سؤال من در مورد آیه ولایت یعنی آیه 55 سوره مائده است،آیه می گوید که امام علی(ع) در هنگام نماز صدقه دادند..... حال سؤال این جاست که حضرت علی(ع) در زمان پیامبر(ص) فقیر بودند پس بنابر این یک زره را به عنوان مهریه حضرت زهرا(س) دادند... زکات هم که بر انسان فقیر واجب نیست...و نباید زکات بدهد....پس چرا با این که زکات بر ایشان واجب و لازم نبود این کار را کردند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

سؤال من در مورد آیه ولایت یعنی آیه 55 سوره مائده است،آیه می گوید که امام علی(ع) در هنگام نماز صدقه دادند..... حال سؤال این جاست که حضرت علی(ع) در زمان پیامبر(ص) فقیر بودند پس بنابر این یک زره را به عنوان مهریه حضرت زهرا(س) دادند... زکات هم که بر انسان فقیر واجب نیست...و نباید زکات بدهد....پس چرا با این که زکات بر ایشان واجب و لازم نبود این کار را کردند؟

پاسخ :
اولاً: طبق آنچه در سیره ی حضرت علی(ع) آمده، ایشان هیچگاه فقیر و تنگدست نبوده اند بلکه همواره با تلاش و زحمت، اموال فراوانی بدست می آورده اند ولی آن ها را در راه خدا انفاق می کرده اند،، و چیزی برای خود باقی نمی گذاشتند. داستان های متعدد به دوش کشیدن نان خرما و بر در خانه ی بینوایان بردن ایشان مشهور تر از آن است که ما بخواهیم گوشه ای از آن را نقل کنیم . همچنین ایشان بخش مهمی از اموال و دارایی خود را صرف آزاد کردن بردگان می نمودند تا آنجا که می نویسند هزار برده را از دسترنج خود آزاد نمود، به علاوه سهم او از غنائم جنگی نیز قابل ملاحظه بود، بنابراین، اندوخته مختصری که زکات به آن تعلق می گیرد و یا نخلستان کوچکی که واجب باشد زکات آن را بپردازد چیز مهمی نبوده است که علی (ع) فاقد آن باشد.[1]
پس اگر در جایی صحبت از فقر ایشان شده بدلیل انفاق بیش از حد آن بزرگوار است. آنچه در آیه شریفه در باره زکات دادن ایشان آمده است یکی از این موارد است و بیانگر آن است که حتی در حال رکوع نیز ایشان از دستگیری فقراء چشم پوشی نمی کردند.
ثانيا: در قرآن مجيد در موارد زیادی به صدقات مستحبی هم زکات گفته شده است مثلا در بسيارى از سوره‌هاى مكى كلمه" زكات" آمده كه منظور از آن همان زكات مستحبّی است[2]، زيرا وجوب زكات مسلما بعد از هجرت پيامبر (ص) به مدينه، بوده است.[3]
علامه طباطبائی در المیزان می فرمایند:
اگر مى‌بينيد امروز وقتى زكات گفته مى‌شود ذهن منصرف به زكات واجب شده و صدقه به ذهن نمى‌آيد، نه از اين جهت است كه بر حسب لغت عرب صدقه زكات نباشد بلكه از اين جهت است كه در مدت هزار و چند سال گذشته از عمر اسلام، متشرعه و مسلمين زكات را در واجب بكار برده‌اند، و گرنه در صدر اسلام زكات به همان معناى لغوى خود بوده و معناى لغوى زكات اعم است از معناى مصطلح آن، و صدقه را هم شامل مى‌شود. در حقيقت زكات در لغت مخصوصا اگر در مقابل نماز قرار گيرد، به معناى انفاق مال در راه خدا و مرادف آنست، كما اينكه همين مطلب از آياتى كه احوال انبياى سلف را حكايت مى‌كنند بخوبى استفاده مى‌شود...». [4]
آیه 55 سوره ی مائده که به نقل اکثر مفسرین[5] درباره ی جریان انفاق حضرت علی (ع) است، که در حال رکوع اتفاق افتاده و انگشترشان را به فقیر داده اند،نیز ممکن است از همین قبیل باشد.
پس بر فرض این که زکات واجب به حضرت علی(ع) تعلق نمی گرفته، انفاق انگشتری می تواند صدقه به فقیر و یکی از انفاق های مستحبی ایشان باشد.
منبع: http://farsi.islamquest.net

سایت راسخون