جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ایجاد اتحاد و صلح میان ادیان و مذاهب نیازمند مبانی تئوریک است و پلورالیسم دینی بهترین مبنا محسوب می­شود هر چند خود با مشکلات مبنایی مواجه است. مهم‌ترین اشکالی که در باب پلورالیسم حقانیت واردشده، نسبیت در حقیقت است. با تغییر مبنای معرفت‌شناختی خود و انتقال از موضع تئوری انطباق و نسبیت به تئوری پراگماتیسم می‌توان برای پلورالیسم دینی مبنای تئوریکی فراهم کرد که اشکالات کمتری به آن وارد شود و از مزایای عملی و اجتماعی آن سود برد. مبانی عمیق تئوری­ها اثبات ناپذیرند و ما صرفاً با یک انتخاب مواجهیم و در این بحث پراگماتیسم انتخاب ماست. طبق این نظریه ملاک صدق تصورات و تصدیق ها، فایده­ی عملی آن­ها می­باشد. بطور­کلی در باب اختلافات دینی و مذهبی پرسش­هایی مطرح شده که در پاسخ به آن­ها سه نظریه­ی انحصار گرایی، شمول گرایی و تکثر­گرایی ارائه گردیده که دارای مبنای معرفت­شناختی مشترکی می­باشند. این اشتراک تئوری مطابقت از نظریه­های سه­گانه ی مطابقت، انسجام­گرایی و فایده­گرایی در صدق است که بر مبنای آن (مطابقت) تصور یا تصدیقی صادق است که مطابق با واقع باشد و عدم انطباق صورت ذهنی با واقعیت خارجی سبب جهل و خطا شود. موافقان و مخالفان پلورالیسم همگی قائل به این نظریه هستند. ما در این پژوهش از مفهوم فایده در پراگماتیسم ابهام زدایی می­کنیم و فایده و ضرر را به لذت و رنج تعبیر می­کنیم تا با توجه به این معانی اشکالات وارد شده بر آن حل گردد.

در پژوهش حاضر به بررسی تطبیقی برهان جهان‌شناختی با عنوان معتبرترین برهان مخلوق محور در فلسفه‌ی ملاصدرا و توماس آکوئینی می‌پردازیم تا وجوه شباهت و تفاوت این دو فیلسوف را در مسأله‌ی اثبات وجود خداوند در این برهان دریابیم.برهان جهان شناختی نام مجموعه‌ای از براهین مرتبط باهم است، که بر مبنای دو اصل ضرورت و علّیت با تکیه ‌بر عام‌ترین واقعیات جهان چون امکان و حدوث به اثبات وجود واجب می‌پردازد. ملاصدرا معرفت واجب را امری فطری و بی‌نیاز از اثبات می‌داند. او معتقد است که شناخت واجب از طریق صفات و افعال او ممکن است، بنابراین به دو طریق لِمّی و اِنّی براهینی بر اثبات واجب مطرح می‌کند، که طریق معرفت نفس، ماهیات، جسم، وجوب و امکان، حرکت و حدوث عالم از براهین جهان شناختی وی بر اثبات واجب تعالی هستند. توماس وجود واجب را بدیهی نمی‌داند و معتقد به اثبات وجود واجب تعالی است. او می‌گوید، انسان تنها به روش اِنّی قادر به اثبات خداوند است، بنابراین وی پنج طریق به روش ارسطویی بر اساس حرکت، علّیت فاعلی، وجوب و امکان، درجات کمال و علّیت غایی بر اثبات واجب مطرح می‌کند، که این طرق از مهم‌ترین و اساسی‌ترین براهین جهان‌شناختی در فلسفه ی غرب هستند. هر دو فیلسوف در اثبات خدا از مفهوم وجود گذر کرده و با ملاحضه ی حقیقت وجود به اثبات خداوند می پردازند. آن ها براهین خود را با استناد به ابطال دور و تسلسل و با تکیه بر اصل علیّت و نیازمندی معلول به علت تبیین می کنند. هدف و مبنای آن ها در تبیین براهین مشترک است؛ چرا که ملاصدرا و توماس هر دو خدایی را اثبات می کنند که وجود مطلق و علّت همه ی موجودات است، همچنین مبنای هر دو در تبیین براهین، وجود مخلوقات است، نه ماهیت آن ها. روش آن ها در تبیین براهین با یکدیگر تفاوت دارد؛ زیرا ملاصدرا در اثبات واجب، سه روش معرفتی عقل و شهود و وحی را به کار می گیرد، اما توماس تنها از طریق عقل و وحی به اثبات واجب می پردازد.

سقط جنین بعنوان معضلی اخلاقی-اجتماعی ازجمله مسائلی است که میتوان گفت بشراز آغاز خلقت تاکنون با آن دست به گریبان بوده است. هرچند تاکنون تحقیقات متعددی درباره ی ابعادگوناگون سقط جنین صورت گرفته است ،اما انجام یک تحقیق مستقل درباره ی ابعاد اخلاقی-شرعی این مسئله میتواند نگاهی جدید بویژه بارویکرد دینی به این مسئله داشته باشد. بانگاهی به افزایش روزافزون وسرسام آورسقط جنینهای پنهانی وغیرقانونی و با توجه به تعارض آشکارانجام این عمل با آموزه های اخلاقی-اسلامی انجام چنین تحقیقی ، ضرورتی اجتماعی ورسالتی دینی به نظرمیرسد.آنچه را که از انجام این تحقیق مدنظر بود میتوان اینگونه بیان کرد:1-یافتن علل وانگیزه های سقط جنین بمنظورتلاش درجهت جلوگیری ازایجاداین علل زمینه ساز.2- طرح دیدگاههای فقها وعلمای اخلاق درباره ی انجام سقط جنین درهریک از مقاطع رشد جنین از زمان انعقاد نطفه تا تولد نوزاد. 3-بیان موارد مجاز سقط جنین از نظر قانونی ،شرعی واخلاقی. 4-بررسی آثار وضعی سقط جنین و عوارض فردی واجتماعی. 5-ارائه ی الگوها وراهکارهایی در جهت کاهش آمار روزافزون سقط جنین.6-ایجاد زمینه برای مطالعه وتحقیق بیشتر درآینده بمنظور مبارزه و پیشگیری از این پدیده ی غیراخلاقی وغیرانسانی.با پرداختن به مسئله ی سقط جنین ازدیدگاهی جدید وبررسی مبانی شرعی واخلاقی درباره منزلت وارزش انسان موفق به اثبات این مطالب شدیم:1-باتوجه به ارزش ذاتی حیات ،جنین اززمان انعقادنطفه انسان محسوب میشود.2-از دیدگاه شرعی-اخلاقی میتوان علل وانگیزه های اقدام به سقط جنین رابه دوگروه انگیزه های مادی وغیرمادی تقسیم کرد. 3-باتوجه به ادله ای همچون کرامت انسان نزدخدا،حرمت قتل نفس ،وجوب پرداخت دیه،ممنوعیت مادرازگرفتن دیه جنین وحفظ نسل،سقط جنین ازنظرشرعی واخلاقی ازلحظه ی انعقاد نطفه ممنوع است مگر درمواردخاص ودرشرایط خاص(مانندانجام سقط جنین قبل ازولوج روح درجنین درمواردتهدیدجان مادرباردار).واژه های کلیدی : سقط جنین ،انسان شناسی، اخلاق پزشکی، اخلاق اسلامی