جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مساله «امی بودن» پیامبر اکرم (ص) و اینکه واژه «امی» به چه معناست، موضوع مقاله حاضر است. شکی نیست که قرآن کریم به صراحت استمرار خواندن و نوشتن آن حضرت را پیش از بعثت نفی کرده است. همچنین در اینکه پیامبر اکرم (ص) امی بوده اند اختلافی نیست، اما آیا امی بودن ایشان به معنای بی سوادی است؟ در این پژوهش با بررسی ریشه لغوی این واژه، آیات، برخی روایات و متون تاریخی نتیجه گرفته شده اینکه غالب مفسران واژه «امی» را که صفت پیامبر اکرم (ص) است، به معنای «ناخوانا و نانویسا» یا «بی سواد» دانسته اند، وجهی ندارد و حداقل قرآن کریم این صفت را برای نبی مکرم اسلام (ص) به چنین معنایی به کار نبرده است بلکه به معنای اهل ام القری یا مکه است.

در مقاله حاضر، ضمن معرفي اجمالي يوسف دره حداد (1913-1979م)، نويسنده و اسقف مسيحي لبناني و سوري الاصل، و مهم ترين آثار وي، مهم ترين استدلال هاي وي مبني بر نصرانيت دعوت قرآن که عبارتند از: «حصر خطاب قرآن درباره اهل کتاب به بني اسرائيل»، «معناي «نصاري» در اصطلاح قرآن»، «يکي بودن انجيل»، «انحصار رسالت مسيح (ع) در قلمرو تورات» و «انحصار دعوت مسيح (ع) به توحيد توراتي» که غالبا بر اساس تفسير آيات قرآن صورت گرفته، بيان گرديده و در پايان نظرات وي بررسي و مطابق روش هاي علمي معناشناسانه استدلال هاي وي ارزيابي علمي و نقاط لغزش وي بيان شده است. مهم ترين نقدهاي وارد بر نظر يوسف دره حداد عبارت است از: «عدم توجه به تمام آيات مرتبط با موضوع»، «عدم توجه کافي به علم لغت و شيوه استعمال واژگان نزد عرب زبانان»، «عدم توجه به مباحث تاريخي» و «نداشتن دليل معتبر علمي».

نوشتار حاضر با عنوان «بررسی و نقد اندیشه‌های یوسف درّه حدّاد» در پی ارزیابی آرا و اندیشه‌های این نویسنده‌ی مسیحی است تا لغزش‌های او را به ویژه در مقام استفاده از آیات قرآن تبیین نماید. ویژگی‌های مطالعاتی یوسف درّه حدّاد که خواننده را در ابتدا مجذوب خود می‌کند، عبارتند از: مطرح نمودن مبحث گفتگوی ادیان، استنادهای مکرّر به آیات قرآن کریم، ارادئه‌ی مطالعات روشمند بر مبنای ادبیات عرب، مطالعات تاریخی و تفسیر قرآن به قرآن و مطالعات گسترده در زمینه‌های مختلف قرآنی از جمله مطالعات تفسیری، علوم قرآنی و تاریخی. امّا زمانی که وارد کتاب‌های او می‌شویم، مشاهده می‌کنیم که وی علی‌رغم آنکه در ظاهر مطالعات خود را روشمند و براساس آیات قرآن ارائه نموده، لیکن از آنجا که درصدد تحمیل اندیشه‌های خود بر قرآن کریم بوده، دچار لغزش‌های فاحشی در برداشت از آیات شده است.در این پژوهش ضمن معرّفی مهمترین کتاب‌های یوسف درّه حدّاد، ابتدا مهمترین اندیشه‌ی وی که عبارت است از: «عدم استقلال دعوت پیامبر اکرم-» نقد شده و سپس به‌صورت گذرا مهمترین اندیشه‌های فرعی ایشان بررسی شده است. به این منظور، با توجه به سیاق آیات، بررسی ریشه‌ی لغوی واژگان، کاربرد واژه در قرآن کریم، مباحث علم اصول (به ویژه مبحث الفاظ)، مثال‌های اهل زبان، شواهد تاریخی، منابع نویسنده و ارائه‌ی تناقض در سخنان نویسنده، نظرات و استدلال‌های ایشان به صورت جزئی مطرح و سپس نقاط لغزش وی بیان شده است.

در مقاله‌ی حاضر، ضمن معرّفی اجمالی یوسف درّه حدّاد (1913ـ1979م)، نویسنده و اسقف مسیحی لبنانی و سوری‌ الاصل، و مهم ترین آثار وی، مهم ترین استدلال‌های وی مبنی بر نصرانیت دعوت قرآن که عبارتند از: «حصر خطاب قرآن درباره‌ی اهل کتاب به بنی‌ اسرائیل»، «معنای «نصاری» در اصطلاح قرآن، «یکی بودن انجیل»، «انحصار رسالت مسیح (ع) در قلمرو تورات» و «انحصار دعوت مسیح (ع) به توحید توراتی» که غالباً بر اساس تفسیر آیات قرآن صورت گرفته، بیان گردیده و در پایان نظرات وی بررسی و مطابق روش‌های علمی معناشناسانه استدلال‌های وی ارزیابی علمی و نقاط لغزش وی بیان شده است. مهم ترین نقدهای وارد بر نظر یوسف دره حداد عبارت است از: «عدم توجه به تمام آیات مرتبط با موضوع»، «عدم توجه کافی به علم لغت و شیوه‌ی استعمال واژگان نزد عرب‌زبانان»، «عدم توجه به مباحث تاریخی» و «نداشتن دلیل معتبر علمی».

یکی از مسائلی که در امر تبلیغ و دعوت همواره مورد تاکید آیات و روایات قرار گرفته است پایبندی و التزام عملی داعیان و مبلغان است که ما با عنوان " هماهنگی قول و فعل " از آن یادمی کنیم و می توان آن را مهم ترین شرط تاثیر تبلیغ خواند. در این تحقیق: پس از بررسی حوزه مفهومی قول و فعل ، منظور از هماهنگی قول و فعل بیان شده که : " انسان مطابق معتقدات قلبی خویش سخن گفته، با نیت سالم و الهی بیان کند، قول او مطابق با واقع باشد و در عمل پایبندی خود را به سخن خویش نشان دهد." همچنین تاثیر هماهنگی قول و فعل در دعوت بررسی شده که از آیات شریفه قرآن کریم استفاده می شود هماهنگی قول و فعل مبلغ و دعوت کننده به راه خیر و صلاح، دلیل حقانیت مکتب داعی " ، نشان " ممکن بودن پایبندی به مکتب" مورد نظر ، " عامل تاثیر در مخاطب " و " عامل تحرک انسانها " می باشد. عوامل موثر بر هماهنگی یا عدم هماهنگی قول و فعل با استفاده از آیات قرآن شناسایی شده که عبارتند از : " تعقل " و " تقوی " ، " استعانت از صبر و نماز " و " صدق " که از عوامل موثر بر هماهنگی قول و فعل و عواملی همچون " نفاق " و " فسق " که از عوامل عدم تطابق گفتار و کردار هستند. در پایان ، به نمونه های قرآنی هماهنگی یا عدم هماهنگی قول و فعل اشاره شده است که خداوند، پیامبران، اولوالالباب، مومنان حقیقی ،متقین، مهاجران فقیر، و اولیاءالله از نمودهای دارای هماهنگی و فاسقان،منافقان،کافران،مشرکان،برخی از اهل کتاب، دانشمندان یهود و نصارا، بنی اسرائیل، قول فرعون، برخی از شاعران، و ابلیس از نمودهای فاقد هماهنگی قول و فعل در قرآن کریم می باشند.