جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزه‌های دینی ما حکایت از پلی بر روی جهنّم دارند که در آخرت همه به ناچار از آن گذر خواهند کرد. پل صراط بسیار لغزنده و سخت گذر است و عقباتی دارد که هر یک به نامی خاص نامیده می‌شود. عبور انسان‌ها از آن به صورت‌های مختلف است. گروهی به قعر جهنم افتاده، برخی لنگان لنگان و یا معلق و گروهی به سرعت برق از آن می‌گذرند. مقاله حاضر به بررسی و تحلیل این آموزه‌ها بر مبنای آیات قرآن و با نگاهی عقلی می‌پردازد و در نتیجه اثبات می‌کند که صورت باطنی صراطی که انسان در دنیا، در نفس خود می‌پیماید، در آخرت به صورت پلّی بر روی جهنّم است. عبور همگان از جهنم که حقیقت و باطن دنیاست قطعی بوده و کیفیت عبور از آن نیز وابسته به حقیقت وجودی افراد متفاوت خواهد بود.

خداوند حکیم و علیم، انسان را آفرید و هدف از آفرینش او را رسیدن به کمال حقیقی قرار داد و کمال حقیقی را در سایه‌ی پذیرش ولایت خود امکان‌پذیر ساخت و این کمال حقیقی و راه رسیدن به آن را «صراط مستقیم» دانست و با آیات کلام کریمش؛ آن را به انسان‌ها شناساند. «صراط مستقیم» در قرآن کریم، بزرگ‌راهی وسیع، آسان گذر و پویاست که دارای مراتب و درجاتی بوده و برای هر مرتبه‌ای، هدایتی خاص است. در پائین‌ترین مرتبه از فطرت نشات می‌گیرد و مرتبه‌ی کمالیّه‌ی آن، انعام یافتن به نعمت ولایت الهی است که منسوب به خداوند متعال؛ رسول‌اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) و نعمت داده شدگانی است که به نعمت صدق و صلاح و شهادت بر اعمال و ولایت الهی متصف و به توفیق و هدایت الهی و علم لدنّی و عصمت الهی مخصوص گردیده‌اند، وصول به این مرتبه برای سایرین تنها با اطاعت محض و ولایت آنان امکان‌پذیر است.

صراط مستقیم هدف و مقصدی است که انسان به تعلیم الهی، هدایت به آن را حداقل ده بار در شبانه روز از خداوند طلب می کند. صراط مستقیم راهی است که خود مقصد است و کمال و حقیقت انسان، در آن راه بودن است. مقاله حاضر نتیجه پژوهشی در متن آیات قرآنی است که اثبات انطباق حقیقت عرفانی انسان کامل (همان امام معصوم در تفکر شیعی) با صراط مستقیم را بدون ارجاع مستقیم به آراء عرفا می نماید. دراین راستا از روش تفسیری قرآن به قرآن وتدبر در آیات با استناد به منابع کتابخانه ای استفاده می شود. در نهایت با 9 دلیل به این نتیجه می رسد که لطف و رحمت خاص خداوند تعلق گرفته تا از میان بشر بندگان حقیقی خویش را که در ذات خدا فانی و در بقاء او باقی شده اند، برگزیده و با علمی از جنس علم خود، آنان را مخصوص و به زیور عصمت متصف ساخته تا عموم بندگان را برای وصول به ولایت خویش؛ به تبعیت و اطاعت و ولایت آنان امر فرماید. این واصلان حقیقی که دارای جاذبه ولایی شده و قدرت تصرف یافته و شاهدان بر اعمال و قلوب اند، دارندگان مقام امامت و هادیان به امر الهی هستند. فقط اینان اند که هادی بشر به سوی ولایت الهی می باشند.