جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پرسش از هستی یا هستی پرسش، عنوان کتابی است که در فروردین 1395 از دکتر ابراهیمی دینانی به چاپ رسیده است. این کتاب به اساسی ترین مسائل هستی شناسی و شناخت شناسی می پردازد و با طرح سقراط گونه مسائل به صورت پرسش و پاسخ می کوشد تا خواننده، خودش درگیر مسئله و موضوع شود. علاوه بر آن، نثر شیوا و قلم روان نویسنده بر ظرافت و زیبایی کتاب افزوده است. این کتاب در 447 صفحه و به همت موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران و با قیمت 25000 تومان به چاپ رسیده است. بخشی از مقدمه کتاب همان طور که در بخش ابتدایی این کتاب به آن تصریح شده، دو واژه «اندیشه» و «هستی» فراگیرترین کلمات شناخته می شوند و هیچ کلمه ای یافت نمی شود که از این دو کلمه فراگیر تر و گسترده تر باشد. «پرسش» اساس هستی یک فکر است و هستی در پرسش به ظهور می رسد. «پرسش از هستی» جایگاهی است که باید گفت آیا پرسش کننده، هستی دارد و از هستی می پرسد؟ در بخشی از این کتاب می خوانیم: « گسترش هستی شبیه و همانند ندارد؛ چنان که گسترش آگاهی و علم نیز رقیب و هماورد نمی شناسد. اگر کسی بتواند برای علم و آگاهی رقیب و هماوردی در نظر بگیرد، باید آنچه رقیب و هماورد علم و آگاهی شناخته می شود، در حیطه آگاهی در آمده باشد. البته در آن صورت نه تنها رقیب و هماورد آگاهی نیست، بلکه در حیطه آگاهی قرار می گیرد و از اقسام آن به شمار می آید. بنابراین، آگاهی رقیب و هماورد ندارد»

جمع میان دو موضوع فلسفه و دین، دو موضوع فکری بزرگ شمرده می شود. مولف کتاب حاضر، به بررسی این موضوع از دیدگاه اندیشمندان برجسته یهودی از قبیل موسی بن میمون، ابوالبرکات بغدادی، ابن جبیرول و چند تن دیگر می پردازد. برخی از فصل های کتاب صحبت از نسبت میان عرفان و دین و بررسی قبّاله یهودی، کابالا در دو بخش نظری و عملی و دیگر موضوعات میکند.

بررسی پیوند زبان از دغدغه های اندیشمندان کهن و امروزی است. اولین بار افلاطون به این موضوع پرداخته است. مولف در این کتاب سعی کرده است بر پایه تحلیل افکار فیلسوفانی مثل فارابی، ابن سینا، ابن رشد و ... از یک سو، از سویی دیگر دانشمندان علم نحو نظیر سیبویه، ابن جنّی و ... و همچنین دانشمندان علم اصول فقه نظیر آخوند خراسانی، میرزا علی ایروانی نجفی و محمدرضا مظفر، اهمیت این مساله تبیین کند.

کتاب معاد بر اساس دو نوشته حکیم زنوزی ( سبیل الرشاد، بدایع الحکم ) به تحلیل آراء این اندیشمند دوره قاجار پرداخته است. کتاب مذکور دارای سرفصل هایی از قبیل: نفس و بدن، مسئله کمون و بروز، قوس صعود و نزول، حیات عالم آخرت، درک حقیقت معاد، معرفت به حق و اسماء و صفات الهی، ظهور اسماء و صفات حق در مظاهر پرداخته است.

کتاب حاضر حاوی ۲۷ مقاله فلسفی و کلامی دکتر دینانی است که در زمان‏های مختلف و مناسبت‏های گوناگون نگاشته شده است. بخش هایی از عناوین بیست و هفت گانه این مجموعه شامل: انسان کامل، شبه آکل و ماکول، متناهی و غیر متناهی و ... میباشد.

در این کتاب، علاوه بر بیان اسماء و صفات الهی از دیدگاه قرآن، به دیدگاه اندیشمندان جهان در این مورد پرداخته است. نمونه ای از اندیشمندان عبرتند از: ملا عبدالله زنوزی، صدر المتالهین، غزالی و ... که در ارتباط با اسماء و صفات الهی دیدگاه های خود را بیان داشته اند.

آنچه که در این اثر مورد توجه قرار گرفته است، بحث خردگرایی در آثار غزالی است. همچنین نویسنده در این کتاب به این موضوع پرداخته است که چطور غزالی آثاری را در زمینه منطق نگاشته است اما در آثری دیگر به نام تهافت الفلاسفه به ستیز با فلاسفه برخاسته است؟ موضوع برخی از فصل های کتاب عبارتند از: حد و ماهیت عقل، تحقق معلول و حیرت عقلاء، حقیقت علم و ادراک، اقسام حجت یا طرق استدلال.

این اثر درباره تقابل عقل و عشق در تاریخ فلسفه جهان و اسلام بحث می کند. همچنین جواب مفصلی بر جنگ تاریخی عرفا و فلاسفه است. مولف در اثر مذکور، به بیان جایگاه عقل در حکمت و فلسفه پرداخته و از عقل دربرابر عقاید اشاعره دفاع میکند و به نقد اندیشه های فلاسفه و عرفای شرق و غرب در این مورد می پردازد. در نهایت آرای خود را ارائه می کند و عشق را فرایند درک ژرف عقلی و خواست براثر شناخت عمیق می داند و تعارضی بین این دو ندانسته و هیچ کدام آن یکی را نفی نکرده، بلکه عشق حقیقی را از مسیر عقل میسر می داند.