جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محبت به معناي دوست داشتن، يکي از نيازهاي فطري انسان است که در مراحل مختلف زندگي‌ نقش اساسي ايفا مي‌کند و آدمي را وادار مي‌کند به چيزهايي که با کمالش ملائم است، عشق بورزد. قرآن کريم با بينش توحيدي راهکارهاي قابل توجهي را براي تأمین اين نياز مهم بيان کرده است که اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد بيان آنهاست. با مراجعه به آيات قرآن کريم اين راهکارها در دو دستۀ عمدۀ محبت نسبت به ‌خداوند و محبت به ‌ديگران قابل ذکر است. در رابطه با تأمین محبت الهی راه‌کارهايي از قبيل تبعیت و اطاعت کردن از خدا و رسول و اهل‌بیت، متصف شدن به اوصاف مؤمنان و دوستي با دوستان و دشمني با دشمنان خدا و براي محبت به ديگران راه‌کارهايي مانند ايمان و انجام عمل صالح، برخورد خوب و حسن خلق بيان شده است.

چگونگي خلقت انسان و تفاوت او با ساير جانداران از مسائل مهم دانش انسان‌شناسي است؛ برخي مکاتب تجربه‌گرا با تنزل جايگاه انسان در نظام خلقت، او را در رديف حيوانات شمرده و تفاوت او را با حيوانات به اموري مانند بزرگي و پيچيدگي مغز و سرعت و تنوع فعاليت‌هاي ذهني‌اش تقليل داده‌اند. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي درصدد بررسي تفاوت انسان با حيوان است. از نظر قرآن کريم، تفاوت اصلي انسان با حيوان در برخورداري‌ از روحي متمايز است. انسان افزون بر تفاوت در خلقت نخستين و ماده خلقت، در مرحله‌اي از آفرينش با دريافت حقيقتي متعالي به نام «روح» هويتي متفاوت از حيوانات يافته است. برخورداري از بينش‌ها و گرايش‌هاي متعالي، توانايي تشخيص ارزش‌ها، انديشه‌ورزي و توان حل مسئله، امکان ترجيح گرايش‌هاي متعالي، بهره‌مندي از قدرت بيان، توان فناوري، قدرت اجتماعي، خلاقيت و استعداد هنري، ظرفيت جانشيني خدا، و تقرب الهي از ويژگي‌ها انسان است.

عزت به معنی شکست‌ناپذیری و اقتدار، یکی از نیازهای فطری انسان است که در همۀ دوران زندگی انسان نقش اساسی ایفا مي‌کند. قرآن کریم راه‌کارهای حقیقی تأمین آن را به صورت ضابطه‌مند بیان کرده و این راه‌کارها در قالب یک فرایند که از آغاز و انجامی برخوردار می‌باشد، قابل تصویر است. مقاله حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی درصدد بیان فرایند تأمین نیاز به عزت از دیدگاه قرآن است. حاصل تحقیق این است که شناخت عزت حقیقی و باور به خاستگاه الهی آن و معرفت به حقیقت وجودی خویش، از راه‌کارهای شناختی عزت‌مندی است که در نقطۀ آغاز فرآیند قرار دارد. پس از این دو مرحله، نوبت به تحقق صفات لازم در انسان می‌رسد و در ضمن آن، صفت والا و ارزشمند تقوای الهی از مهم‌ترین آنها برای کسب عزت قلمداد شده است؛ و در نهایت به یکی از مهم‌ترین رفتارها یعنی جهاد در راه خدا که نشان‌دهندۀ اوج عزت انسان است، ختم می‌گردد.