چرا با وجود شدّت مشکلات زمان غیبت، همۀ خوبی ها را در آن زمان دانسته اند؟ | کتابخانه مجازی الفبا

چرا با وجود شدّت مشکلات زمان غيبت، همۀ خوبي ها را در آن زمان دانسته اند؟

به نظر مي رسد منشأ اين سؤال حديثي باشد که از امام حسين ـ عليه السلام ـ نقل شده است که در آن حديث امام حسين ـ عليه السلام ـ فرمود: «امري را که منتظر آن هستيد (فرج و ظهور قائم) محقق نخواهد شد مگر آن هنگامي که بعضي از شما از بعضي ديگر بيزاري جويد، و بعضي از شما بر بعضي ديگر شهادت به کفر دهند و بعضي از شما بعضي ديگر را لعن نمايند، (راوي مي گويد به امام عرض کردم: چه خيري در آن زمان وجود دارد؟) پس امام حسين ـ عليه السلام ـ فرمود: همۀ خيرات درآن زمان است چه آن که قائم ما قيام مي کند و همۀ آن شرور و مفاسد (که در زمان غيبت به وجود آمده) را دفع مي کند»[1] و روايتي به همين مضمون از امام حسن ـ عليه السلام ـ هم نقل شده است.
طبق قاعده اي در علم اصول «تعليق الحکم باالوصف مشعر بالعليّة» يعني هر گاه حکمي را معلّق بر وصفي نمايد، اين تعليق اشعار به عليت وصف نسبت به حکم دارد و معنايش اين است که علّت حکم وجود اين وصف است مثلا وقتي گفته مي شود:( سيگار نکشيد زيرا سرطان زا است) در اين جمله (منع کشيدن سيگار) که حکم است متعلق شده به وصف که سرطان زائي است و معناي اين تعليق اين است که علّت منع، سرطان زائي است نه ذات سيگار.
در حديث شريفي که منشأ سئوال شده، امام ـ عليه السلام ـ مي فرمايد: همۀ خيرات در آن زمان است زيرا در آن زمان قائم ما قيام مي کند و همۀ آن شرور و مفاسد را برطرف مي سازد، و وجود خيرات که بمنزلۀ حکم است معلق شده به وصف که عبارت است از قيام قائم ـ عليه السلام ـ ، و معناي آن اين است که منشأ و علّت وجود همۀ خيرات قيام و ظهور قائم ـ عليه السلام ـ است نه دوران پر آشوب و فتنۀ آخر الزمان و غيبت. بنابراين معناي حديث اين است که همۀ خيرات در زمان ظهور دولت حق و حاکميت صالحان است که در آخرالزمان تحقق مي يابد نه اين که همۀ خيرات در زمان تاريک و پر آشوب غيبت باشد که در واقع زمان سيطره و گسترش جور و ستم است. و اين مطلبي است که از آيات و روايات متعددي استفاده مي شود.
از رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ روايت شده که فرمود: «بر امت من زماني فرا مي رسد که از قرآن باقي نمي ماند مگر رسم آن و از اسلام باقي نمي ماند مگر اسم آن، مردم خود را مسلمان مي خوانند در حالي که از اسلام بيگانه و بي خبر اند، مساجدشان (از نظر بناء و ظاهر) آباد ولي هدايت در آنها وجود ندارد، و دانشمندان آن زمان بدترين دانشمندان در روي زمين اند که باعث فتنه و آشوب مي شوند»[2] و از امير المؤمنين ـ عليه السلام ـ نقل شده که فرمود: «ظاهر مي گردد در آخر الزمان... و آن بدترين زمان ها است، زنان عريان، از دين خارج شده... و مايل به شهوات... زناني که حرام هاي الهي را حلال مي شمارند.»[3] و نيز از رسول خدا و امام صادق ـ عليه السلام ـ در احاديث مفصل و طولاني در اين باره نقل شده که شما مي توانيد براي مطالعۀ آن به کتاب شريف منتخب الاثر تاليف آيت الله صافي گلپايگاني صفحات: 532 تا 539 مراجعه نمائيد. در اين احاديث از فتنه و آشوب آخر الزمان و دوران غيبت به تفصيل سخن گفته شده و بيانگر اين است که دوران غيبت دوران تاريک و پر مشقتي است و دوران حاکميت ظلم و جور و فتنه مي باشد. بنابراين خيري از اين جهت در آن زمان وجود ندارد و هر چه خير است در ظهور امام زمان ـ عليه السلام ـ و حاکميت دولت حق خواهد بود و حديثي که منشأ سئوال گرديده هم بر اين مطلب دلالت دارد چنانچه توضيح داديم.

مرکز مطالعات و پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه قم (اندیشه قم)