخرين باشد بر اين بوده كه هر وقت مسئله عقليه مشكلى از ايشان سؤال مي‌نمودند جواب مي‌فرمودند من وزير داخله اسلامم حاجى سبزوارى وزير خارجه است به ايشان مراجعه نمائيد و اوقاتي كه بنده در قم بودم از مرحوم شيخ استاد ما عليه الرحمه سؤال نموده بودند از ممالك اروپا كه كيفيت وحى بر پيغمبر چگونه است رجوع فرمودند به اساتيد معقول‌ جوابش را بنويسند و اگر مسائل ادبى يا تاريخى سؤال مي‌شد مذاكره شده بود كه به اهل فنش مراجعه شود البته شأن فقيه نيست كه همه چيز را بداند ولى بايد بداند كه سؤال از هر مسئله بايد از اهل ذكرش بشود اگر خود را اهل ذكر آن مسئله نمي‌داند ارشاد به اهلش فرمايد بنده تعجب مي‌كنم از بعضى آقايان كه هر چه هر كه از آنها سؤال مي‌كند جواب مي‌دهند مگر مجبوريد ندانسته جواب بگوئيد شما نميدانيد طبيب نيستيد چرا معالجه مي‌فرمائيد بلكه آن بيچاره دواى شما را خورد و مرد با آنكه مي‌گوئيد طبيب ضامن است اگرچه حاذق باشد مگر نمي‌دانيد اهل شعر نيستيد چرا شعر مي‌گوئيد تا به ضرورت دچار شويد و معنى مي‌كنيد تا در نزد ادبا و اهل معنى موهون شويد با آنكه مي‌دانيد به مقدمات اجتهاد كسى اديب نمي‌شود و از همه بدتر ورود در مسائل عقليه است چون سرزمينى است كه ايمان فلك رفته بباد اگر خواسته باشيد بر طبق اخبار جواب بفرمائيد ظواهر ادله در اين باب شايد اختلافش بيش از اخبار فروع باشد و تا شخص احاطه بآنها نداشته باشد و علاج تعارضش را نكرده باشد و وجه جمع ميان آنها را نيافته باشد و با عقل صريح مطابقه ننموده باشد نميتواند جواب بگويد علاوه بر آنكه حجيت آنها معلوم نيست و اگر خواسته باشيد بر طبق قواعد عقليه جواب بگوئيد وا حسرتا علاوه بر استعداد و عقل كامل يك عمر زحمت و مجاهدت ميخواهد تا اگر خداوند از اين علم نصيبى براى او مقدر فرموده باشد باو و اصل شود لذا كمتر فقيهى است كه در اين رشته وارد شده باشد و سلامت خارج شده باشد»

در گفتگوهای منسوب به مرحوم آخوند خراسانی با میرزای نائینی درباره‌ی تشکیل حکومت اسلامی نیز که مدّتی است در فضاهای مجازی منتشر شده است همین مطلب را آخوند از شیخ نقل کرده‌است که البته آن گفتگوها از نظر سند قابل استناد کامل به آخوند نیست.

شیخ مرید آقا سید علی آقای شوشتری بوده و اهل سلوک می‌باشد و وصیش نیز ایشان می‌باشند. ان شاء الله به زودی یادداشتی دربارة ارادت شیخ به عرفا و حکما و اسنادش در پایگاه تقدیم می‌شود.

وب سایت عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت