جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله شناخت یکی از بنیادی ترین مسایل فلسفه است. نوع شناخت و دامنه شناخت است که مفهوم انسان را تعریف میکند و دامنه عمل انسان را تشریح می کند. دو نظام فلسفی حکمت متعالیه و منظومه فلسفی کانت را می توان قله های رفیع فلسفه اسلامی و فلسفه غرب به شمار آورد. تعریف این دو نظام از ادراک و عقل و فاهمه و تاثیر آن بر دیگر دانش ها می تواند برای ساخت نظامات اجتماعی شناختی و اندیشه ای بسیار راهگشا باشد. تعریف کانت از فاهمه با تکیه بر مقولات و محدود کردن ادراک به معبر فاهمه راه را بر بسیاری ار نوآوری ها در زمینه درک جهان بما هوهو بسته است در صورتی که در نظام صدرایی با عنایت به تعریف ملاصدرا از عقل و ادراک افق های پیش رو برای ادراک و نظام سازیها بر مبنای این ادراک بسیار گسترده و فراخ است. به نظر می رسد زمان ساخت نظامات به خصوص نظام شناختی ادراکی بر مبنای اندیشه صدرایی رسیده است.

«اختلاف حدیث» یکی از معضلات فراروی اهل تحقیق در دانش‌های اسلامی به‌ویژه علوم حدیث است؛ زیرا به ‌طور فراوان، عالمان شاخه‌های گوناگون معرفتی در یک موضوع، با دو یا چند حدیث مختلف، مواجه می‌گردند. این محققان ابتدا بر پایه خود حدیث، آن‌گاه با بهره‌گیری از دیگر ادله، به راه‌کارهایی برای رفع اختلاف و یافتن حدیث معتبر از میان احادیث متعارض دست‌یافته‌اند. تلاش‌های علمی دانشمندان به دلیل اهمیت مسأله اختلاف روایات، همچنان ادامه دارد. «آیت‌الله سیدعلی سیستانی»، دراین‌باره دارای آرا و آثاری است که به جهت داشتن نوآوری و کشف عرصه‌های ناشناخته، برای حل مسایل مرتبط با دانش اختلاف حدیث، بسیار راه‌گشاست. بر پایه یافته‌های علمی ایشان، اولین گام بایسته تحقیق برای حل اختلاف حدیث، شناخت اسباب آن در مراحل صدور و وصول است. همچنین بخشی از این اختلافات، غیر واقعی و مربوط به اسباب فهم نکردن دقیق احادیث، از جمله: نشناختن اسلوب کلام اهل‌بیت(ع)، مقامات مختلف ایشان و همچنین مدالیل احادیث است؛ چنان‌که شناخت شرایط مخاطب، جامعه و عرف مستفتی، بر فهم درست حدیث و رفع اختلاف میان احادیث اثر می‌گذارد. قابل ذکر است که از دیدگاه آیت‌الله سیستانی جمع شایسته میان اخبار متعارض، نه آن جمعی است که به «جمع عرفی» معروف است بلکه جمعی است مبتنی بر اسبابی همچون شناخت لحن و معاریض و اسباب کتمان که ایشان آن را «جمع استنباطی» نامیده‌اند.