جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ارائه نظریه تکامل در جهان غرب با استقبال گسترده‌ای از سوی لیبرالهای پروتستان همراه گردید. هنری دورموند به عنوان یکی از مهمترین متفکران این مکتب ضمن پذیرش این نظریه، درصدد تبیین الهیاتی آن در مباحث کلیدی الهیات مسیحیت برآمد. او با بیان وجود ارتباط وثیق میان علم و دین، تلاش نمود تا وجود تکامل در نظام خلقت علم را به عنوان هنر خدا در جهان ماده توصیف کند. انسان نیز گرچه به لحاظ جسمانی، از کالبدی مادی که از طریق پروسه تکامل شکل گرفته، به وجود آمده، به عنوان موجودی که از دو بعد مادی و معنوی تشکیل شده است، با مداخله به یکباره خدا، از نعمت روح خدایی بهره مند شده و نعمت زندگی معنوی در کنار زندگی مادی به او عنایت شده است. این تحقیق بر مبنای رویکردی توصیفی – تحلیلی و بر پایه مستندات کتابخانه ای درصدد است تا با استناد به نظرات هنری دروموند در آثاری که به وی منتسب است، تأثیرات نظریه تکامل بر الهیات مسیحی – در موضوعات خدا، انسان، گناه، مسیح، زندگی ایمانی، و مسئله ملکوت- مورد بررسی قرار داده، تحلیل کند. از عمده نتایج این تحقیق می توان به مواردی همچون؛ هدفمندی تکامل در راستای نشان دادن محبت الهی، تبعیت از حضرت مسیح در زندگی دنیایی و شباهت زندگی معنوی به زندگی مادی اشاره نمود.

«عدالت» و «عادل‌شمردگي» از مفاهيمي هستند که نقشی اساسي در الهيات کاتوليک ايفا مي‌کنند. فهم و تحقق فضيلت عدالت که ـ درواقع ـ ارادۀ پيوسته و راسخ براي اداي حقوق خدا و همنوع است، متوقف بر فهم و چگونگي کيفيت عادل‌شمردگي انسان‌هاست که از آن به «فعل الهي» ياد مي‌شود. اين نوشتار با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد است رابطه «عدالت» و «عادل‌شمردگي» را نشان دهد. اين پژوهش ابتدا با بررسي مفهوم این دو واژه و پس از آن با اشاره به نحوه تحقق عادل‌شمردگي و عدالت در انسان، به چگونگي ارتباط اين دو مي‌پردازد و در نهايت در تبيين ارتباط اين دو مفهوم به اين نتيجه رسيده است که بدون در نظر گرفتن عادل‌شمردگي انسان‌ها و کيفيت تحقق آن از جانب خدا، امکان الگوگيري و تعميم عدالت خدا براي انسان محقق نمي‌شود تا بتواند فضيلت عدالت انساني را آنچنان‌که شايسته آن است، محقق کند.

انتشار اولین اثر تکاملی داروین در زمان صدارت پیوس نهم در مسند پاپی و در عصر اقبال عمومی دانشمندان غربی به جریان‌های نوین علمی و نظرات او راجع به پیدایش و تطور گونه‌های حیاتی و چگونگی شکل‌گیری نسل اولیه بشر، چالشی جدی در مقابل الهیات مسیحی ایجاد نمود. تشکیل شورای کلن آلمان، شورای اول واتیکان و انتشار نشریه «تمدن کاتولیک» که با حمایت پاپ صورت گرفت، اولین واکنش‌های کلیسای کاتولیک در مقابل جریان تکاملگرایی محسوب می‌شود. این نوشتار که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی گردآوری شده، درصدد است تا با معرفی و تبیین این سه واکنش و همچنین ارائه بازخوردهای حاصل از این واکنش‌ها، به نحوه دفاع اولیه این سه جریان کاتولیکی در مقابل جریان تکامل‌گرایی اشاره نموده، میزان تأثیرگذاری آنها در الهیات کنونی کلیسای کاتولیک را بررسی کند.

تثبيت جريان انحرافي بابيت و بهائيت در ايران و اينکه چگونه جرياني با درصد انحراف بسيار زياد از تشيع، که با برخورد شديد عالمان و متوليان دين مواجه شده، توانسته است مرحلة تثبيت خود را در جامعة شيعي ايران پشت‌سر بگذارد و وارد مرحلة گسترش شود، يکي از مسائل پررمزوراز در شناسايي اين جريان است. از نکات قابل تأمل در واکاوي اين جريان در صدر پيدايش آن، گروش عدة نسبتاً زيادي از زرتشيان ايران به اين جريان نوظهور انحرافي است که نقش مهمي در تثبيت آن داشته است. اين تحقيق با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد است به علل اين گروش و نقش و انگيزة پارسيان هند در آن بپردازد تا در ضمن آگاهي‌بخشي در اين زمینه، پرده از سياست‌هاي استعماري انگلستان در ايران اين عصر بردارد. نتيجة حاصل‌شده حکايت از آن دارد که پارسيان هند برای حفظ منافع و موقعيت خود در هندوستان به‌عنوان ابزار اجراي سياست‌هاي دولت استعمارگر انگلستان در ايران، توانستند با به‌کارگيري سياست‌هاي مختلف در گروش زرتشتيان به اين جريان انحرافي نقش محوري بازي کنند.

يکي از عناصر اصلي تمدن جديد غربي که عالم و آدم را فرا گرفته است، علم مدرن غربي است. علم مدرن که از جمله آن علوم انساني است؛ داراي بنيان‌هاي معرفت‌شناختي، هستي‌شناختي، انسان‌شناختي و ارزش‌شناختي خاص به‌خود است و در آن ريشه دارد. لازمه‌ پذيرش اين علوم، تن دادن به اين مباني و پيش‌فرض‌هاست. اين تحقيق با روش توصيفي-تحليلي در صدد است در مرحله نخست به شناسايي اين مباني و در مرحله دوم بر اساس انديشه‌هاي علامه مصباح ‌يزدي به نقد ‌و ‌بررسي مباني هستي‌شناختي علم‌ مدرن بپردازد. نتايج حاصله حکايت از آن دارد که علم‌ مدرن داراي مباني هستي‌شناختي چون طبيعت‌گرايي، تسلط بر طبيعت، طبيعت منبع ابزار و وسایل، قدرت‌آفريني طبيعت، تلقي مکانيکي از طبيعت، نفي حکمت و غايت از طبيعت است و تمامي اين پيش‌فرض‌ها از ديدگاه علامه مصباح يزدي دچار اشکالات متعدد و درنتيجه ناپذیرفتنی است.

متون مقدّ س هر دینی، یکی از این بنیان های اساسی آن دین است. از این رو، دارای جایگاه کلیدی و تعیین کننده در ادیان است. وثاقت و اعتبار این متون یکی از مباحث بسیار مهم و سرنوشت ساز برای این متون به حساب می آید که به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ از جمله آن ها، چگونگی تعیین و رسمیّ ت یافتن نوشته های مقدّ س است. تعیین کتاب های رسمی یک دین که از آن با عنوان کتاب مقدّ س آن دین یاد می کنند، از آن جهت بسیار مهم است که دست یافتن به باورها، آموزه ها و آیین ها و اخلاقیّ ات آن دین، وابسته به این متون است. از این رو، یافتن کتاب اصلی در میان نوشته های زیاد منتسب به یک فرد یا یک دین، امری مهم و سرنوشت ساز به حساب می آید. آنچه امروزه با عنوان کتاب مقدّ س گرد آمده است، تنها نوشته های مقدّ س یهودیان و مسیحیان نیست، بلکه گزیده ای از انبوه نوشته هایی است که در یهودیّ ت و مسیحیت وجود داشته است. این تحقیق با روش تحلیلی درصدد بررسی و ارزیابی معیارهای - قانونی و رسمی شدن کتاب مقدّ س است. نتایج حاصل شده حکایت از آن دارد که آنچه به عنوان معیارهای رسمی و قانونی شدن توسّ ط اندیشمندان این دین مطرح می شود، از توجیه کافی برخوردار نیست. به همین دلیل کتاب مقدس)عهدعتیق و عهدجدید( از جهت رسمی و قانونی شدن دارای اعتبار و وثاقت نیست.

از زمانی که دیدگاه تکاملی مطرح شد و ازآنجایی‌که این دیدگاه جهان‌بینی خاصی را ارائه می‌کرد که با دیدگاه‌های رایج همخوانی نداشت، واکنش‌های متفاوتی به این دیدگاه در میان متولیان امر دین در ادیان مختلف برانگیخته شده است. این تحقیق با به‌کارگیری روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد دستیابی به شباهت‌ها و تفاوتی‌های مواجهة کلیسای کاتولیک و عالمان شیعه با این دیدگاه است. نتایج حاصله، حکایت از عقب‌نشینی کلیسای کاتولیک از دیدگاه اولیة خود دربارة این نظریه دارد؛ علاوه بر اینکه این کلیسا به ابعاد مختلف و عمق تأثیرگذاری این دیدگاه توجه کرده است.