جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهمترین مباحث عرفان نظری اصطلاح «اعیان ثابته» است و از طرفی دیگر یکی از مهمترین مباحث فلسفه نیز اصطلاح «ماهیت» است. عده­ای از عرفاء و حکماء اعیان ثابته و ماهیت را یک اصطلاح و مترادف می­دانند و بسیاری از آنان نیز این دو اصطلاح را مباین یکدیگر تلقی می­کنند زیرا با توجه به اینکه عارف اعیان ثابته را امری ثبوتی می­داند و ثبوت همان وجود است لذا شبهاتی را به وجود آورده و بحث­های زیادی به دنبال داشته است، تا آنجا که عده­ای حتی اعتقاد پیدا کرده اند که اگر «اعیان ثابته» همان ماهیت باشد پس عرفاء اصالت ماهیتی هستند. در این مقاله قصد داریم به پاره­ای از ویژگی­های «اعیان ثابته» و تطبیق آنها بر ماهیات و بیان بعضی از شبهات موثر، این همانی اعیان ثابته با ماهیت را روشن کرده و معنای ثبوت در اعیان ثابته را تبیین و نیز روشن کنیم که آیا این ثبوت امری عدمی است، یا وجودی؟ و در صورت عدمی بودن چگونه امری عدمی منشأ آثار وجودی می­گردد؟ و اگر وجودی است چگونه با اعتقاد به عدمی بودن آن سازگاری دارد؟ و آیا عرفاء مانند متکلمین معتزله اعتقاد به واسطه بین وجود و عدم دارند؟