جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این رساله «تأویل» از دیدگاه دو فیلسوف بزرگوار ملاصدرا و علامه طباطبایی مورد بررسی قرار گرفته است. هر دو فیلسوف به این مسئله رویکرد جدیدی داشته که مطابق با دیدگاههای قرآنی و عرفانی و فلسفی آنهاست. تفسیر و تأویل متون در اندیشه ملاصدرا کاملاً متأثر از وجود شناسی و انسان شناسی اوست. وی راه رسیدن به تأویل متون را توجه به حقیقت وجود آدمی می داند. به گونه ای که انکشاف هر یک از مراتب و عوالم هستی و بطون قرآن در گرو انکشاف مراتب و درجات وجود آدمی است. علامه نیز تأویل را متوجه حقیقت قرآن دانسته که از سنخ الفاظ و معانی و مفاهیم نیست، بلکه از سنخ وجود عینی و خارجی است. «تأویل» از نظر ملاصدرا و علامه طباطبایی جنبه معرفت شناختی داشته و دارا ی یک پشتوانه «وجود شناسی» است و هر دو فیلسوف «تأویل» را به همه امور تعمیم داده و آن را ارجاع ظاهر به باطن و دریافت باطن امور تلقی نموده اندو ضمن اثبات اعتبار معرفتی «تأویل» از آن به عنوان یک روش برای کشف حقیقت استفاده کرده اند. هر دو فیلسوف شناخت باطن امور را جز از طریق کشف و شهود ممکن نمی دانند و معتقدند تنها انسان کامل است که به تأویل همه امور واقف است.

چکیدهبرای درک جایگاه انسان و اهمیت شناخت انسان در فلسفه صدر المتألهین همینبس که او حکمت متعالیه، یعنی سلوک عقلی‌اش را در هستی‌‌شناسی بر مبنای چهار سفر معنوی انسان مرتب کرده است. بازشناسی انسان‌شناسی صدرایی به دو جهت ضرورت دارد: جهت اول: یافتن جایگاه انسان‌شناسی صدرایی در چهارچوب ساختار اندیشه صدرایی در کنار فهم ارتباطی که این موضوع با پاره‌های اساسی دیگر اندیشه صدرایی _مثل خداشناسی و جهان‌شناسی_ دارد. و جهت دیگر؛ مطرح کردن آن به عنوان بدیلی توانا و قابل در میان انسان‌شناسی‌های مورد بحث در دنیای امروز، به دلیل مایه ‌های قوتی که در آن می‌توان سراغ گرفت؛ از این رو در این مقال سعی شده تا با طرح مسائلی چند با نگاهی معرفت شناسانه به انسان‌شناسی صدرایی بپردازیم. او نفس را «کمال اول برای جسم طبیعی» تعریف کرده و آن ‌را جوهری بسیط و مجرد می‌داند و برای آن براهینی اقامه کرده، امام خمینی(ره) نیز در این زمینه توافق بسیار قابل توجهی با حکمت متعالیه دارد و حجم بالایی از آثار حکمی ایشان، به بررسی ماهیت، هویت و ابعاد وجود انسان اختصاص یافته؛ از این روست که فضای بحث و مطالعه آثار امام به موازات انسان‌شناسی حکمت متعالیه پیش رفته است. هدف این پژوهش نشان دادن این هماهنگی در این دو حکیم می‌باشد که مطالب به شیوه توصیفی و تحلیلی بیان شده است.واژگان کلیدی: انسان‌شناسی، صدرا، نفس، امام خمینی.

دوران حکومت عباسیان بیش از پانصدسال بودکه درعصردوم عباسی یا عصرطلایی،هم زمان با دوران خلافت متوکل و آغازدوره امامت حضرت امام هادی علیه السلام،به دلیل وجود جریان‌ها و حوادث سیاسی و دینی، دوره‌ای حساس در تاریخ خلافت عباسیان به شمار می‌رود. سیاست دینی دستگاه خلافت متوکل،در جهت حمایت از مذهب اهل حدیث و جماعت سیر می‌کرد. او این مذهب را یگانه مذهب رسمی و مورد قبول خلافت اعلام و افکار و عقاید مخالف را منع کرد. بحث و نظر در امور دین ممنوع گردید،از تبلیغات مذهبی فرقه معتزله جلوگیری شد، شیعیان به شدت سرکوب شدند، فرمان‌های شدیدی برای تحقیر اهل‌ذمه صادر گردید و آنها را از کارهای دولتی اخراج کردند.در چنین شرایط خفقان اجتماعی واوضاع آشفته سیاسی،که آکنده از حوادث عبرت آمیز تاریخی است،امام هادی علیه السلام به محض عهده داری امر امامت ، به تبلیغ و گسترش اندیشه های پاک وراستین مکتب اهل بیت علیه السلام می پردازد ودستگاه خلافت عباسی را به وحشت می اندازد ، از این رو توطئه دشمنان برای جدایی بین حضرت و امت اسلامی از همان روزهای نخست عهده داری مقام امامت وسرپرستی امت شروع می شود.اما آن امام با تدبیر حکیمانه ورهبری آگاهانه خویش،امت وجامعه اسلامی را از قرار گرفتن در سراشیب سقوط وانحطاط نجات بخشیدند.این پژوهش به بررسی ونقد اوضاع تاریخی وسیاسی عصر عباسی دردوران امامت حضرت امام هادی علیه السلام ونقش آن حضرت در هدایت ورهبری مردم می‌پردازد.وحمایت وپشتیبانی مردم از مقام امامت را نشان می دهد.که درمراحل اجرای این پژوهش از روش توصیفی وتحلیلی با تکیه بر منابع اولیه تاریخی استفاده شده است.