اصالت حدیث غدیر | کتابخانه مجازی الفبا

اصالت حدیث غدیر | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
اصالت حدیث غدیر
کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
فارسی
کتاب الکترونیکی
میانگین امتیازات:
امتیاز شما :
تعداد امتیازات :
0
اصالت حدیث غدیر
ویرایش اثر
سوال:
در برخی از سایتهای اهل سنت آمده است که حدیث غدیر اصلی ندارد یا اگر هم روایاتی هست که قابل اعتناء نمی باشد آیا این مطلب صحیح است؟
پاسخ تفصیلی:
شايد بتوان گفت: برترين ويژگي و امتياز حديث غدير استحکام و صلابت سند آن مي باشد بطوري که به لحاظ کثرت راويان و ناقلان جزو کم نظيرترين احاديثي است که در منابع فريقين ذکر شده است.

حديث غدير را دهها تن از صحابه و تابعان و صدها نفر از محدثان، تاريخ نگاران و ديگر عالمان شيعه و اهل سنت روايت کرده اند. گر چه اين حديث در تمامي نقل ها به طور تفصيلي و با همه جزئيات آن به يک بيان وارد نشده ولي در همه ي آنها عبارت «من کنت مولاه فعلي مولاه» به چشم مي خورد.[1]

علامه عبدالحسين اميني در تحقيق خود اسامي يکصدوده تن صحابي و هشتاد و چهار تابعي که حديث غدير را روايت کرده اند را ذکر مي کند .



برخي از راويان حديث در طبقه ي صحابه عبارتند از:

ابوهريره دوسي (م57 يا 59هـ.)[2].

براء بن عازب انصاري (م 72هـ.)[3] .

زيد بن ارقم انصاري (م 66 يا 68 هـ.)[4].

حذيفة بن اسيد غفاري (م40 هـ.)[5] .

عبدالله بن عباس (م68 هـ.)[6].

سعد بن ابي وقاص[7] .

جابر بن عبدالله انصاري (م73 يا 78 هـ.)[8] .



جمعي از راويان حديث در طبقه ي تابعان هم عبارتند از:

سعيد بن جبير (م 95 هـ.)[9].

سعيد بن مسيب (م94 هـ.)[10].

عطية بن سعد عوفي کوفي (م111 هـ.)[11].

طاوس بن کيسان يماني (م 106 هـ.)[12].

عبدالرحمن بن ابي ليلي (م82 هـ.)[13].

و حبيب بن ابي ثابت اسدي کوفي (م117 هـ.)[14].



بسياري از عالمان و حديث شناسان اهل سنت به صحت حديث و يا تواتر آن تصريح کرده اند که به چند مورد آن اشاره مي شود:

1) ابو عيسي ترمذي (م 279) در صحيح خود پس از ذکر حديث می گويد: «اين حديث حسن و صحيحي است »[15].



2) ابن عبدالبرّ قرطبي (م463 هـ.) در «الاستيعاب في معرفة الاصحاب» بعد از ذکر حديث مؤاخات و پرچم و غدير گويد: «همه ي اين ها اخبار ثابتي است »[16].



3) ابوجعفر طحاوي (م279 هـ.) در «مشکل الاثار» مي نويسد: «اين حديث، از نظر سند صحيح بوده و خدشه اي در راويان آن نيست »[17].



4) ابوالحسن بن المغازلي شافعي (م483 هـ.) در پي نقل حديث مي نويسد: «اين حديث، حديث صحيحي است از پيامبر خدا و نزديک به صد تن از جمله عشره ي مبشّره آن را روايت کرده اند و هيچ اشکالي در آن نبوده و اين فضيلت علي منحصر به فرد بوده و هيچکس با او شريک نمي باشد »[18].

5) ابن حجر عسقلاني (م852 هـ.) حديث غدير را در چند جاي «تهذيب التهذيب» و به چند طريق روايت کرده و در فتح الباري گويد: «حديث من کنت مولاه فعليّ مولاه را ترمذي و نسائي اخراج نموده و آن را طرق بسيار زيادي است که ابن عقده آنرا در يک کتاب گرد آورده و بسياري از اسانيد آن صحيح و حسن است»[19].

6) ابن حجر هيثمي شافعي در «الصواعق المحرقة» مي نويسد: «اين حديث که در آن ترديد راه نمي يابد را جماعتي همچون ترمذي، نسائي، احمد بن حنبل آورده و طرق آن بسيار مي باشد به طوري که شانزده صحابي آن را روايت کرده... و بسياري از اين اسانيد صحيح و حسن است.»[20]

وی در جاي ديگر گويد: «اين حديث را سي تن از صحابه ي پيامبر روايت کرده اند »[21].


معرفی آثاری از اهل سنت راجع به حدیث غدیر

1- ابن جریر طبری مؤلف کتاب «الولایة»

ابتدا لازم است از محمد بن جرير طبري (م 310 هـ.) ياد شود که کتاب «الولاية» را در طرق حديث غدير به رشته ي نگارش درآورده و در آن حديث غدير را به بيش از هفتاد طريق روايت کرده است.

حموي در «معجم الادباء» در شرح حال طبري از کتاب «فضائل علي بن ابيطالب» ياد مي کند که طبري در شروع آن درباره ي صحت اخبار غدير خم سخن گفته است .[22] شمس الدين ذهبي در «طبقات الحفاظ» مي نويسد: «چون به ابن جرير خبر رسيد که فرزند ابوداود[23] درباره ي حديث غدير تشکيک کرده، شروع به نوشتن کتاب فضائل کرده و به تصحيح آن اهتمام ورزيد».

وي در ادامه مي نويسد: «من يک جلد از کتاب ابن جرير درباره ي طرق حديث را ديده و از زيادي آن شگفت زده شدم».

ذهبي همچنين اشاره مي کند که طبري به دليل اين اثر متهم به تشيع مي شود.[24]

ابن کثير در «البداية و النهاية» در شرح حال طبري مي نويسد: «کتابي از او ديدم که در آن احاديث غدير خم را در دو جلد قطور گردآورده بود»[25].



2. جلال الدين عبدالرحمان سيوطى

وی كه يكى از بزرگ‏ترين‏علماى اهل تسنن در قرن نهم و دهم و داراى تأليفات بسيارى است، چند كتاب جداگانه در احاديث متواتر تأليف نموده و «حديث غدير» را در آن‏ها آورده است[26].



3-ابوالعباس بن عقدة«333ه»

ديگر شخصي که درباره ي طرق حديث غدير کتابي نگاشته، ابوالعباس بن عقده (م333 هـ.) مي باشد که در کتاب خود حديث را به صدو پنج طريق روايت کرده است. بسياري از روايات ابن عقده را، ابن اثير در «اسد الغابة» و ابن حجر در «الاصابة» آورده و ابن حجر در «تهذيب التهذيب» و «فتح الباري» از اين کتاب خبر مي دهد.[27]



4- شمس الدین محمد ذهبی «748ه»مؤلف کتاب «طرق حدیث الولایة»

سومين شخص، شمس الدين محمد ذهبي (م748هـ.) است که کتابي به نام «طرق حديث الولاية» تالیف نموده.

وی در «تذکرة الحفاظ» از آن ياد مي کند.[28] ذهبي در تلخيص المستدرک هم تعدادي از طرق حديث را صحيح شمرده و مي نويسد: «صدر حديث متواتر بوده و پيامبر قطعاً آن را گفته اما عبارت «اللهمّ وال من والاه...» زيادتي است که اسناد آن قوي بوده و گروهي از اعلام صحابه صحت آن را باور دارند. وي در جاي ديگر در پي نقل حديث غدير گويد: اين حديث حسن و بسيار بلند سند بوده و حديثي به مانند آن متواتر است »[29].



5- شمس الدين جزري شافعي (م833هـ.)صاحب کتاب «اسنی المطالب»

وي حديث غدير را به هشتاد طريق روايت کرده و در اثبات تواتر آن رساله اي تحت عنوان «اسني المطالب في مناقب علي بن ابيطالب»[30] نگاشته است. وي درباره ي حديث غدير مي نويسد:

«اين حديث صحيح به صورت هاي گوناگون از اميرالمؤمنين علي (رضي الله عنه) و پيامبر (صلي الله عليه وآله) به تواتر رسيده و جمع زيادي آن را نقل کرده اند افراد بي اطلاعي هم که در تضعيف حديث مي کوشند قابل اعتنا نمي باشند».

وي آنگاه نام گروهي از راويان صحابه را ذکر کرده و در پي آن گويد: «به خبر اين گروه قطع حاصل مي شود».



6. مرتضى زبيدى«1205ه»

وی نويسنده كتاب تاج العروس است كه از معتبرترين كتاب‏هاى لغوى می باشد، زبیدی يكى از تأليفاتش را به احاديث متواتر اختصاص داده و «حديث غدير» را در آن ذكر كرده است[31].


7.ابوعبدالله محمدبن جعفر الكتّانى المالکي«1345ه»

وی كتابى را در احاديث متواتره نگاشته و «حديث غدير» را در آن آورده است[32].



8. شيخ على متقى هندى،

نگارنده كتاب كنز العمّال، كتاب ويژه‏اى در احاديث متواتر نگاشته و «حديث غدير» را در آن آورده است.



9. ملّا على قارى هروى

او نيز كتابى در خصوص احاديث متواتر تأليف نموده است و «حديث غدير» را در آن ذكر كرده است.

بنابراين، «حديث غدير» در كتاب‏هايى كه به احاديث متواتر اختصاص دارد موجود است لذا نمي توان به بهانه هاي واهي دست از آن کشيد،اما با اين حال با وجود استحکام سند حديث غدير، مشاهده می شود معدود عالمان مکتب خلافت از قبيل احمد بن تيميه حراني، صحت انتساب حديث را به پيامبر«صلی الله علیه وآله» مورد انکار قرار داده اند.وبه تبع او در زمان حاضر می بینیم در سایتهای اهل سنت این حدیث مورد انکار واقع شده است.

جالب این است ناصرالد ين الالباني[33] حديث پژوه بزرگ سلفي معاصر در مخالفت با ابن تيميه در گفتاري تفصيلي به اثبات صحت کامل متن «من کنت مولاه فعليٌ مولاه، اللهم وال من والاه و عاد من عاداه» پرداخته در پايان نتيجه مي گيرد: «هر دو قسمت اين حديث صحيح و بخش اول آن متواتر مي باشد». وي سپس مي نويسد:

«من بدان سبب به تحرير صحت حديث غدير پرداختم که شيخ الاسلام ابن تيميه قسمت اول حديث را تضعيف کرده و قسمت دوم را دروغ دانسته است و اين سخن او ناشي از مبالغه اي است که در تضعيف شتابزده ي احاديث پيش از آنکه تمامي طرق آن را جمع کرده و مورد دقت قرار دهد به او دست داده است»[34].







در پايان سخن مطلبي از شيخ عبدالعزيز دهلوى در رابطه با حديث متواتر عرض مي شود که خالي از لطف نيست.

او در كتاب تحفه اثنا عشريّه[35] مى‏ نويسد:

اگر حديثى به حدّ تواتر رسيد و صدورش از رسول خدا« صلى اللَّه عليه وآله» قطعى شد، در حكم آيه قرآن خواهد بود؛ پس همان گونه كه قرآن كريم قطعىّ الصدور و از جانب خداوند متعال است و جايز نيست واژه‏اى از آن رد و يا باطل شود. و هر كه چنين كند كافر خواهد بود و ترديدى در اين مطلب نيست؛ چرا كه با تواتر قطعى به دست ما رسيده است؛ همان طور هر حديثى كه با سندهاى قطعى و يقينى و در حدّ تواتر از رسول خدا «صلى اللَّه عليه وآله »به ما برسد، به منزله آيه‏اى از آيات قرآن خواهد بود.

نتيجه كلام دهلوى پيرامون حديث غدير اين مى‏شود كه فرمايش رسول خدا «صلى اللَّه عليه وآله»كه فرمود:« مَنْ كُنْتُ مَولاهُ فَهذا عَلِيٌّ مَولاهُ» از اين جهت كه به صدور آن از پيامبر اكرم «صلى اللَّه عليه وآله» قطع و يقين داريم؛ همانند آيه‏اى از آيات قرآن بوده و تكذيب و رد آن حرام است.[36]





والسلام علي من اتبع الهدي

صاحب محتوی:
موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی
متکلمان و سایر شخصیت ها :
ب. امام اول(حضرت امام علی ع)
زبان :
فارسی
منبع اصلی :
http://mazaheb.com/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%D8%B3%D8%AE/%D8%B9%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%AF/70-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA/1592-%D8%A7%D8%B5%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB-%D8%BA%D8%AF%DB%8C%D8%B1
جنس منبع:
متن
پایگاه :
پرسش و پاسخ های موسسه آموزشی پژوهشی مذاهب اسلامی
یادداشت :
[1] . تفصيل سخن در اين باب آنکه نقل هاي گوناگون حديث غدير مجموعاً سه مطلب را رسانده است، الف ـ اينکه پيامبر براي امت خود دو شيء گرانبها به جاي گذاشته که از يکديگر جدايي ناپذيرند، کتاب و عترت ب ـ پيامبر نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر و صاحب اختيارتر است خداوند سرپرست پيامبر و پيامبر سرپرست مؤمنان است.
ج ـ هر آنکه پيامبر سرپرست او است علي هم سرپرست او است.
هر سه مطلب را در روايات صحابه اي همچون عامر بن ضمرة، حذيفة بن اسيد، امام اميرمؤمنان و ديگران مي يابيم.
مطلب اول و سوم را در روايات امام علي«علیه السلام»، ام سلمه و مورد دوم و سوم را در روايات شماري از صحابه از جمله ابوسعيد خدري، حذيفة بن اسيد، عامربن ضمره، زيد بن ارقم، براءبن عازب و سعدبن ابي وقاص و سرانجام مطلب سوم را در روايات دهها تن از صحابه از جمله ابوليلي انصاري، خالد بن زيد انصاري، سهل بن سعد، طلحة بن عبدالله، عبدالله بن عباس، عبدالله بن عمر، عبدالله بن مسعود، عثمان بن عفان، عدي بن حاتم، عماربن ياسر، ابوهيثم بن تيهان، حبيب بن بديل، خزيمة بن ثابت، قيس بن ثابت، قيس بن سعد و هاشم بن عتبه مي توانيم بيابيم.

[2] . حديث غدير به روايت او را در منابع زير بيابيد: خطيب بغدادي ـ تاريخ بغداد ج8، ص284، دار الکتب العلمية، بيروت، مزي، تهذيب الکمال ج20، ص484، مؤسسة الرسالة، بيروت، خوارزمي، المناقب ص156، سيوطي، الدرّ المنثور ج2، ص259، تاريخ دمشق ج42، ص231، و 232 و 233، ابن عبدالبرّ، الاستيعاب في معرفة الاصحاب درهامش الاصابه داراحياء التراث العربي، ابن کثير، البداية و النّهاية ج5، ص 232 و 233.
[3] . حديث غدير به روايت براء را در منابع زير بيابيد: مسند احمد بن حنبل ج4، ص281، سنن ابن ماجه ج1، ص28، و 29، دارالفکر، بيروت، نسائي، خصائص اميرالمؤمنين ص95، مکتبه نينوي الحديثه، تهذيب الکمال ج2، ص484، ابن ابي شيبة، المصنّف ج7، ص496، دار الفکر، بيروت، کنزالعمال ج13، ص134 رقم 3642، مؤسسة الرسالة، بيروت.
[4] . حديث غدير به روايت زيد بن ارقم را در منابع زير بيابيد: مسند احمد بن حنبل ج4، ص368، و 372، خصائص اميرالمؤمنين ص95، المستدرک علي الصحيحين ج3، ص109، و 110و 533، دارالمعرفه، بيروت، مجمع الزوايد ج9، ص103، دارالکتب العلمية، بيروت، طبراني، المعجم الکبير ج5، ص170، و 192 و 194 و 195 و 204، مکتبه ابن تيمية، قاهره، الاستيعاب ج2، ص473، و تهذيب الکمال ج33، ص36 و کنزالعمال ج11، ص610، رقم 32951.
[5] . روايات غدير او را در منابع زير بيابيد: صحيح الترمذي ج5، ص297، رقم 3797، دارالفکر، بيروت، البداية و النهاية ج7، ص386. الصواعق المحرقة، ابن حجر مکي ص25، اسد الغابة ،ابن اثیر،ج3، ص92، انتشارات اسماعيليان، تهران و مجمع الزوائد ج9، ص165.

[6] . حديث او را در خصائص اميرالمؤمنين ص7، مسند احمد بن حنبل ج1، ص331، المستدرک علي الصحيحين ج3، ص134، خوارزمي، المناقب ص127، تاريخ بغداد ج12، ص340، ابن حجر عقلاني، الاصابة ج4، ص467، و کنز العمال ج11، ص603، رقم 32916 بيابيد.
[7] . روايات او از در سنن ابن ماجه ج1، ص45، رقم 121، سنن نسائي ج5ص108، رقم 8399 و خصائص اميرالمؤمنين ص50، و 95 و کنز العمال ج13، ص163، رقم 36493 بيابيد.
[8] . حديث اورا در ابن ابي شيبه، المصنّف ج7، ص495، البداية و النهاية ج5، ص232، و تاريخ دمشق ج2،4 ص224 و 225 و 227 بيابيد.
[9] . وي حديث غدير را از عبدالله بن عباس روايت کرده. نکـ: المستدرک علي الصحيحين ج3، ص110، تاريخ دمشق ج42، ص187، و 229.
[10] . روايت او از سعد بن ابي وقاص را در تاريخ دمشق ج18، ص138، بيابيد.
[11] . روايت او از زيد بن ارقم را در مسند احمد بن حنبل ج4، ص368، و کنزالعمال ج13، ص105، رقم 36343 و تاريخ دمشق ج42، ص217، بيابيد.
[12] . روايت او از بريده را در طبراني، المعجم الصغير ج1، ص71، و الا وسط ج1، ص112، دارالحرمين بيابيد.
[13] . روايت او از ابوليلي انصاري را در خوارزمي، المناقب ص35، و از سعد بن ابي وقاص در ابونعيم اصفهاني، حلية الاولياء ج4، ص356، دارالفکر، بيروت بيابيد.
[14] . روايت وي از عمر بن واثله را در خصائص اميرالمؤمنين ص15، المستدرک علي الصحيحين ج3، ص109، المعجم الکبير ج5، ص166، و مسند احمد بن حنبل ج1، ص118، بيابيد.
[15] . ترمذي، الجامع الصحيح ج5، ص297.
[16] . الاستيعاب در هامش الاصابه، ج3، ص36.
[17] . طحاوي، مشکل الآثار ج2، ص308، به نقل از الغدير.
[18] . ابن المغازلي، المناقب ص27.
[19] . عسقلاني، فتح الباري ج7، ص61، دار المعرفة للطباعة والنشر، بيروت ونکـ: تهذيب التهذيب ج7، ص296 و ج2، ص155.
[20] . ابن حجر مکي، الصواعق المحرقة ص25.
[21] . پيشين ص73.
[22] . حموي، معجم الادباء ج18، ص80، و 85، دار احياء التراث العربي.
[23] . صاحب سنن معروف.
[24] . ذهبي، طبقات الحفاظ ج2، ص254.
[25] . ابن کثير، البداية والنهاية ج11، ص167.
[26] . ر. ك: نظم المتناثر من الحديث المتواتر: 195، النصائح الكافيه: 92، نفحات الأزهار: 8/ 319.
[27] . تهذيب التهذيب ج7، ص296، فتح الباري ج7، ص61.
[28] . ذهبي، تذکرة الحفاظ ج3، ص1043، مکتبة الحرم المکي.
[29] . سير اعلام النبلاء ج8، ص335.
[30] . نقل از الغدير ج1، ص298، و 299، مشروح بحث هاي سندي حديث غدير را نيز مي توان در الغدير ج1، ص 14 ـ 72، 152 ـ 156 و 298 ـ 301 دنبال کرد.
[31] . ر. ك: ملحقات احقاق الحق: 23/ 10.
[32] .نظم المتناثر من الحديث المتواتر: 194 حديث 232.
[33] . عاصمي نجدي، مجموع فتاوي ابن تيمية ج4، ص417، و 418 معهد امام الدعوة، رياض.
[34] . الالباني، سلسلة الاحاديث الصحيحة ج4، ص330ـ344، المکتب الاسلامي، بيروت.

[35] . اين كتاب به صورت اختصار، به زبان عربى و به قلم آلوسى بغدادى و با پاورقى‏هاى يكى از دشمنان دين چاپ و منتشر شده است. وى در اين پاورقى‏ها با دشنام و كلمات نامربوط، بغض و كينه خود را به اهل بيت عليهم السلام و شيعيان آن بزرگواران ابراز داشته است.
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
مخاطب :
نوجوان , بزرگسال , عمومی , جوان , تخصصی
مشخصات کامل اثر
منابع مرتبط :
ثبت نظر
ارسال