دلایل برون دینی امامت ائمه معصومین (ع) چیست؟ | کتابخانه مجازی الفبا

دلایل امامت ائمه البته نه بطور کلی بلکه امامت خاصه یعنی شخصیت حقیقی حضرات معصومین (ع) با اسم و رسم خاص آنها از لحاظ برون دینی مثلا برای اثبات آن برای یک غیر شیعه یا حتی غیر مسلمان چیست؟

اگر منظور از امامت، معنای خاص کلمه، یعنی جانشینی پیامبر اکرم ص و اداره کلیه امور دین و دنیای مردم است که باید به این نکته توجه داشته باشیم که بحث امامت از فروع مباحث نبوت است و در صورتی که کسی بخواهد به عنوان جانشین پیامبر به ائمه معصومین (ع) تمسک جوید جز بحث درون دینی امکان ندارد چون امام جانشین پیامبر است و معنی ندارد کسی که خداوند و رسولش را قبول ندارد بحث از جانشینی خدا و رسول را به میان آوریم. اما اگر منظور از امامت معنای لغوی کلمه یعنی یک الگوی عملی از یک انسان متعالی برای الگو گیری باشد با صرف نظر از مقام امامت و جانشینی، منابع تاریخی مالامال است از مضامینی که گویای عمق شخصیت ائمه معصومین (ع) باشد بطوری که حتی دشمنان اهل بیت نیز همیشه به فضل و کمال آن حضرات معترف بودند. البته نگاه به بحث امامت در مورد مسلمان غیر شیعی متفاوت با غیر مسلمان است چرا که عمده مسلمانان ، قبول دارند که بحث امامت از ضروریات دین است از طرفی دلایل نقلی برای آنان قابل ارائه است، لذا کار خیلی آسان تر است؛ شیعه برای اثبات امامت ائمه طاهرین با اسم و رسم خاص ایشان به نصوصی از پیامبر اکرم ص و بقیه ائمه برای امامان بعد از خود تمسک جسته است که توضیح آن در پاسخ تفصیلی خواهد آمد.

برای روشن شدن پاسخ توجه به چند نکته ضروری است:

1- اگر منظور از امامت، معنای خاص کلمه، یعنی جانشینی پیامبر اکرم (ص) و اداره کلیه امور دین و دنیای مردم است، باید به این نکته توجه داشته باشیم که بحث امامت از فروع مباحث نبوت است و در صورتی که کسی بخواهد به عنوان جانشین پیامبر (ص) به ائمه معصومین (ع) تمسک جوید جز بحث درون دینی امکان ندارد چون امام جانشین پیامبر (ص) است و معنا ندارد کسی که خداوند و رسولش را قبول ندارد بحث از جانشینی خدا و رسول را به میان آوریم برای همین طرح بحث امامت برای یک کافر باید بعد از طرح بحث توحید و نبوت باشد و بطور مستقیم نمی توان درباره امامت با او بحث کرد و امامت را به اثبات رساند لذا ما دلیل برون دینی برای کسی که با شنیدن دلایل توحید و نبوت به خدا یا نبی خدا ایمان نیاورده ، نداریم باید توجه داشته باشیم که مسائل اعتقادی به مسائل ریاضی شباهت دارند و باید نظم منطقی در آنها رعایت شود و نمی توان بدون بحث خدا شناسی به بحث نبوت و رسالت پرداخت و بدون نبوت به خلافت و امامت نبی پرداخت؛ زیرا این مباحث بر همدیگر متوقف هستند و سیر منطقی آنها باید رعایت شود.

2- اگر منظور از امامت معنای لغوی کلمه یعنی یک الگوی عملی از یک انسان متعالی برای الگو گیری باشد با صرف نظر از مقام امامت و جانشینی، منابع تاریخی مالامال است از مضامینی که گویای عمق شخصیت ائمه معصومین (ع) باشد بطوری که حتی دشمنان اهل بیت نیز همیشه به فضل وکمال آن حضرات معترف بودند لکن برای این منظور دلیل عقلی قابل ارائه نیست چرا که بررسی شخصیت حقیقی افراد در تاریخ نیازمند به تفحص و تحلیل تاریخی است نه دلیل عقلی و ما با دلیل عقلی نمی توانیم برسیم به این که فلان شخص در فلان سال با چه خصوصیتی بوده است. بنابر این ما برای اثبات شخصیت حقیقی معصومین (ع) به عنوان یک الگوی فرا دینی نیاز به یک تفحص تاریخی گسترده و مراجعه به آثار به جا مانده از حضرات معصومین (ع) یعنی روایات و احادیث داریم چرا که شخصیت بزرگان را از آثار بجا مانده از آنان بهتر از هر چیزی می توان شناخت، البته چنین تفحصی در صفحات کوچک این پاسخنامه نمی گنجد برای تحقیق بیشتر در این مساله می توانید به کتاب های روایی مانند اصول کافی، نهج البلاغه، و کتاب های تاریخی مورخان و محدثان اسلامی منتهی الآمال نوشته حاج شیخ عباس قمی، مناقب آل ابی طالب نوشته ابن شهر آشوب و ... مراجعه کنید.

3- نگاه به بحث امامت در مورد مسلمان غیر شیعی متفاوت با غیر مسلمان است چرا که عمده مسلمانان ، قبول دارند که بحث امامت از ضروریات دین است از طرفی دلایل نقلی برای آنان قابل ارائه است لذا کار خیلی آسان تر است؛ نکته قابل توجه این است که اختلاف اساسی ما با اهل سنت در این نیست که آیا ائمه معصومین (ع) از نظر فضایل انسانی ، کاملتر و شایسته تر بودند یا نه، چرا که اگر به چشم انصاف به منابع روایی آنان نگاه کنیم برتری معصومین را در منابع شان می توانیم بیابیم و اگر در منابع تاریخی و اقوال بزرگان اهل سنت نظر کنیم می توانیم اعتراف به فضیلت و برتری در علم عمل و کمالات در حضرات معصومین (ع) را در نگاه بسیاری از بزرگان اهل سنت احراز کنیم؛ لکن مساله بنیادینی وجود دارد که اگر این مساله حل شود مشکلی باقی نمی ماند و آن این است که اهل سنت برتر بودن امام از همه مردم، معصومیت امام و نصب خاص امام از طریق کلام پیامبراکرم (ص) را شرط نمی دانند و ملاک تحقق امامت را اجماع عده خاصی از امت می دانند و الا خود، کتابهای بسیاری در فضایل ائمه اطهار (ع) نوشته اند و فضیلت ائمه (ع) بر آنان پوشیده نیست خصوصا در باب امیر المومنین (ع) که هم خلفای راشدین و هم دشمنان درجه اول امیر المومنین (ع) همه به برتری او معترفند. برای تحقیق بهتر این مساله می توانید به کتاب المراجعات نوشته علامه سید شرف الدین و عبقات الانوار نوشته مرحوم میر حامد حسین و کتاب الغدیر نوشته علامه امینی مراجعه کنید .

4-شیعه برای اثبات امامت ائمه طاهرین با اسم و رسم خاص ایشان به نصوصی از پیامبر اکرم ص و بقیه ائمه برای امامان بعد از خود تمسک جسته است و اجماع امت اسلامی یا اجماع اهل حل و عقد را واجد صلاحیت برای انتخاب امام نمی داند.

اسلام کوئست نت