جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫نوشتار حاضر، ضمن بررسي ابعادي از شخصيت فلسفي و انديشه‌هاي فخر رازي و صدرالدين شيرازي (ملاصدرا)، ديدگاه‌هاي آنان در زمينه حقيقت وحي و الهام را بيان مي‌کند. نويسنده، تفاوت نظريات اين دو متفکر را بر اساس مباني فلسفي و کلامي آن‌ها تبيين کرده و معتقد است ملاصدرا حقيقت وحي را داراي مراتب مي‌داند و بر اساس وحدت و تشکيک وجود مي‌توان حقايق وحياني را از آن مرتبه کلي عقلي تا مرحله حساس و الفاظ و جمله‌ها تبيين فلسفي و عقلي کرد، اما فخر رازي مطابق ديدگاه اشعري خويش، وحي و کلام خداوند را صفت قائم به ذات حق و يک حقيقت قديم مي‌داند و شنيدن کلام الهي را با وصف غيرقابل شنيداري و لفظي بودن آن قابل شنيدن قلمداد کرده و تحليلي عقلي از ماهيت وحي و کلام الهي ارائه نمي‌دهد. نويسنده در پنج فصل به بررسي ابعاد مختلف وحي از منظر اين دو فيلسوف پرداخته و نقاط اشتراک و افتراق ديدگاه‌هاي آنان را منعکس مي‌سازد. در فصل اول کلياتي از مفاهيم تحقيق، مانند معناي وحي، مفهوم الهام، کشف و شهود، تجربه ديني و نسبت ميان آن‌ها مطرح شده است. فصل دوم به مباني نظري فخر رازي درباره وحي و الهام اختصاص دارد و مباني انسان شناسي، هستي شناسي و معرفت شناسي آن مانند تجرد نفس، مراتب موجودات، قواي ادراکي، عقل نظري و عملي و امکان ارتباط با عالم غيب بيان مي‌شود. در فصل سوم روش و مباني فلسفي ملاصدرا در اين موضوع و مباني هستي شناسي و انسان شناسي اين مسأله مانند وحدت تشکيکي وجود، مراتب وجود انسان، حقيقت نفس انسان و ظرفيت او براي درک حقايق تبيين گرديده است. در فصل چهارم ديدگاه‌هاي فخر رازي و صدراي شيرازي در وحي و الهام و حقيقت آن با هم مقايسه شده و شرايط نزول وحي، تطبيق وحي و کلام الهي در قرآن، انواع وحي، مراحل نزول وحي و چگونگي نزول آن، مفهوم لوح و قلم از منظر آن دو، تنزل وحي به تناسب قواي نفس دنيوي و حضوري يا حصولي بودن معرفت وحياني تشريح مي‌شود. در فصل پنجم الهام، وحي، رابطه آن دو با تجربه ديني و ويژگي‌هاي هر يک بيان گرديده است.